پرسپولیس برنده نشان ویژه ساترلند از جشنواره فیلم لندن

پرویز جاهد

پنجاه و یکمین دوره جشنواره فیلم لندن روز گذشته با نمایش فیلم دارجلینگ لیمیتد (Darjiling Limited) کمدی جاده‌ای وس آندرسون به پایان رسید.

دارجلینگ لیمیتد ساخته وس آندرسون

با این که این جشنواره غیررقابتی است و هیأت داوری ندارد و به فیلم‌ها جایزه نمی‌دهد؛ اما جوایز فرعی دیگری از سوی برخی نهادها و مؤسسه‌ها و مجامع سینمایی مثل فیپرشی (سازمان بین‌المللی منتقدان فیلم) و TCM به فیلمسازان اهدا می‌شود. یکی از این جوایز نشان ویژه ساترلند (Southerland Trophy) است که امسال به فیلم پرسپولیس ساخته مرجان ساتراپی و ونسان پارانوی تعلق گرفت.

داوران این جایزه (که به ارژینال‌ترین و تخیلی‌ترین فیلم‌ها اهدا می‌شود) پرسپولیس را فیلمی شجاعانه و گستاخانه با داستانی جهانی و سبکی واقع‌گرا دانستند و آن را شایسته دریافت این جایزه تشخیص دادند.

«نامربوط» ساخته جوانا هوگ

دهمین دوره جایزه منتقدان بین‌المللی (فیپرشی) نیز به فیلم «نامربوط» (Unrelated) ساخته جوانا هوگ تعلق گرفت. نامربوط داستان زن میان‌سالی است که برای تعطیلات به ایتالیا می‌رود و در آن جا به شناخت تازه ای از خود و خلا‌های حقیقی زندگی‌اش می‌رسد. «نامربوط» انتخاب خوبی برای دریافت جایزه فیپرشی نبود و در مقایسه با فیلم‌های دیگر جشنواره مثل نور خاموش، مصاحبه، و حتی «توالت پاپ» ساخته سزار شارلئون و انریک فرناندز فیلمسازان اروگوئه‌ای، اثر متوسطی بود و بدگمانی را در باره تأثیر و نفوذ منتقدان انگلیسی در انتخاب فیلمی از سینمای این کشور که امسال فیلم قابل توجهی در جشنواره نداشت، دامن زد.

«مشکل پشه و مشکلات دیگر» ساخته آندره پائونوف

از سوی دیگر فیلم مستند «مشکل پشه و مشکلات دیگر» ساخته آندره پائونوف از بلغارستان جایزه جان گریرسون به عنوان بهترین فیلم مستند را دریافت کرد. این فیلم را قبلاً در جشنواره «کارلو وی‌واری» دیده بودم. مستند جذابی بود با موضوعی تازه در باره شهر کوچکی به نام بلن که مورد هجوم پشه‌ها قرار می‌گیرد و هر کس راهی برای مبارزه با آن پیدا می‌کند

«راه آجری» ساخته سارا گاورون

اما فیلم، مسأله پشه‌ها را بهانه می‌سازد تا به روان‌شناسی و جامعه‌شناسی مردمی دست بزند که سال‌ها زندگی تحت سلطه کمونیسم آن‌ها را غمگین و بی‌دفاع ساخته و جز بقایای تأسیسات هسته‌ای و کارخانه‌های صنعتی از کار افتاده، چیزی برای آن‌ها نگذاشته است. با این حال فیلم بسیار طولانی است و در قسمت‌های پایانی به شدت خسته‌کننده می‌شود و فیلمساز به تکرار حرف‌ها و تصاویر دست می‌زند.

تانیشتا چترجی، بازیگر فیلم «راه آجری» (عکس: پرویز جاهد، زمانه)

جایزه ویژه «ساتیا جیت رای» که به یاد این فیلمساز بزرگ سینمای هند اهدا می‌شود، به فیلم رؤیای کالیفرنیا (بی‌پایان) ساخته کریستین نمسکیو فیلمساز فقید رومانی و از چهره‌های خلاق موج نو این کشور تعلق گرفت. این تنها فیلم وآخرین فیلم این کارگردان با استعداد بود که پیش از به پایان رساندن فیلم خود، به همراه تدوین‌گر آن در یک تصادف اتومبیل از بین رفت. فیلمی درباره حضور نیرو‌های آمریکایی عضو ناتو در منطقه بالکان که با لحن طنزآمیزی، وضعیت اجتماعی رومانی امروز و سیاست خارجی آمریکا در منطقه را به باد انتقاد گرفته بود.

سارا گاورون کارگردان فیلم «راه آجری» (عکس: پرویز جاهد، زمانه)

جایزه آلفرد دان هیل نیز برای مستعدترین فیلمساز به سارا گاورون سازنده فیلم بسیار ضعیف راه آجری (Brick Lane) اهدا شد. اقتباسی سطحی و بی‌رمق از رمان پرسر و صدا و جنجالی خانم مونیکا علی نویسنده بنگلادشی‌تبار مقیم بریتانیا در باره زن روستایی جوانی که با مرد نسبتاً مسنی ازدواج می‌کند و پس از 16 سال زندگی با او و داشتن دو فرزند، آشنایی با پسر جوانی در همسایگی او را به سوی خیانت و ویرانی می‌برد. هم رمان خانم علی و هم فیلم خانم گاورون به خاطر توهین به ارزش‌های اسلامی، به شدت از سوی پاکستانی‌ها و بنگلادشی‌های مسلمان مقیم بریتانیا محکوم شد.

مراسم اهدای جایزه TCM (عکس: پرویز جاهد، زمانه)

جایزه بهترین فیلم کوتاه از سوی شبکه ماهواره‌ای تی.سی.ام (TCM) که اختصاص به پخش فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینما دارد، به فیلم کوتاه «A Bout De Truffe» ساخته تام تاگولم تعلق گرفت. فیلمی زیبا در باره مرد افسرده و تنهایی که با خوکش در خانه‌ای در میان جنگل زندگی می‌کند و به کار جمع‌آوری ترافل (نوعی قارچ کمیاب) مشغول است. شخصیت عجیب و غریب فیلم و فضاهای آن، مرا به شدت به یاد فیلم‌های مستند پرویز کیمیاوی و کاراکترهای منزوی و غریب او خصوصا در فیلم‌های «سنگر» و «پ مثل پلیکان» انداخت. آدم‌هایی فراموش شده که زندانی دنیاهای شخصی خود و رؤیاهایی دست‌نیافتنی‌اند.

مرتبط:
گفت‌وگو با مرجان ساتراپی کارگردان پرسپوليس
نگاهی به چند فیلم فستیوال لندن
فستيوال فيلم لندن: جشنواره جشنواره‌ها
گشایش جشنواره لندن با وعده‌های شرقی