جری گلد اسميت، آهنگساز پرکار و خلاق سينمای آمريکا

برای شنيدن فايل صوتی اين برنامه «اينجا» را کليک کنيد.

جری گلد اسميت

در برنامه هفته گذشته با بخشی از آثار جری گلد اسميت(Jerry Goldsmith)، آهنگساز پرکار و خلاق سينمای آمريکا که از دهه شصت تا آخر دهه هفتاد را در برمی‌گرفت آشنا شديد. در برنامه اين هفته به ادامه فعاليت‌ها‌‌ی آهنگسازی او از دهه هشتاد به بعد می‌پردازم.

در برنامه اين هفته قسمت‌ها‌يی از موسيقی فيلم‌ها‌ی اولين خون(رمبو)، زيرآتش، غريزه اصلی، خانه روسی، شواليه اول، محرمانه لوس آنجلس و مامی را خواهيد شنيد.

دهه هشتاد برای گلد اسميت با سريال Masada شروع شد و با ساختن موسيقی برای قسمت‌ها‌ی اول و دوم و سوم سری فيلم‌ها‌ی اکشن رمبو ادامه پيدا کرد. ملودی It’s a long road تم اصلی موسيقی فيلم اولين خون(First Blood) قسمت اول رمبو بود که گلد اسميت آن را در قسمت‌ها‌ی ديگر نيز به کار گرفت.

پوستر فيلم محرمانه لوس آنجلس

پولترگيست(Poltergeist)، گرملين‌ها‌(Gremlins) و افسانه(Legend) از جمله فيلم‌ها‌ی ديگر دهه هشتاد است که جری گلد اسميت برای آنها موسيقی ساخته است.

شيوه آهنگسازی گلد اسميت در دهه هشتاد، تغيير چشم‌گيری پيدا کرد. وی با استفاده خلاقانه از موسيقی الکترونيک و ترکيب آن با موسيقی ارکسترال، شکل تازه‌ای به موسيقی خود داد، کاری که قبلا با موسيقی فيلم فرويد ساخته جان هيوستون آغاز کرده بود. در واقع گلداسميت از معدود آهنگسازان فيلم است که از موسيقی الکترونيک در کارهای خود استفاده کرده بدون اينکه به موسيقی ارکسترال خيانتی کرده باشد و يا به آن لطمه‌ای زده باشد.

در ۱۹۸۳ جری گلداسميت موسيقی فيلم زير آتش(Under Fire) را ساخت. زيرآتش به کارگردانی راجراسپاتس وود داستان ملاقات سه خبرنگار آمريکايی در دل حوادث خونين و پرآشوب انقلاب نيکاراگوئه است. موسيقی پرشور گلداسميت با استفاده از ريتم‌ها‌ی موسيقی اسپانيايی و آمريکای لاتين، کاملا با فضای انقلابی و پرهيجان فيلم هماهنگ است. ضربه‌ها‌ی تند گيتار در همراهی با ارکستر سازهای زهی، شکل کنسرتو به موسيقی اين فيلم داده است.

پوستر فیلم غريزه اصلی

دهه نود با ساختن موسيقی فيلم خانه روسی(The Russia House) آغاز شد. خانه روسی به کارگردانی فرد شيپسی فيلمساز استراليايی، فيلمی جاسوسی به سبک فيلم‌ها‌ی جيمزباند بود که بر اساس رمان جان لوکاره ساخته شده بود و ماجرای جاسوسی بريتانيايی در روسيه و عشق او به يک دانشمند روسی را بازگو می‌کرد. شون کانری در اين فيلم در نقش جاسوس بريتانيايی و ميشل فايفر در نقش زن روسی ظاهر شده بود. موسيقی محزون گلداسميت، با تکيه بر تم عشق از سولوی دلنشين يک ساز به سمت سازی ديگر حرکت می‌کند و ملودی زيبا و شنيدنی آن در جزر و مد شورآفرين و جوشان سازهای زهی انعکاس يافته است.

