زندان به خاطر مقالاتی که منتشر نشده است

حسین علوی

روز سه‌شنبه، چهارم خردادماه، دادستان قم برای دکتر اکبر کرمی، پژوهشگر مسائل دینی که مدت شش ماه است در زندان این شهر به سر می‌برد، کیفرخواست صادر کرده است. دکتر محمد سیف زاده، حقوقدان و وکیل مدافع اکبر کرمی درباره‌ی تازه‌ترین وضعیت پرونده موکلش با زمانه سخن می‌گوید:

آقای دکتر اکبر کرمی از پزشکان معتمد قم هستند و بسیار مورد احترام. ایشان که کمک‏های زیادی به توده‏ی زحمتکش، طبقات پایین و متوسط می‏کرد و بسیار محبوب هم هستند، از تاریخ سوم آذرماه ۸۸، برخلاف کلیه‏ی موازین قانونی بازداشت می‏شوند و تا به امروز قرارهای بازداشت مطابق قانون به ایشان ابلاغ نمی‏شود. خود قرار بازداشت هم منطبق با موازین قانونی نبوده است.

آیا برای ایشان کیفرخواست صادر شده است؟

بله، بعد از مدت‏های زیاد که ایشان ممنوع‏الملاقات بود و مدتی را نیز در سلول انفرادی به سربرد، من در این مدت توانستم فقط دوبار ایشان را در زندان، ببینم.

امروز پرونده را مطالعه کردم و دیدم به اتهام توهین به‌رهبری، توهین به ریاست جمهوری، فعالیت تبلیغی علیه نظام و هم‏چنین تشویش اذهان عمومی علیه ایشان کیفرخواست صادر شده است. در حالی که ما جرمی به نام تشویش اذهان عمومی نداریم، بلکه نشر اکاذیب در قانون درج شده است. همین‏طور جرم‏هایی مانند داشتن فیلم‏های مستهجن، نوارهای مبتذل و مسائلی از این دست در پرونده ایشان وجود دارند.

دکتر اکبر کرمی، پژوهشگر مسائل دینی

آیا زمان دادگاه آقای دکتر کرمی روشن است؟

زمان دادگاه ایشان نوزدهم خرداد ۸۹، ساعت نه صبح به ما ابلاغ شده است.

در این مدت شما چند بار موفق شده‌اید که به‌عنوان وکیل با ایشان دیدار داشته باشید؟ آیا خانواده‏ی دکتر کرمی نیز با ایشان ملاقات کرده‌اند؟

تا مدت‏ها که ایشان ممنوع‏الملاقات بود و بازپرس واقعاً برخلاف کلیه‏ی موازین قانونی و حتی شرعی، به همسر ایشان، بستگانش و حتی وکیل او اجازه‏ی ملاقات نمی‏داد. در حالی که وکیل احتیاج به اجازه ندارد. حتی هروقت به زندان می‏رود، باید اتاق مخصوص برایش مهیا کنند تا بتواند آزادنه با موکلش ملاقات کند.

با این وجود، من بعد از صدور مجوز از سوی بازپرس به زندان مرکزی قم مراجعه کردم. در آن‏جا می‏خواستند در اتاق ملاقات، مأمور بگذارند که من نپذیرفتم و ایستادگی کردم. امروز هم همین‏طور شد. به‌هرحال، دوبار- یکی به مدت ده دقیقه و دومی به مدت یک‏ساعت- توانستم ایشان را ببینم.

آقای کرمی نویسنده‏ی مقالاتی در زمینه‌ی مقولات دینی هستند و با نگاهی متفاوت به موضوعات مختلف مذهبی، می‌پردازند. اتهام‌هایی که نام بردید، آیا در ارتباط با فعالیت سیاسی مشخصی متوجه ایشان شده است؟

این کیفرخواست‏ها در ارتباط با همین مقاله‌ها صادر شده است. در حالی که چنین مسائل و تندروی‏هایی هرگز در تاریخ اسلام وجود نداشته است. وقتی که علی، خلیفه‏ی مسلمین است و بر تعدادی از بلاد اسلامی حکومت می‏کند، خوارج به او می‏گویند: «خدا تو را بکشد که این‏قدر عاقلی» و جنگ مسلحانه علیه او راه می‏اندازند، ولی ایشان حتی حقوق آن‏ها را از بیت‏المال قطع نمی‏کند. در زمان خلفای راشدین هم همین‏طور است.

