گفت و گو با شیخ عزالدین حسینی، پیرامون خشونت علیه زنان در کردستان
«مبارزه با خشونت علیه زنان، از بطن آزادی می‌آید»
اسعد سلامی
طاهره خرمی
محمدرضا اسکندری
رادیو ژیار به مناسبت ماه مارس که روز زن نیز در این ماه است، تلاش خواهد کرد که در رابطه با خشونت علیه زنان در کردستان با رهبران مذهبی داخل و خارج کشور، قربانیان و فعالین حقوق زنان گفت و گوهایی داشته باشد.
اولین برنامه این سری برنامه‌ها گفت و گو با روژین از قربانیان خشونت جسمی از کردستان ایران بود. در این برنامه، با شیخ عزالدین حسینی از رهبران مذهبی اهل سنت کردستان ایران گفت و گو کردهام.
اخیراً در رسانه‌های جهانی، بحث خشونت علیه زنان و به خصوص ختنه زنان در کردستان بسیار مطرح است. از نظر فقهی چگونه این قضیه بررسی می‌شود؟
در فقه اسلام این موضوع هست اما احادیث و روایاتی که دال بر اثبات این موضوع می‌باشند، بسیار ضعیف و غیر شفاف هستند. اگر ما به کتاب‌های فقهی مراجعه کنیم، به خصوص کتاب‌هایی تحت عنوان دلایل، ضعف این دلیل‌ها را مشاهده خواهیم کرد.
خیلی از احکام وجود دارند که سررشته آن به تفکرات قومی مرتبط می‌باشند و آثار شریعت در آن یافت نمی‌شود. از نظر مذهبی این موضوع قابل بحث و بررسی است زیرا قطعیت ندارد و درآن شک وجود دارد.
از نظر علمی هم دانشمندان علوم پزشکی ثابت کردهاند که این کار برای زنان مضر است زیرا از نظر جنسی به زنان لطمه وارد می‌کند و آنان را دچار ضعف جنسی می‌کند بنابراین قابل قبول نیست.
در شرع اسلام این موضوع کاملاً مبرهن است که در شرایطی که دین و علم در تضاد قرار گرفتند، باید دین خود را با علم هماهنگ کند زیرا در این شرایط علم برتری دارد. آنچه ه به جسم و روح انسان زیان وارد کند حرام است.
همیشه معتقد بوده‌ام و اعلام کردهام که ختنه زنان مشروعیت ندارد به دلیل این‌که در فقه اسلام شفافیتی در این موضوع وجود ندارد و حال که علم مخالف آن است، پس مطابق شرع اسلام کاملاً حرام است.
پیغمبر اسلام (ص) می‌فرماید؛ لا‌ضرر و لا‌ضرات الاسلام. کاری نکنید که این دین آسیب به مردم وارد کند، نه به خودت زیان وارد کن و نه به دیگران. نقص عضوی که به جز ضرر هیچ سودی را به انسان نمی‌رساند، حرام است.
خداوند این عضو را این‌گونه آفریده که تأثیر مثبت در روابط زناشویی داشته باشد و بیخود خلق نشده است. این نقص عضو به هر دو طرف زن و مرد صدمه وارد خواهد کرد و روابط خانوادگی را تضعیف می‌کند، بنابرین کاملاً حرام است.
چند سال قبل، دانشگاه الاظهر مصر در این زمینه فتوایی صادر و این عمل را تحریم کرد اما چرا علمای اهل سنت کردستان در ترویج این فتوی فعال نیستند؟
بله، اطلاع دارم که شیخ جامعه الاظهر، جناب محمد طمطاوی، که از علمای بزرگ جهان اسلام و بسیار واقع‌بین هستند، این موضوع را نفی کردهاند. اما علمای ما متأسفانه تابع کتاب‌های فقه قدیمی هستند و بسیار مرتجعانه برخورد می‌کنند.
اسلام، دینی انعطاف‌پذیر است و به اقتضای زمانه تغییر و تحول به وجود می‌آورد، به خصوص احکام عملی که تابع شرایط زمانی و مکانی هستند. خیلی مسایل در گذشته عملی و قابل اجرا بوده اما برای شرایط فعلی صدق نمی‌کند، زیرا زمینه‌های آن موجود نیست. بنابراین نباید مانند گذشته رفتار کنیم.
