«دولت آلمان رابطه خوبی با حزب‌الله دارد»

رضا جمالی

در روز سیزدهم ماه اوت گذشته، روزنامه‌ی آلمانی دی‌ولت در مقاله‌ای به قلم آلکساندر ریتسمان به موقعیت حزب‌الله در لبنان پرداخته و نوشته است:‌ آلمان روابط خوبی با حزب‌الله دارد. در‌عوض اعضای حزب‌الله هم از آلمان برای عملیات تروریستی استفاده نمی‌کنند.

ولی به‌طور کلی علی‌رغم انتشار این اطلاعات از سوی ادارات امنیت آلمان، به نظر می‌رسد که نگاه دولت آلمان به گروه چریکی حزب‌الله لبنان متفاوت با نگاهی است که دیگر کشورهای مهم اروپایی به این گروه دارند. در همین رابطه با دو تحلیل‌گر سیاسی ساکن آلمان، دکتر مهران براتی و سعید شروینی درباره مناسبات دولت آلمان با حزب‌الله لبنان گفت و گو کردم. سعید شروینی به زمانه می‌گوید:

نوع نگاه دولت آلمان با فرانسه یا انگلستان به‌‌خصوص درمورد لبنان، متفاوت است. فرانسوی‌ها با توجه به روابط تاریخی و سنتی که در این کشور دارند و انگلیسی‌ها هم با توجه به همگامی و همراهی‌شان با سیاست‌های آمریکا در منطقه، سیاست تندتر و شدیدتری‌، در قبال حزب‌الله به‌عنوان دشمن اصلی اسراییل در منطقه داشتند.

ولی نه تنها آلمانی‌ها منافع تاریخی و سنتی در منطقه ندارند بلکه سیاست آن‌ها هم اصولاً در جهت ادغام و تعامل هرچه بیشتر همه‌ی نیروها در کودتای سیاسی در منطقه بوده است.

به‌ویژه همین نقش یک مقدار معتدل‌تر آلمان، باعث شده که حزب‌الله در دهه‌های قبل و طی همین سال‌های اخیر یک مقدار به میانجی‌گری‌اش اعتنا کند و اجازه بدهد میانجی‌گری بکند.

اما می‌دانیم ظرف سال‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۴ و همین امسال با کمک سازمان امنیت آلمان تبادل اسرای مهمی بین حزب‌الله و اسراییل انجام شده است.

اگر میانجی گری آلمانی‌ها نبود؛ با توجه به این‌که این میانجی‌گری بسیار طول کشید‌؛ شاید انجام نمی‌شد و همین‌طور هم که می‌بینیم در جنگ ۲۰۰۶ هم که اسراییل علیه حزب‌الله انجام داد‌؛ و قرار شد نیروهای سازمان ملل بروند، حزب‌الله بیش از همه به خاطر همین مواضع آلمان، موافقت کرد که آلمانی‌ها ریاست این نیروی پاسدار صلح را به عهده داشته باشند.

به‌طور کلی به نظر می‌رسد، جدا از میانجی‌گری‌های سیاسی، دولت آلمان روابط خوبی با حزب‌الله دارد.

دقیقاً این‌طور است، ضمن این‌که با توجه به عملیات قبلی حزب‌الله یا حداقل همکاری‌های آن با جمهوری اسلامی در برخی زمینه‌ها از جمله در مورد اقدامات مسلحانه و تروریستی در دهه‌های قبل در خاک اروپا و این‌که به هر صورت حزب‌الله را پشت جبهه جمهوری اسلامی به حساب می‌آورند و این احتمال را بعید نمی‌دانند که اگر در مسایل مختلف و از جمله مساله‌ی اتمی تنش با جمهوری اسلامی بالا بگیرد‌؛ حزب‌الله هم با توجه به امکاناتش چه در منطقه‌ی خاورمیانه و چه در اروپا قادر به انجام کارهایی باشد.

سازمان‌های امنیت آلمان، هیچ‌وقت این احتمالات را از نظر دور نداشته و به‌خاطر همین هم تمام فعالیت‌ها و کارهای حزب‌الله یا آن نیروهایی را که در درون آلمان دارد زیر نظر دارد.

