آخرين شب يک راديو

پرويز جاهد

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

آخرين فيلم رابرت آلتمن فيلمساز برجسته آمريکايی با نام «The Prairie Home Companion» (که معنی تحت‌اللفظی آن «هم‌نشين مرغزار» است) که پنج ماه قبل از مرگش به نمايش درآمد، در واقع فيلمی در باره راديو و نوعی ادای احترام به راديو و نمايش‌های زنده راديويی است. در اين فيلم، رابرت آلتمن پايان کار يک ايستگاه راديويی محلی را پيش بينی کرده که برنامه زنده نمايشی و موسيقی کانتری اجرا می‌کند. اين فيلم نيز مثل همه آثار آلتمن از نشويل گرفته تا برش‌های کوتاه، عناصر اصلی فرهنگ آمريکايی را در بر دارد.

پوستر فیلم همنشین مرغزار

«The Prairie Home Companion» نام يک ايستگاه راديويی است که 30 سال سابقه دارد و از 1974، روزهای شنبه به مدت دو ساعت، از 5 تا 7 بعدازظهر در آمريکا به طور زنده برنامه پخش می‌کند. تهيه‌کننده و مجری اصلی آن شومنی است با نام گريسن کيلر که فيلم‌نامه‌نويس و سازنده بيشتر آهنگ‌ها و شعرهای اين فيلم است.

در اين فيلم نيز همانند نشويل، فيلم ديگر آلتمن، بازيگران مشهوری مثل مريل استريپ، ليندسی لوهن، وودی هارل‌سن، تامی لی جونز و ليلی تاملين به عنوان خواننده ظاهر شده و ترانه‌هايی را اجرا می‌کنند. ويژگی اصلی اين برنامه راديويی، ترکيب طنز، شوخی و داستان‌گويی با موسيقی کانتری، بلوز، بلوگرس، گسپل و جاز است. فناپذيری تم اصلی فيلم است و ويرجينيا مدسن در نقش فرشته مرگ که برای گرفتن جان يکی از خوانندگان آمده، در پشت صحنه قدم می‌زند و انتظار می‌کشد.

فيلم از جايی شروع میشود که خوانندگان (بازيگران) دارند خود را برای ظاهر شدن روی صحنه و اجرای آخرين برنامه راديويی آماده می‌کنند. از آن طرف تامی لی جونز در نقش اکسمن (Axeman) از سوی يک کمپانی بزرگ تگزاسی که آن ايستگاه را خريده، مأمور شده تا به افراد راديو اطلاع دهد که ديگر بايد کاسه کوزه‌شان را جمع کنند.

مریل استریپ و لیلی تاملین در نقش بولاندا و رواندا جانسن

راديو در حال تعطيلی است؛ اما مجريان و تهيه‌کنندگان آن شاد و سرزنده‌اند و نمی‌گذارند آخرين شب اجرای آن‌ها، به خاطره‌ای تلخ و غم‌انگيز تبديل شود. اگر چه برخی از ترانه‌هايی که آن‌ها می‌خوانند، اندوه درونی آن‌ها و سرنوشت غم‌انگيز راديو را منعکس می کند مثل آهنگی که گريسن کيلر در مايه‌های بلوز اجرا می‌کند با عنوان «Tishomingo Blues»

مريل استريپ و ليلی تاملين در نقش يولاندا و رواندا (خواهران جانسن) هر دو خواننده موسيقی کانتری‌اند. صدای سوپرانوی مريل استريپ، توانايی آوازخوانی او را در کنار بازيگری ماهرانه‌اش اثبات می‌کند. او دو آهنگ به همراه ليلی تاملين و يک آهنگ به همراه گريس کيلر اجرا می‌کند. مريل استريپ با ترانه‌هايی که در اين فيلم خوانده نشان می‌دهد که اگر کار بازيگری را کنار بگذارد، قطعاً می‌تواند يک خواننده خوب موسيقی کانتری يا بلوگرس باشد.

معلوم است که او با سبک قديمی و سنتی موسيقی کانتری آمريکا کاملاً آشناست و با قدرت آن را اجرا می‌کند.
ليندزی لوهن در نقش لولا، دختر مريل استريپ بازی می‌کند. دختر افسرده‌ای که دائم به خودکشی فکر می‌کند و اشعاری با اين مضمون می‌نويسد. او نيز قرار است برای اولين بار پشت ميکروفون قرار گرفته و ترانه فرانکی و جانی را بخواند؛ اما اعتماد به نفس لازم را ندارد و دچار اضطراب است.

وودی هارل‌سن و جان سی ريلی در نقش داستی و لفتی

«The Guys All Star Shoe Band» نام گروهی است که بيشتر آهنگ‌های اين فيلم را اجرا کرده است. اين گروه مرکب از خوانندگان و نوازندگانی چون رابين و ليندا ويليامز، باچ تامسن، ريچارد وورسکی و جولين استيل است و رابرت آلتمن گفته است که کار با آن‌ها لذت‌بخش‌ترين لحظات کارش در سينما بوده است.

وودی هارل‌سن و جان سی ريلی در نقش داستی و لفتی، دو کابوی هستند که جوک‌های بامزه و درعين حال وقيحانه‌ای را با گيتار اجرا می‌کنند. اين دو، از شخصيت‌های بسيار جذاب فيلم هستند. آهنگ دو صدايی با عنوان‌ها و فيلم‌های وسترن با اشاره به بازيگران مشهور اين ژانر مثل جان وين و جن اوتری:

ما در برف و باران می‌رانيم درست مثل جان وين و جن اوتری. آن‌ها کابوهايی بهتر از ما بودند. اما ما هنوز زنده‌ايم و اين راضی‌کننده است.

گای نوآر است با بازی کوين کلاين

اما يکی از جذاب‌ترين شخصيت‌های فيلم، گای نوآر است با بازی کوين کلاين. گای يک کارآگاه بازنشسته و مأمور حفاظت ايستگاه راديويی است. به نظر می‌رسد آلتمن او را با الهام از شخصيت‌های ريموند چندلر و فيلم‌های نوآر ساخته. قطعه گای نوآر(Guy Noir) قطعه جاز ملايم و آرامی است که بر اساس اين شخصيت ساخته شده و با پيانو و ساکسيفون اجرا می‌شود.