همکاری گلداسميت با پل ورهوفن فيلمساز هلندی که در دهه هشتاد با فيلم يادآوری کامل(Total Recall) آغاز شده بود در دهه نود با ساختن موسيقی برای فيلم جنجالی و جسورانه غريزه اصلی(Basic Instinct) محصول ۱۹۹۲ ادامه پيدا کرد. غريزه اصلی يکی از پيچيده ترين کارهای گلداسميت در زمينه موسيقی فيلم‌ها‌ی تريلر بود و نام او را دوباره به عنوان آهنگسازی خلاق و توانا بر سر زبان‌ها‌ انداخت. موسيقی گلداسميت نقش مهمی در ساختن فضای پر رمز و راز، اروتيک و خشن فيلم داشت.

پوستر فیلم زیر آتش

داستان آرتورشاه و دلاوران ميزگرد و عشق ممنوع شواليه‌ای به نام لانسلو دولاک به ملکه گويين ور موضوع بسياری از فيلم‌ها‌ بوده‌است. از جمله لانسلو دولاک اثر درخشان روبر برسون و فيلم شواليه اول( First Knight) ساخته جری زوکر که موسيقی آن را گلداسميت ساخته است. گلداسميت تحت تاثير فضای افسانه‌ای و حماسی فيلم، موسيقی پاستورال، سلحشوری و در عين حال عاشقانه‌ای ساخت که بسيار زيبا و دلنشين است.

اما يکی از فراموش نشدنی‌ترين کارهای گلداسميت در اين دهه موسيقی فيلم محرمانه لوس آنجلس(LA Confidential) ساخته کرتيس هنسن بود. فيلمی تريلر در مايه‌ها‌ی نوآر که بر اساس رمان جيمز مک ال روی نويسنده رمان‌ها‌ی جنايی و نوآر آمريکايی ساخته شده بود و جايزه اسکار بهترين فيلم سال ۱۹۹۷ را بدست آورد.

محرمانه لوس آنجلس، فساد اداری و رسوايی اخلاقی در دستگاه پليس لوس آنجلس را در دهه پنجاه بازگو می‌کرد و نسبت به فيلم‌ها‌ی ديگر اين ژانر، صراحت و جسارت بيشتری داشت. موسيقی ديناميک گلداسميت نيز با درنظرگرفتن همه المان‌ها‌ی نوآر، فضای تيره، ياس آور، بدبينانه و پرسوءظن فيلم را به خوبی منعکس می‌کرد.

فيلم افسانه‌ای مامی(Mummy) ساخته استيون سامرز و محصول ۱۹۹۹ با داستانی جذاب و ماجراهای شيرين و پرهيجان بيشتر فيلمی سرگرم کننده بود تا فيلمی وحشت انگيز. موسيقی جری گلداسميت نيز برای اين فيلم متناسب با حال و هوای فانتزی، شاد و سرگرم کننده فيلم ساخته شده است و لحنی گرم و شرقی دارد.

گلداسميت برای نوشتن موسيقی اين فيلم از تم‌ها‌ی موسيقی مصری و شمال آفريقا بهره گرفته است.

در سال ۲۰۰۲ جری گلداسميت موسيقی فيلم آخرين قلعه را به ياد قربانيان حادثه يازده سپتامبر ساخت. در اين هنگام بود که بيماری سرطان او تشديد شد و توان آهنگسازی را از او گرفت. آخرين کار او در سينما ساختن موسيقی برای فيلم Time Line ساخته ريچارد دانر سازنده فيلم طالع نحس بود اما به دليل تغييرات دراماتيک زيادی که در فيلم صورت گرفت، دانر از موسيقی گلداسميت در فيلم خود استفاده نکرد.

جری گلداسميت پس از سال‌ها مبارزه با سرطان سرانجام در جولای ۲۰۰۴ درگذشت. موسيقی‌ها‌يی که او در طول پنج دهه برای فيلم‌ها‌ نوشت، قابليت‌ها‌ی بيانی موسيقی فيلم را ارتقا بخشيد. استعداد و خلاقيت و دانش وسيع او در زمينه موسيقی به او اين توانايی را داده بود که قطعات متنوع، زيبا و تاثيرگذاری برای فيلم‌ها‌ بنويسد.

--------------------------
بخش نخست: جری گلد اسميت: آهنگساز برجسته‌ی سینما