با توجه به نوع روابط معتدلی که با هم داشتند، خطر عاجلی حس نمی‌شود و برخلاف بسیاری از سازمان‌های دیگر به‌اصطلاح تندرو و رادیکال یا تروریستی که آلمان به ممنوعیت آن‌ها رای داده است؛ درمورد حزب‌الله هنوز به یک چنین تصمیمی نرسیده است.

به‌طور کلی دولت آلمان آن سخت‌گیری که دیگر کشورهای اروپایی نسبت به گروه‌های مسلح اپوزیسیون در منطقه‌ی خاورمیانه را دارند انجام نمی‌دهد حتی این عدم سخت‌گیری در مورد گروه پژاک و حزب کارگران ترکیه «پ‌کا‌کا» هم صادق است.

دقیقاً مساله‌ی آخری که شما اشاره کردید عامل عمده است. یعنی برای آلمانی‌ها با توجه به حضور گسترده‌ای که کردهای ترکیه در درون این کشور دارند آسان نیست که فوری حکم قدغن بدهند و یا آن ممنوعیت‌ها را مثل سایر کشورهای اروپایی با شدت اجرا بکنند.

با همه این احوال حزب‌الله در لیست سازمان‌های تروریستی آن‌ها نیست و خیلی راحت‌تر با آن‌ها را‌ه می‌آیند. درمورد سایر سازمان‌ها هم تا حدودی ماجرا را به صورت شل کن سفت کن پیش می‌برند.

یعنی علی‌رغم این‌که ممنوعیت را اعمال می‌کنند، ولی بیشتر جاها چشم‌شان را می‌بندند و سعی می‌کنند هوادارهای این گروه‌هایی را که در آلمان هستند به مواضع رادیکال نکشانند.

به نظر شما آلمان در تعامل با حزب‌الله‌، پیشتر با دیگر کشورهای اروپایی و حتی آمریکا مشورت می‌کند یا مستقلاً عمل می‌کند؟

طبیعی است که وزرای کشور و وزرای خارجه حداقل سعی می‌کنند در چارچوب اتحادیه اروپا، سیاست مشترکی را نسبت به گروه‌های رادیکال خارجی به پیش ببرند. ولی این نافی آن هم نیست که به هر صورت اختلاف نظرهایی با هم دارند.

در مجموع، سیاستی که دولت آلمان پیش برده سیاست موفق‌تری بوده است. ادغام نیروهای رادیکال در احزاب سیاسی باعث شده‌ است تا زهر آن‌ها را بگیرند و اجازه دهند که پای آن‌ها به روی زمین واقعیت بیاید و خودشان را در عرصه‌های سیاسی نشان بدهند.

مدتی است که پخش برنامه های تلویزیون المنار وابسته به حزب‌الله در بیشتر کشورهای اروپایی ممنوع شده است، ولی هم‌چنان در آلمان این فرستنده قابل دریافت است. درحالی‌که در برنامه‌های المنار صحبت از شهادت‌های انتحاری است.

واقعیت این است که هنوز در یک‌سری از کشورهای اروپایی این تلویزیون قابل دریافت است. ولی کارشناسان امنیتی آلمان هم دائم برنامه‌های این شبکه را زیر نظر دارند و آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند.

پیشتر دولت فرانسه، از طریق ماهواره‌ی متعلق به کانال‌های تلویزیونی که مربوط به خودشان است این را ممنوع کردند و اجازه ندادند پخش شود.

با توجه به سهم عرب‌ها در کشور آلمان و با توجه به رابطه‌ی معینی که با حزب‌الله دارد، و برای این‌که این ارتباط باقی بماند آلمان نمی‌خواهد آن‌ها را به خشم بیاورد.

اسراییلی‌ها هم به نوعی موید این نوع رابطه‌ی آلمان با حزب‌الله هستند. یعنی تاحالا از این رابطه سود بردند و همه‌ی این‌ها باعث شده است که درمورد آن تلویزیون هم یک مقدار چشم‌شان را ببندند و زیاد سخت‌گیری به خرج ندهند.

