فستيوال فيلم مستند آمستردام افتتاح شد

پرویز جاهد

نوزدهمين فستيوال بين‌المللی فيلم آمستردام روز گذشته با نمايش فيلم چهار عنصر افتتاح شد. فيلمی تجربی و شاعرانه که در آن جيسکا ريکلز فيلمساز هلندی در چهار اپيزود، مبارزه انسان را با چهار عنصر طبيعت يعنی آتش، آب، خاک و هوا به تصويرکشيده بود.

رويکرد تجربی و آبستره فيلم به انسان و طبيعت پيرامون او، فيلمساز را متاثر از سنت سينمای تجربی فرانسه و فيلمسازانی چون ژرمن دولاک، ژان ميتری و ابل گانس نشان می‌داد.

ضمن اينکه نگاه فيلمساز تا حد زيادی يادآور کارهای گادفری رجيو در زندگی بدون توازن و کويانا کاتسی بود اگرچه اصلا عمق و زيبائی کارهای او را نداشت. فيلم تقريبا بدون کلام بود. در هر قسمت آدم‌ها را بيشتر در حال کارکردن، يا استراحت يا نوشيدن قهوه، خوردن غذا و شست‌وشو و کمتر در حال حرف زدن می بينيم. وقتی آنها دست از کار می‌کشند سکوتی حاکم می‌شود که بيننده را به دقيق شدن در آهنگ موزون پنهانی که در جنبيدن اشيا وجود دارد، فرا می‌خواند.

نمایی از فیلم چهار عنصر که در مراسم گشایش نمایش داده شد

فيلمبرداری و صداگذاری فيلم خصوصا در بخش دوم فيلم که مربوط به صيد خرچنگ در دريای برينگ آلاسکاست، بسيار قابل توجه است و نشان از دقت زيبائی‌شناسانه فيلمساز دارد. ديدن تصاويری از اقيانوس در شب و موج‌های سهمگينی که بر عرشه کشتی می‌کوبند بسيار هراس‌آور و در عين حال زيباست.

در فستيوال فيلم امسال آمستردام، ۲۶۷ فيلم کوتاه و بلند مستند از سراسر جهان در بخش‌های مختلف اين فستيوال که از مهم‌ترين رويدادهای سينمای مستند دنياست، شرکت دارند.
بخش جايزه يوريس ايونس، پانوراما، استادان مستند و بخش تصاوير انعکاسی از مهم‌ترين بخش‌های اين فستيوال هستند.



فستيوال آمستردام همچنين با مرور آثار آلن برلينر از اين مستندساز برجسته آمريکائی و از پيشگامان سينمای مستند تجليل به عمل می‌آورد. فيلم بيداری وسيع آخرين ساخته برلينر که درباره بی‌خوابی طولانی خود فيلمساز است نيز در ميان اين فيلم‌ها قرار دارد. به علاوه آلن برلينر ده فيلم برتر مستند تاريخ سينما را به سليقه خود انتخاب کرده که در اين فستيوال به نمايش درمی‌آيد و از ميان آنها بايد به فيلم‌های مردی با دوربين فيلمبرداری ساخته ژيگاورتوف، برلين سمفونی يک شهر بزرگ ساخته والتر روتمن، سقوط خاندان رومانف ساخته استر شاب و کابوس‌های عصرگاهی ساخته مايادرن فيلمساز اکسپريمنتال آمريکائی اشاره کرد.

هنگام ورود به مراسم گشایش٬ طی مراسمی دست شرکت‌کنندگان شسته می‌شد

در بخش يوريس ايونس، فيلم‌های چهار عنصر ساخته جيسکا ريکلز که افتتاحيه فستيوال هم بود، در کنار فيلم‌های ارزش اتوپيا ساخته يانارا گوايا سامين از کوبا، مادربزرگ‌های انقلاب ساخته پتراسليسکار، پدرم يک ترک است ساخته آريان ريکر، وقتی عدنان به خانه می‌آيد ساخته اندرو برندز، سفر پريمولوی ساخته ديويد فراريو از ايتاليا و کارت قرمز ساخته مهناز افضلی از ايران برای دريافت جايزه مهم يوريس ايونس پيشگام سينمای مستند هلند رقابت می‌کنند. کارت قرمز دومين فيلم مستند مهناز افضلی بازيگر سينمای ايران است که بعد از فيلم بسيار خوب توالت زنانه ساخته و درباره محاکمه شهلا جاهد زنی است که به اتهام قتل همسر ناصر محمد خانی فوتباليست مشهور ايرانی به اعدام محکوم شده است.

علاوه برکارت قرمز فيلم‌های جشن تولد ساخته نگين کيانفر، ۱۰۰۰ متر مربع من ساخته آتوسا غياث‌آبادی و بچه‌های پيامبر ساخته سودابه فضائلی فيلم‌های ديگری از ايران است که در فستيوال آمستردام شرکت دارند.

در کنار نمايش فيلم‌ها جلسات بحث و گفتگو با مستندسازان سرشناسی مثل نيک برومفيلد، مايکل آپتد، ويکتور ساکوفسکی، جنيفر فاکس، کربی ديک (سازنده فيلم اين فيلم هنوز درجه‌بندی نشده) نيز برگزار می‌شود.

کنفرانسی نيز با عنوان Doc Agora درباره فرم‌های مستندسازی جديد و خلاقانه و روش‌های تامين بودجه برای ساختن فيلم‌های مستند برگزار می‌شود که در آن مستندسازان حرفه‌ای از سراسر جهان شرکت دارند.

فستیوال فیلم‌های مستند هلند در مجتمع سینمایی شهر در مرکز آمستردام برگزار می‌شود

سينمای چين امسال مورد توجه ويژه فستيوال آمستردام است و ۱۵ فيلم مستند از چين يا درباره چين در بخشی با عنوان China Transit به نمايش در می‌آيد.
همينطور بايد به نمايش فيلم مستند ۲۴۰ دقيقه‌ای اسپايک لی با نام وقتی شلوار جين پاره می‌شود اشاره کنم که در واقع مرثيه‌ای درباره طوفان کاترينا و وضعيت اسفبار سياهان نيواورلئان بعد از اين طوفان سهمناک است.

طولانی‌ترین فیلم مستند فستیوال فیلمی است با نام Country Boys ساخته دیوید ساترلند از آمریکا که ۳۴۰ دقیقه است.

در روز ۳۰ نوامبر نيز يک گردهمائی بين المللی با حضور فيلمسازان مستند و تهيه کننده‌های مستند از سراسر جهان برگزار می‌شود که در آن شرکت کنندگان درباره بهتر شدن فضای فيلم مستند و بنياد نهادن يک کد سبز (Green Code) برای فيلمسازی مستند بحث می‌کنند.

هلند کشور دوچرخه‌هاست اما در چند روز برگزاری فستیوال فیلم مستند٬ اطراف منطقه تا چشم کار می‌کند٬ دوچرخه پارک شده است

در همین‌باره:

کارت قرمز در جشنواره فیلم آمستردام