شیخ عزالدین حسینی
به جز مشکل ختنه، معضل دیگری در جامعه ما هست که آن هم (زن به زن) است. یعنی دو نفر از مردان، با خواهران همدیگر ازدواج می‌کنند و مشکل هزینه ازدواج را از این طریق حل می‌کنند، نظر شما در این مورد چیست؟
زمانی که ما در کردستان بودیم، به همراه عده‌‌ای از علما، علیه چند موضوع به مقابله پرداختیم، از جمله ختنه زنان، طرد کردن زن از طرف مرد و ازدواج با زنی دیگر، ازدواج دختران کم سن و سال، عقد دختر از بچگی به پسر دیگر، زن به زن و امثالهم.
این کار مطابق آیه قران و حدیث و روایت و دلایل و عقل و منطق انجام می‌شد. این کار یعنی زن به زن به‌هیچ‌وجه مشروع نیست و پیغمبر اسلام (ص) نیز آن را نفی کرده است. به این نوع ازدواج (نکاح شغار) گفته می‌شود. این کلمه بدین معنی است که دو تا سگ ادرار به همدیگر می‌پاشند. ما رسماً از (بخاری) حدیث پیغمبر اسلام (ص) را داریم که آن را نفی کرده است.
اما طبق دلایل و شواهد مستند هنوز در روستاهای کردستان و آذربایجان غربی این کار همچنان ادامه دارد، این در حالی است که مردم آنجا معتقد به این احادیث و روایات هستند. ما در کردستان از آزادی برخوردار نیستیم. آزادی دین و اظهار عقیده وجود ندارد.
مبارزه با خشونت علیه زنان، نیازمند یک بستر فرهنگی است که از بطن آزادی متولد می‌شود. مردمی که مورد هدایت قرار می‌گیرند، باید از طرف علمایی راهنمایی شوند که از این آزادی‌ها برخوردارباشند. مبارزه علیه این مشکلات مستلزم آزادی‌هایی است که مبارزه علیه موارد دیگر را موجب می‌شود.
از طرفی دیگر، این اوج عقب افتادگی است که ما هنوز هم نمی‌توانیم خودمان را با شرایط روز تطبیق کنیم. هنوز کتاب‌های کهنه هزار سال قبل در دست علمای ماست و بر این اساس حکم صادر می‌کنند. این مورد هم می‌تواند یکی از عوامل عدم مبارزه با این مسایل در جامعه ما باشد.
طبق اخبار و شواهد مستند، هنوز هم در منطقه کردستان قتل‌های ناموسی صورت می‌گیرد و در اروپا هم مهاجرین، طبق مدارک دولت‌های اروپایی دست به این کار زده‌‌اند، از نظر فقهی این مشکل چگونه بررسی می‌شود؟
از نظر فقهی در رابطه با این کار، قتل و سنگسار وجود ندارد. این عمل قتل و اعدام و سنگسار زنان و مردانی که متهم به زنا هستند، یک فقه توراتی است و از تورات الهام گرفته شده است. به‌هیچ‌وجه در قرآن چنین چیزی وجود ندارد. در قرآن فقط صد ضربه شلاق برای طرفین متهم در نظر گرفته شده است.
پس به نظر شما چرا هنوز این کار ادامه دارد؟
این کار فقط ناشی از تعصب و عقب افتادگی است. این ظلمی است که علیه زنان و دختران روا داشته می‌شود. تمام اعمالی که به ضرر بشریت باشد و به انسان آسیب وارد کند، مردود است حتی اگر در قالب دین هم باشد.
مردمی که تحت عنوان ناموس مرتکب چنین اعمالی می‌شوند، به جز تفکر عشیره‌ای و فئودالی، تفکری دیگر ندارند. اینان خود در اروپا همه نوع خطایی را انجام می‌دهند، اما اگر زن و یا دخترانشان چنین کاری را انجام دهند، اینجا دیگر ناموس به خطر افتاده و قابل قبول نیست. زمانی که ما در مملکت خود بودیم، حدود ۵۰ سال علیه این موارد مبارزه کردیم اما در حال حاضر متأسفانه از آنجا دور هستیم.