حزب‌الله در آلمان به دنبال چه هدفی است و چرا آلمان را در اروپا انتخاب کرده است؟

شاید بشود گفت، حزب‌الله با آن گروگان‌گیری که در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ از این کشور کرد، به نوعی وارد معامله با آلمان شد.

با توجه به نبود منافع آلمان در منطقه و سیاستی که آلمان تا به امروز آن را پیش برده؛ چه در رابطه با اسراییل، لبنان و حزب‌الله؛ اجازه داده که حزب‌الله روی آلمان به‌عنوان یکی از کشورهای بزرگ اروپایی حساب باز کند و باعث نشود این کشور از آن به خشم بیاید و یک سیاست تندی را نسبت به آن در پیش بگیرد. این سیاست هم تا به امروز ادامه پیدا کرده است.

حزب‌الله، ناو هواپیما‌بر ایران در مرزهای اسراییل

در ادامه‌ی مقاله روزنامه دی‌ولت به نقل از پل سالم از بنیاد کارنگی مستقر در خاورمیانه که مرکز آن در بیروت است آمده که رژیم ایران از حزب‌الله لبنان در ازای کمک‌های مالی که دریافت می‌کند‌، به مثابه‌ی یک ناو هواپیمابر در مرزهای اسراییل استفاده می‌کند.

طرفداران حزب‌الله در آلمان در ۳۰ انجمن فرهنگی مستقر در مساجد با یکدیگر ملاقات می‌کنند و بسیاری از این انجمن‌ها در کنترل ایران قرار دارند که در میان آن‌ها می‌توان از مرکز اسلامی هامبورگ و مرکز امام مهدی در شهر مونستر نام برد. دکتر مهران براتی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی در برلین، در این رابطه می‌گوید:

حزب‌الله لبنان از دل یک جنبش اجتماعی سیاسی بیرون آمد و قبل از حزب‌الله جنبش امل بود. در سال‌های اخیر هم کوشش حزب‌الله بر این بوده که بتواند خودش را به‌عنوان یک جریان سیاسی حاکم بر لبنان سازماندهی کند و به نظر می‌رسد در این راه موفق شدند.

بنابراین به کلی وضع آن‌ها در رابطه با جریاناتی شبیه القاعده و یا نیروهای تروریستی که به جریانات دیگر افراطی اسلامی تعلق داشتند فرق می‌کرده است.

برداشت من این است که حزب‌الله لبنان در جهت پیش‌برد اهداف خودش بیشتر از جمهوری اسلامی استفاده می‌کند تا برعکس.

چنان‌چه مساله به آنجا کشیده بشود که می‌بایستی به طرفداری از جمهوری اسلامی دست به حرکاتی بزند که موجودیت سیاسی خودش را در لبنان و حضور طرفدارانش در اروپا را به خطر بیندازد؛ این کار را نخواهد کرد و لااقل تا حالا هیچ علائمی دیده نمی‌شود که حزب‌الله لبنان به‌عنوان دست‌نشانده‌ی جمهوری اسلامی عمل بکند. به نظر نمی‌آید افراد حزب‌الله لااقل در آلمان دست به عملیاتی بزنند که به منافع آلمان لطمه بزند.

چرا دولت اسراییل برای گفت و گوی غیرمستقیم با حزب‌الله همیشه متوسل به دولت آلمان می‌شود؟

علت اصلی این است که سازمان اطلاعات و امنیت آلمان در رابطه با هواپیما‌ربایی؛ گروگان‌گیری، از گذشته ارتباطاتی با نیروهای اسلامی در این منطقه داشتند‌.

در آن زمان هم سازمان اطلاعات آلمان از طریق روسای قبایل و شیوخ در آنجا برای آزادی این گروگان‌ها ارتباطاتی برقرار کرده بود که این ارتباطات هنوز وجود دارند و از این ارتباطات استفاده می‌شود.

این در مورد فرانسوی‌ها هم درست است. ولی به هر صورت چون فرانسوی‌ها یک گذشته‌ی استعماری در این منطقه دارند کمتر مورد توجه نیروهای مذهبی شبیه حزب‌الله قرار گرفتند.