سيگار کشيدن ممنوع

پرویز جاهد

غالبا تصاوير ستاره‌ها و چهره‌های آيکونيک سينما، مثل همفری بوگارت، ريتا هيورث، آوا گاردنر، ادری هپبورن و بت ديويس را با سيگاری لای انگشتان يا گوشه لب به ياد می‌آوريم. سيگار کشيدن همفری بوگارت در فيلم «شاهين مالت» همانقدر اهميت دارد که اسلحه کشيدن او. او سيگار را گوشه لبش می‌گذاشت و طوری آتش می‌زد که انگار سرنوشت جهان به آن مربوط بود. به سختی می‌توان تصوير سياه و سفيد ريتا هيورث زيبا و اغواگر فيلم «گيلدا» را با چوب سيگاری که لای انگشتانش گذاشته و دودی که همچون هاله‌ای نورانی گرد سرش حلقه زده فراموش کرد. اما با مقررات جديد اداره سانسور آمريکا، به‌تدريج تصوير زنان و مردان سيگاری بر پرده بزرگ محو خواهد شد.

ریتا هیورث در نمایی از فیلم «گیلدا»

اخيرا مؤسسه فيلم آمريکا (Motion Picture Association of America) که وظيفه درجه‌بندی فيلم‌ها را به عهده دارد، تصميمات تازه‌ای در مورد مصرف دخانيات در سينما گرفته است. اين محدوديت فعلا درحد درجه‌بندی فيلم‌ها از نظر ميزان استعمال دخانيات در آنها خواهد بود- يعنی همان سيستم درجه بندی (Rating) در سينمای آمريکا که فعلا در مورد سکس و خشونت در فيلم‌ها اعمال می‌شود- اما به‌تدريج سخت‌تر خواهد شد. منتقدان مصرف دخانيات می‌گويند رابطه هاليوود با مصرف سيگار در سينما، هميشه رابطه‌ای زشت و ناخوشايند بوده است.

نمایی از فیلم «شب‌به‌خیر و موفق باشید»

تا کنون فقط فيلم‌هايی که در آنها تين-ايجرها به طور غيرقانونی سيگار دود می‌کردند، درجه‌بندی می‌شد؛ اما از حالا به بعد هر نوع تصوير کشيدن سيگار زير نظارت کميته سانسور قرار خواهد گرفت. اين تصميم بعد از فشارهای زيادی که از سوی مخالفان استعمال دخانيات به سينمای آمريکا و هاليوود وارد شد اتخاذ گرديد.

مؤسسه فيلم آمريکا معتقد است که اين قانون عطف به ماسبق نخواهد بود و از اين به بعد اعمال می‌شود. بنابراين فيلم‌هايی مثل «کازابلانکا»، که در آن همفری بوگارت را در کافه‌اش دائما در حال پف کردن سيگار می‌بينيم، درجه‌بندی نخواهد شد.

مؤسسه فيلم آمريکا سه پرسش را در اين زمينه مطرح می‌کند:

آيا سيگار کشيدن در فيلم امری غالب است؟
آيا فيلم از اين عمل ستايش کرده و آن را به عنوان کاری جذاب نشان می‌دهد؟
آيا برای آن در فيلم زمينه‌ای تاريخی وجود دارد؟

شارون استون در نمایی از فیلم «غریزه اصلی»

اين مؤسسه در مورد پرسش سوم، فيلم «شب به خير و موفق باشید» جرج کلونی را مثال می‌آورد که در آن ادوارد مورو، تهيه کننده تلويزيون، که سيگاری است در موقعيت تاريخی‌اش مطرح می‌شود.

اگرچه اين سيگار لای انگشتان خانم شارون استون، زن نابودگر (فم فتال) فيلم «غريزه اصلی» نبود که باعث شد اين فيلم درجه R بگيرد بلکه نمايش تصاوير بی‌پروای جنسی و خشونت‌بار آن بود که اين محدوديت را برای آن به وجود آورد اما با سياست‌های جديد مؤسسه فيلم آمريکا، سيگار کشيدن زن فم فتال فيلم‌ها در کنار اغواگری‌های ديگر آنان نيز ملاک درجه‌بندی فيلم‌ها خواهد بود.

اطلاعاتی که در سايت مؤسسه فيلم آمريکا ارائه شده شوک‌آور است. به عنوان مثال اين سايت در يک برنامه ويدئويی ادعا می‌کند که روزانه بيش از هزار نفر از تين-ايجرهای آمريکايی سيگار کشيدن را آغاز می‌کنند و اين عادت را از تلويزيون و سينما می‌گيرند. از اين تعداد ۳۴۰ نفر بر اثر ابتلا به بيماری‌های ناشی از مصرف تنباکو از بين می‌روند.

همفری بوگارت در نمایی از فیلم «شاهین مالت»

الن وارگياس، وکيل مؤسسه بنياد ميراث آمريکا (American Legacy Foundation)، می‌گويد اين تصميم‌ها به اندازه کافی مؤثر نيست و تصميم‌های شديدتری بايد گرفته شود: «آنها هيچ کاری نمی‌توانند بکنند. تنها کاری که می‌توانند بکنند اين است که در يک پنل بنشينند و به فيلم‌ها نگاه کنند و ببينند آيا سيگار کشيدن را نشان می‌دهد يا چگونه نشان می‌دهد؛ اما آن‌چه که آنها بعد از آن انجام می‌دهند کاملا سليقه‌ای و مصلحتی‌ست.»

بنياد ميراث آمريکايی و ديگر گروه‌های مخالف سيگار می‌خواهند درجه R که تماشای فيلم‌ها بدون همراهی والدين را برای بچه‌های زير ۱۷ سال در آمريکا ممنوع می‌کند، اجباری شده و به طور اتوماتيک در مورد هر فيلمی که تصاويری از مصرف تنباکو دارد، اعمال شود. به علاوه آنها معتقدند آگهی‌های ضد مصرف سيگار نيز بايد بلافاصله قبل از نمايش فيلم‌ها پخش شود.

دن گليک‌من، ریيس مؤسسه فيلم آمريکا، در دفاع از تصميم اين مؤسسه می‌گويد بدترين کار کمپانی‌های توليد سيگار اين است که به تهيه‌کننده فيلم‌ها پول گزافی می‌دهند تا تصوير کالای آنها را در فيلم بگنجاند. مثلا آنها ۳۵۰ هزار دلار به تهيه‌کننده فيلم «جواز مرگ» جيمز باند دادند که سيگار لارکز را تبليغ کند؛ يا فيليپ موريس ۴۰ هزار دلار به لوئيس لين داد که سيگار مارلبورو را در فيلم «سوپرمن ۲» نشان دهد.

منبع: گاردين