بسیار زیبا، رقصان و هیچ بود. تبریک

zibawa ghavi.

با سلام،
داریوش گرامی بخش اول تیتر مقاله ات مرا به یاد مجموعۀ شعر دکتر سعید رضوانی (سیاووش) تحت عنوان "درستایش هیچ" انداخت که با طرح جلدی از خود من توسط انتشارات نگاه در سال 1385 چاپ شده است. شعرهای سیاووش خندان نیستند اما انسان را به تعمق وا میدارد و از او مسئولیت میطلبد. به نمونه ای از شعر جدید او که درسایت آتیبان درج شده، بنگریم:
"سرما
در دلِ قریه
از هیاهویِ عجیبِ باد
وحشتی آشوب‌گر بیدار می‌گردد.

چیزی از شب باز نگذشته،
هر بلند و پستِ دشت از برف
نابِکاران را کران تا بی‌کران هموار می‌گردد.

تا چه خواهد کرد با بود و نبودِ ما
عاقبت بیدادِ این سرما!

زوزه‌ای از دور می‌گوید،
کارِ مشعل‌دار مردان با تبه‌کاران
باز امشب بی‌گمان دشوار می‌گردد."

در رابطه با خصوصیات کلی فرهنگ ایرانی از طریق تئوریهایی که بکار میبری، تا حد زیادی با تو هم عقیده ام. اما کماکان بر این باورم که مرزهای بسیاری از مبانی نظری که در کارهای مختلفت بکار میبری، نامشخصند. خوانندۀ مبتدی ومتوسط ایرانی(حداقل آنهایی که در ایران هستند) خیلی راحت سر در گم میشوند چون خیلی ها را نمیشناسند و خوانندۀ حرفه ای هم به موضع مشخص تو در رابطه با شخصیتهایی که نام میبری، نمیتواند پی ببرد، چون نقد یا موضعی سیستماتیک (نسبی) از تو در این راستا وجود ندارد یا حداقل من ندیده ام، هر چند که از مونتاژ تئوریها فراتر میروی و ایده های ارزنده ای ارائه میدهی. بعنوان نمونه، لکان بر این باور است که گفتار، گفتمان یا "دیسکورس روانکاوی" یا روانکاوانه تنها دیسکورسیست که آدم میتواند در آن چیزی دربارۀ حقیقتِ تمنایِ سرکوب شدۀ سوژه (زوبیکت) دریابد، که با انتقادات حداقل دلوز و گواتاری در آنتی ـ اودیپوس و هزاران سطوح (1) به روانکاوی (بخصوص فروید) نیز میتوان لکان را در این زمینه به چالش کشید و نیز تقدس سوژه و نقش واژه و ارجحیت مبهم آن بر تصویر (عکس) درنزد لکان نمونه های دیگری میباشند. البته خود دلوز نیز جای نقد بسیار دارد. به هر حال منظورم مشخص کردن هر چه بهتر جایگاهمان نسبت به قوت و ضعف تئوریهاست، بخاطر اینکه ما با انسانهای جوامعی سر و کار داریم که بسیار سرما و گرمازده است. و دیگر اینکه متأسفانه اینجا مجال بحث های تخصصی نیست. در ضمن متنت از انسجام خوبی برخوردار بود. در پایان شعری ازخودم برایت اینجا در میکنم.
جهان می‌چرخد
آرام آرام
در ذهن ما،
بی هیچ سقوطی.

ذهن ما را، اما
در هر چرخش
بدور جهان
سقوطی است در انتظار.

Aghaye baradari mamnun az in bahse ghavi. faghat yek soal. aya ba nesbi shodane har chiz dar vagheh hadaf vasileh ra tojih nekmikonad?

جای تحلیل های روان کاوانه که بسیار هم روشنگر و تأمل برانگیزند در فضای اندیشگی ایرانی خالی بوده است که امیدوارم با کار مداوم داریوش برادری و افراد مطلع و صاحب ذوق دیگر کم کم پر شود. فقط من همیشه این احساس را داشته ام که طرف داران روانکاوی- که خودم هم کمابیش در همین زمره قرار می گیرم- و به ویژه روانکاوی لکانی، گاهی واژه ی روان کاوی را در زمینه ای از گفتمان/ دیسکورس اربابی به کار می برند(البته مطالب داریوش برادری این احساس را به آدم نمی دهد).