امروز صبح با روحانی دادگاه صحبت کردم و گفتم که ما در قم می‏دیدیم که در حوزه‏ی علمیه‏ی قم، همیشه بحث‏های بسیار تند و حادی بین طلبه‏ها درمی‏گرفت. علت این که هرکس از مقلد خودش تقلید می‏کند، به خاطر این است که افکار متفاوتی وجود داشته باشد.

ولی به‌نظر من، آن‌‏چه متاسفانه در این پرونده اتفاق افتاده، هیچ ربطی به موازین شرعی و قانونی ندارد. واقعاً نمی‏دانم که از چه منبعی این مسائل و مواد قانونی را به موکل من منتسب کرده‏اند.

آیا آقای کرمی تمام این مدت را در شهر قم زندانی بوده اند یا این که از قم به زندان‏های دیگر هم منتقل شده‏اند؟

خیر در همان شهر قم زندان بوده اند. مطلب دیگری را که صبح در دادگاه گفتم و حیفم می‏آید این‏جا بازگو نکنم، این است که ابن‏ابل‏اوجا یک آدم دهری بوده است؛ مثلاً مانند کمونیست‏های امروز که به خدا هم اعتقادی نداشته است. او به‌صراحت در همه‌جا، در مکتب، در مسجد و در حضور امام جعفر صادق شعر می‏گفته است.

می‏گفته: «آن‏کس که عقل دارد، دین ندارد و آن کس که دین دارد، عقل ندارد.» تاریخ به‏یاد ندارد که یک بار نسبت به ایشان یک‏ ورق از نظراتش پاره شده باشد. این‏گونه برخورد کردن با منتقدی که از دیدگاه علمی دارد بررسی می‏کند، واقعاً بسیار مایه‏ی تأسف است.

دکتر محمد سیف زاده، حقوقدان و وکیل مدافع اکبر کرمی

ایشان هم‏چنان با قرار بازداشت موقت در زندان خواهند ماند؟

بله متأسفانه. امروز هم با رییس دادگاه صحبت کردم که این قرار بازداشت باید فک شود. ایشان هم گفتند: «به نظر من می‏آید که این جرایم اصلاً در صلاحیت دادگاه انقلاب نیست و بیش‌تر آن‏ها باید به دادگاه عمومی برود. بنابراین وقتی ما صالح نیستیم، چگونه قرار بازداشت را فک کنیم.»

به ایشان گفتم که به‌هرحال پرونده نزد شما آمده است و قبل از رسیدگی که شما قرار عدم صلاحیت نداده‏اید. بنابراین شما مکلفید و من از شما تقاضا می‏کنم این قرار نامتناسب را فک کنید. به‌طور کتبی هم نوشتم و به ایشان دادم که به شکل قانونی باید فک کنند، چون منطبق با موازین قانونی نیست. البته بعید می‏دانم بپذیرند.

شما اکنون در جریان کامل پرونده‏ی ایشان قرار گرفته‏اید؟

بله؛ کاملاً پرونده را خواندم. بسیاری از مقالات ایشان حتی منتشر نشده و فقط در کامپیوترش بوده است. آن‏وقت او را بگیرند و بگویند: «نشر اکاذیب». اصلاً اول باید دادسرا ثابت کند که این‏ها دروغ است.

آدم وقتی کیفرخواست را می‏خواند، بیش‌تر مانند یک داستان به‏نظر می‏رسد و نه کیفرخواستی که قانون برای موجه بودن آن مقرراتی تدوین کرده است. کیفرخواست باید مستند باشد. کاربرد افعالی مانند نشر اکاذیب در کیفرخواست که کافی به مقصود نیست. باید بگویند کدام کلمه، نشر اکاذیب، کدام کلمه توهین به رهبری و کدام کلمه توهین به ریاست جمهوری است.

اما هیچ‏کدام از این‏ها در پرونده نیست. فقط کلیاتی در پرونده وجود دارد و بر مبنای آن، ایشان را در زندان نگاه داشته‏اند.

در روز نوزدهم خردادماه که دادگاه ایشان برگزار می‏شود، شما به‌عنوان وکیل مدافع حضور خواهید داشت؟

اگر زنده باشم. من خودم از قم و از خانواده‏ای مذهبی آمده‏ام و به‏یاد ندارم که جو قم این‏طوری بوده باشد و این واقعاً باعث تأسف است. همیشه انتقاد، مباحثه در مسائل دینی و مسائل اخلاقی وجود داشته است. همه‏چیز خیلی باز بوده است. برای این که روحانیت داخل مردم زندگی می‏کرده است.

به‌همین دلیل این نحوه‏ی برخورد با منتقد، به نظر من خیلی عجیب و غریب می‏آید و هیچ مبنای شرعی و قانونی‏ای ندارد.