کتابِ «ما و غرب»

کتاب را در این‌جا دانلود کنید

پانزدهم آوریل ۲۰۰۷، مدیر رادیو زمانه مطلبی را تحت عنوانِ «فراخوان برای تعمیر پل‌های شکسته» در وبلاگ خود منتشر کرد.

او در این نوشته از ضرورت شناخت غرب از ما سخن گفت: «غرب ما را نمی شناسد. آن‌ها نمی‌دانند که چه ديدگاه‌های منتقدانه گسترده و گاه عميقی در باره آن‌ها در جامعه ايران طی نيم قرن اخير رشد يافته است. دست کم از غربزدگی آل احمد به اين سو. نمی‌دانند که دخالت‌های سياسی آن‌ها چه تصوير منفی پاک نشدنی در ذهن مردم ما به جا گذاشته است.

آن‌ها نمی‌دانند احمدی‌نژادها بر کدام موج سوار می‌شوند که می‌مانند. آن‌ها نمی‌دانند که مردم ما را بيمار کرده‌اند و آن‌ها همه جهان را به توطئه‌انديشی ارزيابی و تحليل می‌‌کنند. آن‌ها نمی‌دانند که موج مهاجرت گرچه در آغاز به سودای رسيدن به بهشت غربی شروع می‌شود، اما در پايان بسياری از مهاجران را از توهماتی که در باره غرب داشته‌اند خارج می‌کند.

همه اين‌ها و بسياری ويژگي‌های ديگر در راه تفاهم ما و غرب اخلال می‌کند. سياست‌بازان داخلی از اين اخلال بهره می‌برند و سياست‌سازان غربی به آسانی به دام جهل خود از جامعه ايرانی می‌افتند و بهانه‌های تازه‌تری به دست طراران داخلی می‌دهند‌. من گمان‌ام اين است که ما غرب را بهتر می‌شناسيم.

البته ما نيز در روياهای خود از غرب اسير می‌شويم. اما درک عمومی ما از غرب بسيار بهتر از درک عمومی غربی‌ها از ما‌ست. اما مساله اين است که تا‌کنون هيچکس تلاش نکرده است در يک سطح عمومی اين شناخت را طرح کند تا محک بخورد. به نظرم نتيجه طرح عمومی آن دادن تصوير بهتری از ايران و ايرانی است.»

بر این اساس نویسنده در پایان مطلب اهالی وبلاگستان فارسی را به واکاوی ارتباط ما و غرب فراخواند. نویسندگان و اندیشمندان زیادی هم به دعوت جامی پاسخ گفتند. شهرنوش پارسی‌پور، محمد جواد کاشی، داریوش محمد‌پور، حسین مرتضاییان آبکنار، حسین نوش‌آذر، نوشین شاهرخی و ناصرغیاثی و نویسندگان وبلاگ‌های سیبیل طلا، عنکبوت، چشم‌هایی که فکر می‌کنند و... مقالاتی جدی در این مورد نوشتند (مجموعه آن‌ها در وبلاگ «ما و غرب» در دسترس است).

اما هم‌زمان به درخواست مهدی جامی، من گفت و گوهایی را با روشنفکران، نویسندگان، هنرمندان و فعالان سیاسی و فرهنگی برای پخش از رادیو زمانه انجام دادم. جامی و دوستان دیگر رادیو در انتخاب مصاحبه‌شوندگان یاری‌ام کردند. اصل هم بر این گذاشته شد که نظرات چهره‌های جوان‌تر نیز در کنار نظرات چهره‌های شناخته شده‌تر منعکس شود.

ماحصل برنامه ما و غرب، پخش ۲۳ برنامه بود. البته به دلایلی امکان گفت و گو با بعضی گزینه‌ها میسر نشد. سرانجام با پایان پخش برنامه ما و غرب، باز هم به پیشنهاد مدیر رادیو زمانه قرار شد مجموعه گفت و گوها را به صورت کتاب در کتابخانه سایت رادیو زمانه منتشر کنیم که نتیجه‌اش مجموعه حاضر است.

این مجموعه صورت نوشتاری‌تر و ویراسته‌تر مصاحبه‌ها‌ست که خانم مریم رییس دانا انجام داده‌اند. درباره‌ی خود گفت و گوها، ذکر این نکته خالی از فایده نیست که مصاحبه‌شوندگان از دریچه‌های مختلف وارد بحث شده‌اند و این سبب شده که حداقل شناختی ازنگاه طیف‌های مختلف فکری پیرامون ارتباط ما و غرب به دست آید.

امیدوارم گامی که با تهیه این مجموعه برداشته شده با ترجمه فشرده‌ای از این گفت و گوها به انگلیسی دنبال شود تا پژوهشگران غربی از نگاه ایرانی به غرب اطلاع دست اولی پیدا کنند. هدف تعمیر همان پل‌های شکسته ارتباطی است.

مجتبا پورمحسن
ژانویه ۲۰۰۸

کتاب را در این‌جا دانلود کنید