سفیر حقوق بشر در زندان

حسن زارع‌زاده اردشیر

هفته‌ی گذشته در میان اخبار مهم پرونده‌های نقض حقوق بشر، از جمله دادگاه حشمت‌الهن طبرزدی، حکم سنگسار سکینه محمدی و بازداشت نسرین ستوده وکیل حقوق بشری، بار دیگر شاهد بی‌عدالتی و برخوردهای سرکوبگرانه‌ای بودیم که نشان از تداوم نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران دارند.

عبداله مومنی در نامه‌ی افشاگرانه‌ی خود از بدرفتاری، توهین و هتک حیثیت از سوی ماموران امنیتی نسبت به خود و شکنجه‌هایی که شده پرده برداشته و حشمت‌الهت طبرزدی در متن دفاعیات خود در دادگاه اشاره کرده است که در چندسال گذشته تا این حد تحقیر و شکنجه نشده و توهین به خود ندیده است.

عبداله مومنی

در این میان و در تداوم برخوردهای سیستماتیک با فعالان جامعه‌ی مدنی و مدافعان حقوق بشر، بازداشت نسرین ستوده، وکیل مدافع بسیاری از زندانیان سیاسی و نوجوانان محکوم به اعدام، ترس جمهوری اسلامی از وکلای مدافع و فعالین عرصه‌ی حقوق بشر را آشکارتر ساخت؛ ترسی که باعث می‌شود بدون هیچ دلیل روشنی، یک وکیل دادگستری را که تنها از حقوق انسان‌ها دفاع می‌کند روانه‌ی زندان کنند.

نسرین ستوده که عضو کانون مدافعان حقوق بشر و نهاد همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر در ایران است، روز شنبه ششم شهريورماه، هم‌زمان با بازرسی منزل و محل کارش، که توقیف اسناد و مدارک و لوازم شخصی و کاری او را در پی داشت، به دادگاه احضار شد.

نسرین ستوده

او شنبه‌ی بعد، روز سیزدهم شهریورماه ، پس از مراجعه به دادسرای مستقر در زندان اوین بازداشت شد.

وکیل مدافع او نسیم غنوی اجازه‌ی حضور در جلسه‌ی بازپرسی را نداشت و مشخص نشد که در آنجا چه گذشته است، اما روشن است که فعالیت های حقوق بشری نسرین ستوده می‌تواند دلیل اصلی بازداشت او باشد.

شیرین عبادی علت دستگیری او را دفاع از حقوق زندانیان سیاسی و فعالان حقوق بشر اعلام کرد و گفت: «قوه قضاییه ایران مدت‌هاست که استقلال خود را از دست داده است و آلت دست ماموران امنیتی شده است.»

به گفته‌ی خانم عبادی، این وضعیت باعث نمی‌شود که وکلای جوان و شجاع دادگستری ایران دست از مبارزه بردارند.

نسرین ستوده خود پیش از بازداشت گفته بود: «من با دو اتهام اقدام علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی روبه‌رو هستم.

وی این اتهامات را مضحک خوانده و تاکید کرده بود که اینها اتهاماتی هستند که نسبت به بسیاری از موکلان او نیز مطرح شده‌اند.

به نظر می‌رسد مقامات امنیتی که یک هفته قبل از بازداشت نسرین ستوده، بسیاری از اسناد و مدارک شخصی و کاری او را ضبط کرده‌اند، به دنبال مستمسکی برای متهم کردن او هستند.

با این حال او پیش از بازداشت، اتهامات خود را بی‌اساس دانست و گفت چنان‌چه بازداشت شود، همچنان از مسئولیت قانونی برای دفاع از موکلین خود سلب نمی‌شود.

در جلسه‌ی محاکمه‌ی حشمت‌اله طبرزدی در روز سه‌شنبه شانزدهم شهریورماه، نسرین ستوده به علت بازداشت نتوانست از موکل خود دفاع کند و محمدعلی دادخواه به همراه گیتی پورفاضل و جهانگیر محمودی در دادگاه حاضر شدند.

حشمت‌اله طبرزدی

در این جلسه، حشمت‌الهی طبرزدی به بازداشت وکیل خود اعتراض کرد و آن را نشانه‌ای از فشار به خود و فعالین حقوق بشری دانست.

سازمان گزارشگران بدون مرز با صدور بیانیه‌ای نسبت به دستگیری این وکیل حقوق بشری اعتراض کرد و نوشت: «به ويژه از سال گذشته نسرين ستوده، سخنگوی قربانيان بی‌عدالتی رژيمی است که سعی داشت حتی در زندان صدای معترضان را خاموش کند.