شبها در خواب عطسه میزنم و بیدار میشوم. عافیت باشه میگویم و دو باره میخوابم اما باز هم عطسه. در حالیکه نه سرماخورده ام و نه توی روز عطسه میزنم. فکر کردم این حالت روانی است. شما فکر نمیکنید که من با غیر یعنی خودم یا معشوق یا خدا فاصله دارم. هر چه سعی میکنم نقد سمبولیک از خودم بکنم تا خالی بشوم نمیشود. شاید من هم همان عارف و صوفی رومی هستم که روایت تراژیک/ فکاهی شما را از جهان نمیفهمم.
ج..زن خندان

چقدر از بدی نگاه خیر و شری میگید. همون که غربی ها دارند. اما من هم بهشت را گم کردم. هر چی میجورم سوزن شده و پیدا نمیشود. روایات نو و طفیقی از مذهب و سنت را هم که شما مبسوطأ شرح دادید خواندم و اصلأ رقصم نگرفت. ول کن بابا. ای امام زمان باید بیاد و با روش هرمونتیکی ما را به بهشت پیدا ببرد.
ب. منتظری

مقاله ای قوی و قابل خواندن و لذت بردن بود. متشکرم از وقتی که برای نوشتن آن گذاشتید. فایده بردم.

مرسي داريوش جان. نگاهت به هيچي وحشتناک جالب و نو است. اميدوارم به زودي بيشتر در باب اخلاق جسم برايمان توضيح دهي يا اخلاق ارزومندي. ايا هدف وسيله را توجيه مي کند حال که هيج قانون مطلقي وجود ندارد؟

بعضی معادل های متن مانند هیچی مخوری می توانست با خلا درون یا پوچی درون جایگزین شود. بخشی از همان بحران روان ایرانی که آقای برادری در اینجا و آنجا از آن سخن به میان آورده اند، در این نوشته در قالب بحران و تنش زبانی آشکار می شود و آقای برادری در اینجا خود تبدیل به بخشی از همان بحرانی می شود که گاهی در نوشته هایش از آن ها سخن به میان آورده است. بحران زبانی همان امری است که بخشی از آشفتنگی روان ایرانی در آن آشکار می شود.

با تشکر از همه دوستان و نقادان براي بيان نظراتشان. من هم از خواندن کامنتهاي قوي شما و انتقادهاي قوي شما دوستان خوشحال شدم. زيرا هر کامنتي مثل چشم اندازي ديگر به موضوع است و هر انتقادي کمکي به نگاه من براي قوي ساختن خويش. سيامک جان به قول خودت جاي بحثهاي کاملا تخصصي اينجا ممکن نيست. در باب نظر من درباره سيستمهاي لکان و دلوز و غيره پيشنهاد مي کنم به کتاب چهارم در صف انتشارم در سايتم مراجعه کني که در اين کتاب در باب روانکاوي فيلم در بخش هانيبال بخشي کامل در باب تئوري لکان و دلوز و فرويد وجود دارد که من با قرار دادن انها در برابر هم ، همزمان موضع خودم را ميگم که يک نگاه ترکيبي است. زيرا من نه لکاني يا دلوزي هستم بلکه سعي مي کنم در حد امکانم از اين مباحث استفاده کنم و طبيعتا کارهاي من هميشه بخشي ناتمام و داراي ضعف است. اما همزمان يک سيستم بنيادين در خويش دارد که اميدوارم با انتشار اثارم مورد نقد دوستان قرار گيرد.

برابري کرامي حق داري. به باور من بحران، هويت اوليه ماست و به قول نيچه ما از درون اين بحران و هرج و مرج است که گام بگام ستاره رقصان خويش را مي افرينيم. کلمه هيچي محوري يا مرکزي را اما نميتوان با خلاء درون کاملا عوض کرد. زيرا موضوع لمس اين تصوير ساختن روايات سمبوليک بدور اين هيچي مرکزي و محوري است.مثل تمثيل کوزه هايدگر.

