آه برادر کجائی

پرويز جاهد

برای شنيدن فايل صوتی اين برنامه «اينجا» را کليک کنيد.

در برنامه اين هفته موسيقی فيلم، به موسيقی فيلم آه برادر کجائی ساخته برادران کوئن می پردازم.
اين فيلم محصول سال 2000 است و داستان آن در دهه سی آمريکا در عصر رکود اقتصادی و در ايالت می سی سی پی می گذرد. به همين دليل موسيقی اين فيلم ارتباط تنگاتنگی با موسيقی اين دوره و اين ناحيه آمريکا يعنی می سی سی پی دارد که يکی از خاستگاه های موسيقی بلوز و کانتری است. موسيقی اين فيلم در واقع ترکيبی رنگارنگ و بسيار جذاب از موسيقی های کانتری، بلوز بلوگرس و گاسپل است. تنظيم کننده آهنگ ها و ترانه های فيلم تی بون برنت است و بسياری از خوانندگان مشهور بلوز و کانتری مثل دن تيمسکی، جان هارت فورد، اليسن کراوس، جيلين ولچ، نورمن بليک، رالف استنلی و فر فيلد فور با آن همکاری داشته اند.

جز يکی دو ترانه مثل ترانه Big Rock Candy Mountain که مربوط به دهه سی است و هری مک کلين تاک آن را خوانده، بقيه قطعات جديدند ولی با حال و هوا و سبک موسيقی همان دوره اجرا شده اند.

آه برادر کجائی در واقع اقتباسی مدرن(برخی معتقدند پست مدرن) از داستان اديسه حماسه مشهور هومر افسانه سرای بزرگ يونان است. برادران کوئن، نقاط اصلی و مهم داستان هومر و برخی شخصيت های او را انتخاب کرده و در فضای می سی سی پی دهه سی قرار داده اند. اورت يوليسس مک گيل( با بازی جرج کلونی)، پيت و دلمر سه زندانی زنجيری اند که به کار با اعمال شاقه محکوم شده اند. آنها به اميد يافتن گنجی که اورت به دنبال آن است از زندان فرار می کنند و در راه با مرد سياه پوست نابينائی( تمثيلی پست مدرن از هومر) مواجه می شوند که به آنها می گويد که شانس در انتظار آنهاست اما نه آن شانسی که به دنبالش هستند.

آنها سفری اديسه وار را آغاز می کنند که پر از ماجراها و حوادث پرخطر و در عين حال جذاب و هيجان انگيز است. در راه و در گريز از دست قانون و زندان، آنها با شخصيت های مختلفی روبرو می شوند که برخی از آنها از داستان هومر آمده اند از جمله پريان دريائی، مرد کوری که فروشنده انجيل است و آنها را فريب داده و پولشان را می دزدد، مرد سياه پوستی که خواننده بلوز است و در مقابل گيتار روحش را به شيطان فروخته، و نلسون بچه صورت، گانگستری که از بانک سرقت کرده و تحت تعقيب پليس هاست.

شخصيت های فيلم با اينکه به ظاهر تک بعدی به نظر می رسند اما هريک حامل بينشی خاص نسبت به هستی و دنيای پيرامون خودند. دلمر و پيت نگرش متافيزيکی و مذهبی دارند در حالی که اورت دارای باورها و اعتقادات علمی و ماترياليستی است. او دلمر و پيت را آدم هائی احمق و خرافاتی می خواند. در واقع دلمر و پيت آدم های خوش قلب و ساده لوحی هستند که فقط خوبی ها و زيبائی های جهان را می بينند و زشتی های آن را ناديده می گيرند. اورت اما برای همه آنچه که برايشان اتفاق می افتد، توجيه علمی و منطقی می تراشد. او حتی وقتی برای نجات خود از اعدام با طناب دار دعا می کند و از خداوند کمک می طلبد، بعد از اينکه با آمدن ناگهانی سيل نجات می يابند، معجزه بودن آن را انکار می کند و همراهانش را به خاطر معجزه خواندن آن دست می اندازد.

برخلاف تصور رايج در سينمای هاليوود که اجرای موسيقی های قديمی در سينما طرفداری ندارد، موسيقی فيلم آه برادر کجائی يکی از مهم ترين عوامل موفقيت اين فيلم بوده و تاثير عميقی بر تماشاگران سينما گذاشته است به طوری که CD ساوند ترک آن بيش از 5 ميليون نسخه به فروش رفته است.
موسيقی اين فيلم جايزه گرمی را به عنوان بهترين آلبوم سال 2000 و بهترين موسيقی کانتری به دست آورده است. خصوصا برای ترانه I am a man of constant sorrow که کارتر استنلی آن را تنظيم کرده و دن تيمنسکی آن را با گروه ساگی باتم بويز می خواند. اين ترانه قبلا نيز توسط هنک ويليامز خواننده بزرگ موسيقی کانتری اجرا شده بود. در اين فيلم ورسيون های مختلفی از اين ترانه را می شنويم.