يادآور می‌شويم که زندانيان در ايران از ابتدايی‌ترين حقوق خود محروم هستند. وکلا حق ملاقات با موکلين خود و دسترسی به پرونده‌ی آنها را ندارند. با دستگيری نسرين ستوده، سياست سرکوب گامی ديگر در به سکوت وادار کردن معترضان برداشته است. مدافعان حقوق بشر و همه‌ی انجمن‌های وکلا در سراسر جهان بايد برای آزادی اين وکيل شجاع اقدام کنند.»

در یک سال گذشته، روند سرکوب مدافعان حقوق بشر و نیز وکلای دادگستری که در حوزه‌ی حقوق بشر فعالیت دارند، امر تازه‌ای نیست.

محمد اولیایی فرد، وکیل مدافع تعدادی از زندانیان سیاسی از چندماه پیش در زندان است و در سال گذشته تعدادی از وکلا دستگیر و زندانی و یا به دادگاه‌ها احضار شدند که از آن جمله می‌توان به اسامی خلیل بهرامیان، محمد علی دادخواه و محمد مصطفایی اشاره کرد. هم‌چنین ده‌ها کوشنده‌ی حقوق بشری از جمله شیوا نظرآهاری، عمادالدین باقی، علی بیکس، کوهیار گودرزی و ناصح فریدی در یک سال گذشته طعم زندان را چشیدند و عده‌ای نیز همچنان در زندان به سر می‌برند.

حال نسرین ستوده در زندانی است که موکلانش در آنجا به سر می‌برند. او روانه‌ی زندان شد تا صدای عدالت‌خواهی و حقوق بشر قطع شود، اما بسیاری که از نزدیک نسرین ستوده را می‌شناسند و یا در فهرست موکلانش قرار دارند به دفاع از او برخاسته‌اند.

نسرین ستوده نه تنها مدافع حقوق بشر بلکه پژواک حقوق بشر در ایران است؛ چرا که توانسته است با کوشش‌های صادقانه و شجاعانه‌اش از حقوق بشر به همان معنا دفاع و خود را به عنوان یک سفیر واقعی حقوق بشر در جامعه معرفی کند.

رویدادهای حقوق بشری هفته


شنبه ۱۳ شهریور
محسن عبدی، فعال دانشجويی دانشگاه بوعلی همدان و از دستگیرشدگان روز عاشورا که در زندان اوین به سر می‌برد، با تایید حکم دو سال زندان خود در دادگاه تجدید نظر روبه‌رو شد.

یکشنبه ۱۴ شهریور
- در ادامه‌ی تجمع معلمان در مقابل مجلس، ده‌ها تن از معلمان خرید خدمتی آموزش و پرورش در اعتراض به عدم استخدام خود در آموزش و پرورش مقابل مجلس تجمع کردند. برخی از این معلم‌ها گفتند که پس از نه سال اشتغال ‌هم‌اکنون، آموزش و پرورش از استخدام آنها خودداری می‌کند.


- به دنبال ناآرامی‌ها در اطراف منزل مهدی کروبی، چند نفر از هوادارن او توسط ماموران لباس شخصی و پلیس دستگیر شدند.



آزاد کمانگر، دانشجوی دانشکده‌ی فنی و مهندسی، یزدان‌پناه سنندج و خواهرزاده فرزاد کمانگر معلم اعدامی در پی مراجعه به دانشگاه بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

او پیشتر در پی برگزاری مراسم یادبود برای اعدام شدگان ۱۹ اردیبهشت در خرداد ماه سال جاری تحت تعقیب نیروهای امنیتی قرار گرفته بود.


- پدر سلمان سیما دانشجوی محکوم به شش سال زندان به دلایل نامعلومي به دادگاه انقلاب احضار شد.



حکم اعدام حبیب‌الله گلپری‌پور، زندانی کرد در زندان مهاباد، توسط دیوان عالی کشور تأیید شد. وی متهم به ارتباط با گروه‌های مخالف نظام بود.



- به دنبال قطع تماس تلفني زندانیان سیاسی زندان اوین و پی‌گیری خانواده‌های آنها، مقامات زندان خطاب به زندانیان گفتند در صورتی که ندامت نامه بنویسيد تلفن‌ها را وصل می‌کنیم.



- واتیکان حکم سنگسار سکینه محمدی آشتیانی را محکوم و اعلام کرد که از راه‌های دپیلماتیک تلاش خواهد کرد از اجرای این حکم جلوگیری کند.

یکی از فرزندان سکینه آشتیانی اخیراً برای نجات جان مادرش از پاپ کمک خواسته بود.

یک سخنگوی دربار واتیکان روز یکشنبه پنجم سپتامبر گفت، سنگسار شکل وحشیانه‌ی اجرای مجازات اعدام است.