زن خندان شايد آن عطسه اولين گام در رهايي جسمي باشد که مي خواهد خويش را از چيزي رها سازد. همانطور که در کامنت جالبتان درک قوي شما از بحران مشخص است حتي بدون انکه به قول خودتان نظر مرا بفهميد. همين احساس پارادوکس شما نقطه اشتراک ما و شروع ديالوگ است. زيرا موضوع براي من ددست يابي به اين حالت پارادوکس در نگاه و عمل است.
لادن جان جواب سوالت را در مقاله دوم مي دهم که در واقع به نوعي ادامه اين بحث است و اسم مقاله « در ستايش دروغ، شرارت و عبيد زاکاني« است. نقد در باب مقالات آقاي کلانتري را در مقاله سوم اين ماه انجام ميدهم. اميدوارم بحث بعدي نيز مورد توجه و نقد دوستان قرار گيرد.

مهرداد جان انتقادت به مباحث روانکاوي کاملا درست است. بسياري از روانکاوان و به ويژه روانشناسي من و روانکاوي کلاسيک دچار يک گفتمان ارباب/برده اي هستند و طوري با بيمار برخورد مي کنند که گويي انها بهتر از بيمار از مشکلش خبر دارند و يا به راز دنيا پي برده اند. در حاليکه روانکاو هيچگاه بيشتر از بيمار درباره بيمار نمي داند و اصولا به قول لکان موضوع روانکاوي اين است که بيمار به تمناي درون سخنان خويش گوش دهد و پي ببرد که روانکاو داناي مطلق نيست و او بايستي حقيقت خويش را بيافريند. روانکاو تنها ميتواند او را در مسير اين خلاقيت همراهي کند و به او کمک کند به سخنان نهفته در بيماري و عارضه خويش گوش دهد و به آنها معنا و شکل دهد. يعني روانکاو خوب دقيقا کسي است که خويش را چون اين هيچي و خلاء احساس ميکند.

مثل همیشه فوق العاده بود ، من هم دوست دارم بعضی قسمت ها اندگی بازتر شود و البته ساده.
منتظر مقالات آینده شما هستم . متشکرم

aghaye baradari kheili az maghalehtun khosham amad. montazere naghdetun darbareh klantari hastam. rasti chera in maghalat beh shekle barnameh radioi pakhsh nemisheh. matalebe shoma ra bayad ghush dad. untori ham behtareh wa ham rahattar.maghaleh wa barnameh radioi hamzaman.

نوشته پر است از ارجاع های بی منبع و این یعنی فرهنگ شنیداری و که نویسنده بر اساس شنیده های خود یا بدون دقت تحقیقی چیزی را در نوشته نقل کرده بدون آن که به عنوان مثال ذکر کند هایدگر در کدام کتاب ایده های اصلی این مقاله ی آقای برادری را آورده است. باید اضافه کرد که با نگاه دریدایی نمی توان مشکل سنت و مدرنیته ی ایرانی یا وجود احمدی نژاد در صحنه ی سیاست ایران را حل کرد دوست عزیز!! نوشته هایی از این دست در حد نظریه پردازی عقیم باقی می مانند چون ارجاع هایی هم که می دهند بسیار پراکنده و دور از دسترس و ذهنیت خواننده است.

با سلام
كلمات در نوشته هاي شما گاهي حساب و كتاب ندارد و بي تعريف به كار مي روند
نيچه مرگ فرا روايت ها را در نظر داشت و لي دقيقا مرگ خدا هم مد نظرش بود . اما شما اين نظر مي ستريد و نظر خود را به جاي ان مي اوريد . من با نظر دادن شما مشكلي ندارم ولي اين ديگر به نيچه يا هايدگر ارتباطي نخواهد داشت . بحث شما هنوز هم بسيار كلي است و پرسش انسان ايراني نيازمند تدقيق است .
نيز به جاي اصطلاح " ارباب و نوكر " از پيش نهاده حميد عنايت يعني " خدايگان و بنده " استفاده كنيد كه قدمتش در زبان پارسي افزونتر است
با تشكر

