آوای موسيقی کلاسيک در شاهکارهای تاریخ سینما

پرویز جاهد

در هفته‌های گذشته برخی از آثار موسیقی کلاسیک مشهوری را که در سینما مورد استفاده قرار گرفته به شما معرفی کردم. در این برنامه نیز تعداد دیگری از این قطعات زیبا و جاودانه را برای شما انتخاب کردم.

پوستر فیلم طالع نحس

طالع نحس

نخستین قطعه اپرای کارمینا بورانا است که از فیلم «طالع نحس» انتخاب شده است.

طالع نحس (The Omen) ساخته ریچارد دانر، نخستین قسمت از سه‌گانه «طالع نحس» و به اعتقاد من بهترین آن و یکی از آثار ژانر وحشت در کنار بچه‌ی رز‌مری و جن‌گیر است که درباره شیطان و نیروهای تحت نفوذ آن در جهان مدرن ساخته شده است.

با موسیقی پر رمز و راز و شگفت‌انگیز جری گلد‌اسمیت که براساس موومان او فورچونا از اپرای کارمینا بورانا اثر درخشان کارل ارف، آهنگساز آلمانی ساخته شده است.

کارل ارف این اپرا را بر مبنای ۲۴ قطعه‌ی شعر قرون وسطایی و تحت تأثیر نمونه‌های موسیقی عهد باروک و اواخر رنسانس به‌ویژه آثار کلودیو مونته وردی ساخته است.

پوستر فیلم هفت

هفت

فیلم «هفت» (Seven) ساخته دیوید فینچر، تریلری با مایه‌های نوآر‌ گونه، بر اساس داستانی از اندرو کوین موکر درباره قاتلی زنجیره‌ای است که قربانیانش را به شکلی آیینی و بر اساس گناهان هفت‌گانه به نحو فجیعی از بین می‌برد.

«هفت» از نظر بصری و ساختن فضاهای دلهره‌آور، نمونه‌ای منحصر به فرد در سینماست که محصول مهارت، دانش و خلاقیت فینچر و فیلم‌بردار ایرانی‌تبار او داریوش خنجی است.

موسيقی اصلی اين فيلم ساخته آهنگ‌سازی به نام هاوارد شور است؛ اما آهنگ کلاسیکی که در این فیلم استفاده شده، سوییت شماره سه، اثر یوهان سباستین باخ، آهنگ‌ساز بزرگ آلمانی است.

این اثر کلاسیک را در صحنه‌ای که کارآگاه سامرست در کتابخانه سرگرم جست‌وجو در لای کتاب‌ها برای به دست آوردن اطلاعاتی درباره هفت گناه مرگبار است، می‌شنویم.

پوستر فیلم منهتن

منهتن

«منهتن» (Manhattan) نام فیلمی است از وودی آلن محصول ۱۹۷۹ با درون‌مایه‌ای کمدی و رمانتیک همراه با طنز گزنده و هوشمندانه وودی آلن درباره روشنفکران نیویورک با فيلم‌برداری درخشان سياه و سفيد گوردون ويليس، فيلم‌بردار «پدرخوانده» است.


«راپسودی آبی» ساخته جورج گرشوين (George Gershwin) نام قطعه‌ی کلاسیکی است که روی تیتراژ اول فیلم و تصاویری از شهر منهتن می‌شنویم.

راپسودی یک قطعه موسیقی کلاسیک است که در یک موومان ساخته می‌شود، اما دارای ساختاری اپیزودیک و فرمی آزاد است. فرمی که برای آهنگ‌سازان رمانتیک همیشه جذاب بوده است.

راپسودی آبی ساخته گرشوين، یکی از مشهورترین راپسودی‌های عالم موسیقی است و به گفته وودی آلن، ایده فیلم «منهتن» از علاقه و دل‌بستگی آلن به موسیقی جورج گرشوين می‌آيد.

پوستر فیلم پرتقال کوکی

پرتقال کوکی

‌اورتور ویلهلم تل، بخشی از اپرای پر‌انرژی و هیجان‌انگیز ویلهلم تل، اثر روسینی، آهنگ‌ساز ایتالیایی است که بر اساس نمایش‌نامه فردریک شیلر درباره قهرمان افسانه‌ای سوییسی ساخته شده است.

این اثر، الهام‌بخش دیمتری شوستاکوویچ در نوشتن سمفونی شماره ۱۵ بوده و به دلیل ریتم تند و ضرباهنگ پرهیجان آن اغلب در برنامه‌های ورزشی از آن استفاده می‌شود.

اما استنلی کوبریک نیز از این اورتور در فیلم «پرتقال کوکی» استفاده کرده است.

«پرتقال کوکی» از زاویه دید جوانی شرور و تبهکار به نام الکس روایت می‌شود که پس از دستگیری به عنوان بیمار اجتماعی تحت درمان قرار می‌گیرد تا در پروسه‌ای که به شکنجه شبیه است، به موجودی رام، مطیع و بی‌آزار تبدیل شود.

«پرتقال کوکی»، نقد تندی بر نظام اخلاقی، آموزشی و اجتماعی جامعه سرمايه‌داری و رفتارهای رياکارانه آن است.

موسیقی اين فيلم، ترکیبی از قطعات موسیقی کلاسیک و موسیقی الکترونیک ساخته وندی کارلوس است.

نمایی از فیلم «کرامر علیه کرامر»

کرامر علیه کرامر

«کرامر علیه کرامر» ساخته رابرت بنتون، ملودرامی درباره زن و شوهری است که کارشان به جدایی می‌کشد و فیلم تأثیر این طلاق را بر زندگی تک‌تک آن‌ها و پسر کوچک‌شان بیلی بررسی می‌کند.

زن از زندگی زناشویی خسته شده و به راه خود می‌رود و مرد سعی می‌کند خود را با زندگی مجردی جدید تطبیق دهد و بچه‌اش را به کمک همسایه‌ها و دوستان زن بزرگ کند.

رویکرد فمینیستی فیلم در دهه هفتاد بسیار تازه و جسورانه بود. در دورانی که دوباره نقش زن به‌عنوان مادر و همسر در خانواده تعریف می‌شد.

موسیقی اوریژینال آن ساخته پل گميگنانی است. اما قطعه کلاسیکی که در فیلم می‌شنویم، کنسرتو مندولین اثر آنتونیو ویوالدی، آهنگ‌ساز ایتالیایی عصر باروک است. کسی که شاهکاری چون «چهار فصل» را آفریده است.

ویوالدی بیشتر برای کنسرتوهای ویولن‌اش شهرت دارد و این قطعه تنها کنسرتوی سولوی مندولین در میان صدها کنسرتویی است که او ساخته است. حرکت موسیقی بین مندولین سولو و ارکستر سازهای زهی بسیار زیبا و جذاب است.