وی در عین‌حال تاکید کرد که واتیکان اساساً با مجازات اعدام مخالف است.


- بهاره هدایت و میلاد اسدی، دو فعال سرشناس دانشجویی در بند، در شعبه‌ی ۱۰۵۳ دادگاه عمومی جزایی پیرامون پرونده‌ی سفره‌ی هفت سین در برابر زندان اوین در سال ۸۸ مورد محاکمه قرار گرفتند.

بهاره هدایت و میلاد اسدی، هر یک پیش از این در دادگاه انقلاب به هفت سال و نیم حبس تعزیری محکوم شده بودند.



دوشبه ۱۵ شهريور
- حسن بالایی، فعال مدنی آذربایجانی و مدیر گروه کوهنوردی «گله جک» روز شنبه ۱٣ شهريور ٨۹ توسط مامورین اداره‌ی اطلاعات در پارس‌آباد مغان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است.



- فاطمه ملکی، همسر محمد نوری‌زاد، نویسنده و فیلمساز دربند در گفت‌وگو با خبرنگار کلمه با تایید این مطلب افزود: نزدیک بیست روز از بازگشت دوباره‌ی همسرم به زندان اوین می‌گذرد، اما ما در طول این مدت از محلی که وی در آن به سر می‌برد بی‌خبریم.

- ماشاءالله حائری از بازداشت‌شدگان حوادث پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری که پیش از این به تحمل ۱۵ سال حبس محکوم شده است، به زندان رجایی شهر کرج تبعيد شد.

به گزارش کمیته‌ی دانشجویی دفاع از زندانیان سیاسی، وی پیش از این در بند ۳۵۰ زندان اوین نگهداری می‌شد روز دوشنبه و تحت شرایط ویژه‌ای در حالی که دستبند و پابند داشت به قرنطینه‌ی زندان رجایی شهر و سپس به سالن ۱۰ بند چهار این زندان منتقل شد.

سه شنبه ۱۶ شهرور
کیوان صمیمی، مدیر مسئول ماهنامه‌ی توفیف شده‌ی «نامه» و عضو نهاد همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر در ایران، یک‌بار دیگر به حفاظت اطلاعات زندان اوین احضار شد.

او پیشتر به شش سال حبس و محرومیت مادام‌العمر از فعالیت‌های سیاسی اجتماعی محکوم شده است و در زندان اوین به سر می برد.

- در واکنشي دیگر به حکم سنگسار سکینه آشتیانی، ژوزه مانوئل باروسو این حکم را نشانه‌ای از «بربریت» و غیرقابل توجیه خوانده است.

- رسول بداغی عضو کانون صنفی معلمان و از فعالان نهاد نوپای همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر که در بند شش زندان رجایی شهر در بازداشت به سر می‌برد، از سوی مامورین زندان تحت فشار بوده و بارها تهدید به شکنجه فیزیکی شده است. ماموران از رسیدن داروها، عینک مطالعه و برخی از کتاب‌های غیر ممنوع به او جلوگیری به عمل آورده‌اند و استفاده‌ی ایشان از تلفن را محدود کرده‌اند.

چهارشنبه ۱۷ شهریور
- جلسه‌ی دادگاه حشمت‌الهن طبرزدی، دبیر کل جبهه‌ی دمکراتیک ایران و سخنگوی همبستگی براي حقوق بشر در ایران برگزار شد.

در این جلسه طبرزدی و وکلای مدافع او نسبت به بازداشت غیر قانوني و شکنجه‌ی او اعتراض کردند. طبرزدی گفت من نمی‌توانم چنین محکمه‌ای را منصفانه و عادلانه بدانم. این محکمه فرمایشی و در جهت اراده‌ی دستگاه امنیتی و در خدمت حکومت است.

- احمدقابل محقق دینی به دادسرای انقلاب شهر فریمان احضار شده است. احمد قابل پیش از این ۱۷۰ روز در بازداشتگاه اطلاعات و زندان وکیل آباد مشهد زندانی بود که با سپردن قرار وثیقه از زندان آزاد شده است.

پنج‌شنبه ۱۸ شهریور
- مریم ضیا، فعال حقوق کودک، از سوی شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب به اتهام تبلیغ علیه نظام، به یک‌سال حبس تعزیری محکوم شد.