به دو دوست گرامي بي نام. اولا در باب هايدگر در بخش ادبيات مرجعي داده شده است که کتاب موللي است و در آن نظريه هايدگر طرح و بيان ميشود. دوما دوست گرامي نگاه شما به نيچه و هايدگر دقيقا نگاهي به مثابه ديسکورس دانشگاهي با چاشني مطلق گرايي ايراني است که خيال ميکند دقيقا مي داند که نيچه و هايدگر چه ميگويند. در حاليکه هزاران تفسير از نگاه اين دو در نقد مدرن و پسامدرن وجود دارد. اين به ان معنا نيست که هر تفسيري بتوان از نيچه و هايدگر کرد. اما اگر نيچه را بشناسيد مي دانيد که موضوع نيچه نوع رابطه با خدا و انسان و غير است و از اينرو خدايي رقصان ميخواهد. يا ميدانستيد که مفهوم بودن به سان اينجا بودن اساس نگرش هايدگر در کتاب هستي و زمان، يا بودن و زمان است. مطمئنا نظرات من داراي نقص هستند و ناکاملند. زيرا هر تئوري نو و اصولا هر نگاه بالغانه در واقع يکجايش مي لنگد، هميشه ناکامل است و احتياح به نقد دارد . بنابراين من نيازمند نقد دوستانم اما نه اين برخورد ساده نگرانه که گويي نويسنده از روي سخنان شنيده سخن مي گويد. هر متن من داراي چندين زيرمتن است. کافي است بخشهاي منتشر شده از شش کتاب در صف انتشار مرا بخوانيد تا متوجه سيستم قوي پشت آن شويد و سپس با نقدتان به رشد نگاه من کمک کنيد. اما ابتدا بايستي کمي خودتان را بالا بکشيد و به اين نگاه مطلق گرايانه و از بالا به پايين نگاه کننده خودتان کمي با خنده بنگريد و اين مطالب چندمتني را ببينيد و سپس نقد کنيد. تا اينگونه با نگاهي از بالا به پايين سخن نگوييد که رفتار تيپيکال روشنفکر سنتي ايراني است که خيال مي کند ميداند نيچه و هايدگر و علم چيست و نمي بييند که در حال مطلق گرايي سنتي است و موضوع فقط جدل روايات مختلف بر سر بهترين نزديکي و روايت به ماتريکس نگاه نيچه و ديگران و يا بهترين تفسير و پذيرش آنها در نگاه خويش است. رواياتي هميشه ناکامل و ناتمام که هيچگاه نيز صددرصد به نگاه نيچه يا هايدگر بسان «متن باز» پي نمي برند و هميشه رواياتي نو و خوانشهايي نو ممکن است و ايجاد چشم اندازهايي نو به متون آنها.

اقاي برادري سلام
متاسفانه در اخرين نظري كه براي شما امده كه متعلق به من است نوشتن نامم را از ياد بردم .
من تا كنون دست كم سه نقد براي شما در راديو زمانه و وب دكتر موللي نوشته ام كه بي پاسخ ماند . البته با روحيه اي كه در اين مدت از شما شناخته ام بعيد مي دانم ان ها را نديده باشيد . باري
1 - مطالعات شما در حوزه عرفان و ادبيات پارسي سطحي است .
2 - فهم شما از فلسفه و فلسفه قاره اي به طور اعم و هرمنوتيك به طور اخص سطحي است .
اكنون تا نپنداريد كه اين سخن من از سر هواست مي توانيد به همان دو سه نقد گونه مراجعه كنيد .
واقعا فكر مي كنيد كه در حوزه تاويل هر نظري را بتوان طرح كرد . شكي نيست كه انچه شما در پاسخ ما دو دوست بي نام در باب روش تاويل اورده ايد ان قدر كلي است كه تقريبا ابطال ناپذير مي نمايد و گرهي را نمي گشايد . به هر حال روش من در تاويل تا حد زيادي ملهم از روش گادامر است .
ضمن انكه جدا از اين نگاه به يك مسئله ديگر هم بسيار معتقدم . به نظر من متن ها و خصوصا متون فلسفي - شايد پاره اي از متون ادبي از اين قاعده استثنا باشند شايد - داراي اركاني پديداري هستند كه به هيچ وجه قابليت تفسير را نخواهند داشت الا انكه ان ها را تغيير دهيم . متون هايدگر و نيچه را هم از اين قاعده ناگزير مي يابم .
خب بگذريم .
گفتن اهميتي ندارد
اين ماندن است كه خطير خواهد بود .
با تشكر