به نظر شما راه مبارزه با این معضل چیست؟
کار فرهنگی و تبلیغ.
شما به عنوان فردی شناخته شده و فقیهی از اهل سنت که همیشه در رسانه‌های خارج از کشور حضور دارید، در این زمینه چه فعالیتی داشته‌اید؟
تمام مسایلی را که امروز گفتم، در مصاحبه‌ها توضیح داده‌‌ام. معتقد به برابری زن و مرد هستم. پیغمبر اسلام (ص) زن را بسیار مقدس می‌دانست. از حقوق زنان بی‌نهایت دفاع کرده است. اجازه نداده است که مردم زنان خود را مورد اذیت و آزار و خشونت قرار دهند.
متأسفانه بسیار بهره‌‌برداری غلط از اسلام شده است. سعی کردهام افق فکری خود را وسیع کنم، معتقد به حکومت علمانی و سکولار هستم و باید دین از دولت جدا شود. آنچه امروز می‌بینیم هیچ سنخیتی با اسلام ندارد.
برای حل این مشکلات، به دلیل این‌که ما در این زمینه قانون نداریم، تنها یک راه در پیش داریم؛ کار فرهنگی و تبلیغ. ملت‌های ما به دلیل ناهنجاری‌های اجتماعی و کمبودها و مشکلات فراوان و گرایش به سنتها و کوته‌‌فکری، دچار این مشکلات هم می‌شوند. با کار فرهنگی باید پرده‌های گذشته را پاره کرد.
قسمت اول
• خشونت علیه زنان در کردستان، ریشه فرهنگی دارد
|
نظرهای خوانندگان
١-دو جنس مختلف از هر مرام و دین برداشت و درک داریم، یکی برداشت در سامانه ای قدرت مدار و دومی در سامانه ای آزادی مدار. در سامانهٌ قدرت مدار، فرآیند عقلی معتاد به قدرت ،با پذیرش تبعیض، به تشبهات تفسیرمعابانهٌ دست می یازد. میوهٌ آن نظریات سخت بیگانه با ذات حق گرای انسان فطرت پاک است. در قرآن صریحا کشتن یک انسان را برابر با کشتن تمامی انسان ها می داند. برای مسلمانان از مذاهب گوناگون، قرآن کلام خداست
-- Mohamed Réza ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMکه حق است؛بدین صورت که چون قرآن کلام حق است، خدا که حق مطلق است آنرا می گوید، ونه چون خدا می گوید،پس حق است.در صورت دوم وهمسازی ممکن می شود.٢- دو نوع سنت و دو نوع فرآورده های فرهنگی داریم:نوع اول سنتها و فرهنگ حقمدار است که همیشگی اند و حتی جهانشمولند و تغییر نمی کنند چون به ذات انسان مربوطند؛ نوع دوم امر های واقع مستمر و یا موقتی اند که ارزش نگهداری ندارند .٣- قرآن را با اصول
راهنمای خود قرآن باید فهمید،در این صورت این مفاهیم که با فطرت انسان اینهمانی دارند، یک جور بوسیلهٌ انسانها فهمیده می شوند. بعنوان مثال چون
ذات انسان(انس گیرنده) صلح طلب است و چون ذاتش،برای خطا، جایز بودن و امکان ترمیم را قائل است و چون ذاتش برای معضلات با استفاده از استعدادهایش، امکان راه حل، قائل است و چون ذاتش به رهبری خود نیز در اینهمانی با هستی واقف است، اصل را پس از خطا و جرم یک انسان بر گذشت و برگرداندنش به زندگی می گذارد، هر چند که در مواردی بخاطر محدودیت های انسانی و روانی و اجتماعی، مجازات هایی که در طول زمان بطرف تخفیف میل می کند،را قائل می شود؛ در قرآن اگر از شلاق و یا مجازات سخن می گوید ولی گذشت را بهتر می داند. ٤- جدایی دین از دولت (نهاد قدرت) تنها در صورتی امکان کامل عملی دارد که دین بیان آزادی و حقوق (بر مبنای ذاتی) بشود و دولت تنها مجری در پیاده کردن حقوق با حق تصمیم گیری خود جامعه (و نه هیچگونه حق تصمیم گیری دولت).