مریم ضیا مدیر جمعیت تلاش برای جهانی شایسته‌ی کودکان، صبح روز دهم دی‌ماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

- با گذشت نزدیک به دوماه از اعتصاب غذای ارژنگ داودی، خانواده‌ی داودی نسبت به وضعیت او به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند. با وجود وخامت حال این زندانی سیاسی، هم‌چنان مسئولان هیچ ترتیب اثری نسبت به محقق شدن خواسته‌های او نداده‌اند. همسر ارژنگ داودی برای اولین‌بار پس از اعتصاب او امکان ملاقات حضوری را به دست آورد و با همسرش در زندان تحت تدابیر امنیتي دیدار کرد.

ارژنگ داودی که با صندلی چرخدار به ملاقات با همسرش برده شده بود اعلام کرد، تا تحقق تمامی خواسته‌های به حق خود به اعتصاب غذا ادامه می‌دهد.

- شیرین عبادی، حقوقدان و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل صلح، از همه‌ی رهبران جهان خواست که برای پایان دادن به مجازات سنگسار مبارزه کنند.

وی تأکید کرد که فقط سکینه محمدی آشتیانی نیست که در خطر سنگسار قرار دارد.

خانم عبادی در پی دیدار با مسئولان اروپایی در بروکسل، همچنین از مسئول سیاست خارجی اروپا، خانم کاترین آشتون خواسته است که در تمامی مذاکراتی که با ایران خواهد داشت، حتی در پرونده‌ی اتمی، بر مسئله‌ی حقوق بشر تأکید کند.

- سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای، خواهان لغو کامل حکم اعدام سکینه محمدی آشتیانی شد و تاکید کرد که تعلیق سنگسار او کافی نیست.

- یک دانشجوی ستاره‌دار با بیان این که در سال جاری بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر در آزمون کارشناسی ارشد ستاره‌دار شده‌اند گفت که این تعداد در مقایسه با سال‌های گذشته به شدت افزایش یافته است.

از سال ۸۵ داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد با موج محرومیت از ادامه تحصیل مواجه شده‌اند. این روند تاکنون هرسال ده‌ها نفر از دانشجویان را از ادامه‌ی تحصیل و پیشرفت بازداشته است. ستاره‌دار شدن که تا سال گذشته مختص دانشگاه‌های سراسری بود، از دوسال پیش در دانشگاه آزاد هم رسم شده است.

- عبدالله مومنی فعال شناخته شده‌ی سیاسی و دانشجویی در ایران، در نامه‌ای از زندان اوین به شرح شکنجه‌های خود پرداخت و تاکید کرد که دستگاه قضایی و امنیتی هیچ پای‌بندی به قانون و معیارهای حقوق بشری ندارند. این نامه پر است از درد و رنج‌هایی که او در یک سال گذشته تحمل کرده است. در بخشی از آن اشاره می‌کند که بازجویان سر او را به کاسه‌ی توالت فرو کرده‌اند. عبدالله مومنی که از خرداد سال ۱۳۸۸ در زندان به سر می‌برد، در حال گذراندن محکومیت چهارسال و یازده ماه خود در بند ۳۵۰ زندان اوین در تهران است.

جمعه ۱۹ شهریور
- وضعیت جسمی صفا‌یی فراهانی که پیشتر به علت بیماری قلبی به بيمارستان منتقل شده بود نامساعد گزارش شده است. بعد از معاینات فراوان مشخص شده است که مشکلات حادی در سه دریچه‌ی قلب او وجود دارد. محسن صفایی فراهانی، که در آزادی موقت به سر می‌برد پس از انجام مصاحبه‌ای در مورد شکایت هفت فعال سیاسی از یکی از مسئولان سپاه پاسداران، به زندان فراخوانده شد.

- نظام حسن‌پور، یکی زندانیان وقایع پس از انتخابات، از سوی شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب، به ریاست قاضی مقیسه به شش سال حبس تعزیری محکوم شد.

- مهندس رضا کرمانی و حسین شهریاری از اعضای سابق شورای عالی رهبری حزب پان ایرانیست و حجت کلاشی، مسئول سازمان جوانان حزب پان ایرانیست توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.

- متن دفاعیات حشمت الله طبرزدي در دادگاه منتشر شد. طبرزدی در دفاعیات خود ضمن اعتراض به بازداشت غیر قانونی و شکنجه‌های خود، اتهامات وارده را بی اساس و صرفاً ناشی از سقوط اخلاقی دستگاه امنیتی-قضایی یا نظام حاکم دانسته است.

شنبه ۲۰ شهریور
علی‌رغم وعده‌ی سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی مبنی بر آزادی سارا امیلی شورد، یکی از سه تبعه‌ی آمریکایی بازداشت شده در ایران، به مناسبت فرارسیدن عید سعید فطر، دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد که موضوع آزادی او فعلاً به دلیل عدم طی شدن فرایند قضایی، منتفی است.