دوست گرامي تقويان شما حق داريد نگاه مرا سطحي بخوانيد و من نيز حق دارم که به اين سخن بخندم و ببينيم که دقيقا شما به اين علت مطلب مرا سطحي مي بيند زيرا ناتوان از ديدن حالت چندمتني روايات من هستيد. من به کامنتهاي نقدگونه شما جوابي ندادم چون سوالي نکرده بوديد و نظرتان را گفته بوديد و نظرتان برايم محترم است و اگر چيزي خوب در آن بيابم از آن استفاده ميکنم. مشکل بحث شما اين است که براي مثال متوجه تفکيک حوزهها نيستيد که وقتي من از بحث دواليسم و متافيزيک مدرن در عرصه روانشناختي سخن ميگويم نيازي ندارم همه مباحث به دواليسم را مطرح کنم يا بدانم. همانطور که هر نويسنده مدرني از چشم انداز شغلي خويش به اين مباحث مي پردازد. همينطور نيز با اينکه من نيز به محدوديت تاويلي باور دارم و به اين دليل نيز معتقدم که هر تفسيري نو از سنت و مدهب ايراني و يا از نيچه ممکن نيست. تفاوت نهايي در اين است که من در کنار روانشناسي حدااقل سه سال فلسفه و به ويژه در باب نيچه و فلسفه پسامدرن در دانشگاه فرانکفورت تحصيل کرده ام و با اين وجود خو دم را فقط يک دوستدار فلسفه مي دانم و از حوزه کاري خويش بيرون نميروم. اما برايم جالب است که شما استاد مباحث هرمنوتيک، گادامر، نيچه، هايدگر و لکان، مباحث عارفانه و روانکاوي نيز هستيد بي آنکه دانشگاهي در زمينه مباحث روانشناختي ديده باشيد. بحث من در باب عرفان نيز بطور عمده بر اساس نظريات چندين نفر است و من فقط چشم انداز روانکاوانه اين مباحث را مطرح مي کنم و اصلا خودم را عارف شناس نمي دانم. چند نمونه از اين مراجع در مقاله جديدم مطرح شده است. به اميد موفقيت بيشتر شما و يادگيري تواضع علمي و رهايي از نارسيسم همه فن حريف ايراني.
با دوستي
داريوش برادري

بنیادگرایان مذهبی مانند بن لادن در تعریف ژیژک مصداق نمیابند،بر رواننژدیشان و نوروتیک بودن حتی سایکوتیک بودنشان شکی نیست و در کتگوری دیسکورس هیستریک نیز قابل گنجانیده شدن میباشند اما رفتار شناسی آنان حکایت از خلق و پرستش خدا یا شاهی نو نمیکند.آنان چون انسانهای بدوی میمانند.بنیادگرایی بمعنی فرار از خوداگاه و وابستگی بیشتر انسان به ‏ناخوداگاه میباشد.از اینروست بنیادگرا به سوی محافظه کاری ‏روانی گرایش میابد.به همین سبب انسانهای بدوی حتی در طی ‏هزاران سال خود را تغییر نمیدهند،و به این خاطر از هر چیزی که ‏بیگانه یا فوق العاده باشد هراس دارند.این امر میتواند آنان را به ‏عدم وفق دادن کشانده و موجب ایجاد بزرگترین خطرات روحی ‏یعنی نوعی روان نژندی یا(نِورُز) شود.آگاهی بالاتر و وسیعتر به ‏سبب همانندی با چیزی که بیگانه است،گرایش به خودگردانی و به ‏طغیان علیه خدایان قدیم دارد.میدانیم که برای انسان بدوی،بیگانه ‏مترادف دشمن و بدی است.این شعار مردم بدوی میباشد\" هر چه ‏ملت ما انجام میدهد خوب است و هر چه ملتهای دیگر انجام ‏میدهند بد است.\"روانشناسی جنگ همه این ویژگیها را شدیدا در ‏معرض اتهام قرار میدهد.چیزی که در روانشناسی فردی از آن بنام ‏اراده یا آگاهی نام میبریم،نزد تودههای گله وار،امپریالیسم یا در ‏لسان عرب از آن بعنوان استکبار یاد میگردد که اطلاق روز آن ‏کشور آمریکا میباشد.جامعه آمریکا مهد تحقق بخشیدن به ‏ارادههای فردیست و مهد زایش علم یا آگاهیست هر پدیده تولید ‏شده در آن حکم یک بیگانه نزد بنیادگرایان که بر مدار بدویت ‏زیست میکنند(گله وار)داشته و بر اساس توضیح فوق موجب ‏طغیان علیه خدایان قدیمی میشود که برای روان محافظه کار و ‏تغییرستیز آنان هراس انگیز بوده و در گونه های افراطی ایجاد ‏روان نژندی مینماید که منشاء عکس العملهای تروریستی و یا ‏توهم ایجاد هاله سبز رنگ بدورشان هنگام سخننرانی در مجمع ‏عمومی سازمان ملل واقع در نیویورک و خلق مکرر دشمنهای ‏واهی میگردد.از واژه خدایان یاد شد که تعبیری شایسته است زیرا ‏توحید در این گونه زیستن از معنی تهی میگردد چون ذات و ‏ماهیت توحید آگاهی بخشی میباشد که پدیداورندگان ادیان بر علیه ‏جاهلیت چند خدایی بدین محتوی بسیار غنی استناد جستند و تمدن ‏بشری بر این اساس شکل گرفته است