محمدرضا
دوستان عزیز ژیار سلام
-- صادق از بلوچستان ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMسپاسگزارم از زحمات شما. جناب شیخ عزالدین تنها رهبر دینی شما نیست بلکه رهبر دینی و سیاسی همه ما است و به وجود ایشان افتخار میکنیم. رهنمودهای ایشان برای هر انسان منطقی و با فکر قابل قبول است.
با تشکر
ضمن سلام
-- آزاد از سلیمانیه ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMمن همشهری آقای حسینی هستم اما تا کنون نمی دانستم که این مرد آنقدر مترقی هستند. فردی که دارای چنین تفکراتی باشند مسلما نظرات او هم قابل قبول و اطمینان است.
سلام و عرض ادب
-- علی از آبادان ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMمن کرد نیستم اما می دانستم فکر ترقی خواهانه در میان کردها زیاد است. البته کردستان عراق را دیده ام و این مسئله را تا حدودی باور کرده ام. اما از روی سخنان آقای شیخ عزالدین در این مسئله یقین حاصل کردم. امیدوارم همه روحانیون شیعه و سنی دارای چنین تفکری باشند. و از طریق این تفکر جامعه ما به خواسته های خود می رسد.
دست شما هموطنان کرد ما درد نکنه.
من تعجب میکنم. تا حالا من چنین موردی را در کردستان ایران نشنیده ام
-- زندی سنندج ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMdorood wa rahmat be shoma janabe sheykh Ezadin.
-- ali az mahabad ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMبا سلام دوستان آخر منهم نیمیم ز کردستان است ولی آخر این زبانی ست که این رادیو استفاده می کند! نود درصدش فارسی ست و ده درصد ادا اطوار. و اینهمه روده دراز تا به اصل مطلب برسد. ممنون اگر کسی از گردانندگان این رادیو به من جواب بدهد.
-- بدون نام ، Mar 8, 2009 در ساعت 08:00 PMبا سلام و تشکر از دست اندرکاران رادیو ژیار
-- آزاده از تهران ، Mar 10, 2009 در ساعت 08:00 PMواقعا با وجود شخصیت هایی چون آقای شیخ عزالدین حسینی ما در آینده جامعه ای مترقی خواهیم داشت. من خودم کرد نیستم اما می دانم که هموطنان عزیز کرد ما چه زحماتی برای ایران و ایرانی می کشند. هنر و ادبیات و فرهنگ ایران دست آنان است و حتی میدانم جنبش اصلاح طلبی ایران را کردها شروع کردند. خواهش من این است که بیشتر بنویسید و بخوانید و این تلاش ها را ادامه بدهید. از آقایان سلامی و اسکندری و خانم خرمی متشکرم
با سلام اید ه های جناب شیخ عز الدین حسینی واقای محمد حسینی در کردستان ایران که این روزها در مصاحبه ای با نقد ونظر انها را ارائه داد بسیار به هم نزدیکند امیدوارم هم اقای حسینی وهم شیخ از افکار همدیگر بهره بگیرند ورنسانسی دینی را در میان اهل سنت در کردستان براه اندازند وبنیاد ارتجاع مذهبی را براندازند/از جناب شیخ عزالدین درخواست می کنم به وبلاگazadjalalizadeh.blog spot.comمراجعه فرمایند ومصاحبه ی اقای حسینی را تحت عنوان به سیاست اسلامی معتقدم نه به اسلام سیاسی مطالعه نمایند که ایشان درانجا با استفاده از فلسفه ی نیاز وزمان پایان پذیریاحکام سیاسی اجتماعی اقتصادی قرانی وکتب مقدس را اعلام می نماید باشد در این تقارب فکری گامی بسوی پیشرفت عقل مدارانه وعلم محورانه در کردستان بر داشته شود
-- مختار برومند از سنندج ، Mar 20, 2009 در ساعت 08:00 PM