با سلام به دوست گرامي اقاي برادري
شما تا به حال چندين بار از حيطه تخصص خود خارج شده ايد . فكر نمي كنم لازم به اوردن شاهد مثال باشد .
اما
سفسطه اول : قرار دادن حرف در دهان مخاطب : من هرگز نگفتم استاد مباحث لكان گادامر هايدگر و قس علي هذا هستم . روش من در تاويل ملهم از گادامر است همين
سفسطه دوم : پرداختن به گوينده به جاي پرداختن به متن . شما فكر كنيد كه من هيچ دانشگاهي نديده ام و اساسا يك شارلاتان هستم . اين ها هيچكدام به يادداشت ها ارتباطي پيدا نمي كند . به قول قديمي ها به من قال ننگريد بلكه به ماقال توجه كنيد .
سفسطه سوم : سنجش تفهم يك موضوع با ملاك زمانيت و مكانيت ان :
سه سال در دانشگاه فرانكفورت .
از اين سفسطه ها كه بگذريم مي رسيم به بحث عرفان شناس بودن يا نبودن شما . من هم مي دانم كه شما عرفان شناس نيستيد و صرفا بر پايه نظرات چند تن كه در اين زمينه كار مي كنند مي ايستيد . اما
اولا اگر منظور شما از چند تن كساني مثل اقاي اشوري است بايد گفت اين ها همه در زمره منابع دسته سوم و چهارم در حساب است .
دوما مسئله من هم دقيقا همين عمل شماست . واقعا فكر مي كنيد با ايستادن بر ارا چند نفر در باب عرفان ديگر مسئوليت شما خاتمه يافته است ؟
البته شما مي گوييد من تخصصم روان شناسي است . اما بايد گفت اين امر هرگز باعث نخواهد شد كه حوزه ديگري را كه به عنوان پژوهش برمي گزينيد سرسري و صرفا بر پايه منابع دسته چندم قرار دهيد . مگر انكه بخواهيد نوشته جاتي سطحي توليد كنيد كه ان ديگر به كل چيزي ديگر است .
به هر حال من هرگز مخاطب خود را در بحثي علمي و تخصصي نارسيسيت نمي دانم . به يك دليل ساده : شايد من دارم اشتباه مي كنم .
بگذريم
وقتي از هوسرل پرسيدند كه ايا شما خود را فيلسوف مي دانيد
او در پاسخ گفت اگر به اندازه نوح عمر كنم شايد به اين پرسش شما بيانديشم .
اميدوارم هرجا كه هستيد پيروز باشيد و شاد

دوست گرامی شما در جملۀ اوّل به شکلی از ترس از مدرنیت نزد ایرانیان حرف می زنید که گویی امری بدیهی ست. پرسش اینجاست که شما بر چه اساسی پی برده اید که ایرانی ها عمیقا از مدرنیت می ترسند؟ شما خودتان از شرق شناسی حرف زده اید، چگونه ممکن است که تا این اندازه عمیقا در دام آن بیافتید.