زندانیان سیاسی در معرض خطر جدی هستند

مجتبی سمیع‌نژاد

اجرای حکم اعدام غیر قانونی و ناگهانی فرزاد کمانگر، شیرین علم‌هولی، مهدی اسلامیان، فرهاد وکیلی و علی حیدریان در اوایل هفته، باعث نگرانی فعالان حقوق بشر نسبت به وضعیت دیگر زندانیان شده است. بسیاری از گروه‌های حقوق بشری با محکوم کردن این اعدام‌ها، که بدون اطلاع خانواده‌ها و وکلای این پنج زندانی سیاسی صورت گرفت، نسبت به وضعیت دیگر زندانیان و بروز اتفاق‌های مشابه به‌شدت ابراز نگرانی کرده‌اند.

اجرای حکم اعدام غیر قانونی و ناگهانی فرزاد کمانگر، شیرین علم‌هولی، مهدی اسلامیان، فرهاد وکیلی و علی حیدریان در اوایل هفته، باعث نگرانی فعالان حقوق بشر نسبت به وضعیت دیگر زندانیان شده است

سازمان گزارش‌گران بدون مرز با اشاره به این اعدام‌ها، نسبت به سرنوشت روزنامه‌نگاران زندانی ابراز نگرانی کرده است. همِ‌چنین کمپین بین‌المللی حقوق بشر با محکوم کردن این اعدام‌ها، آن‌ها را سرآغازی برای گسترش ترور حکومتی عنوان کرده است.

با گذشت چهار روز از اجرای اعدام این پنج زندانی سیاسی، مسئولان امنیتی هنوز از تحویل پیکر این زندانیان به خانواده‌هایشان خودداری کرده‌اند. درطی روزهای گذشته خانواده‌ی شیرین علم هولی بازداشت و پس از ۲۴ ساعت از زندان آزاد شدند. هم‌چنین دیگر خانواده‌ها نیز تحت فشار قرار گرفته‌اند.

به گزارش خبرگزاری «رهانا» مسئولین قضایی و امنیتی به خانواده‌های زندانیان فوق گفته‌اند که پیکر فرزندان آنان به دلیل «محارب» بودن باید در جایی دور از «قبرستان مسلمانان» به خاک سپرده شوند.
دلیل عمده‌ی عدم تحویل پیکر فرزاد کمانگر و چهار زندانی دیگر «تضمین دادن امنیت مناطق کردنشین» عنوان شده است و این‌که شورای عالی امنیت ملی باید در مورد آن تصمیم گیری کند.

در همین حال ۱۵ فعال دانشجویی که طی روزهای اخیر در مریوان در اعتراض به اعدام‌های اخیر دست به تجمع زده بودند بازداشت شده‌اند.

انحلال بند زندانیان سیاسی در اوین

اعدام پنج زندانی سیاسی باعث واکنش و اعتصاب زندانیان در زندان‌های ارومیه، سنندج، اوین و رجایی‌شهر کرج شد. بسیاری از زندانیان سیاسی در اعتراض به این اقدام، دست به اعتصاب زده و از این طریق اعدام پنج زندانی سیاسی اخیر را محکوم کردند.

زندانیان سیاسی بند ۳۵۰ بعد از اطلاع از اجرای احکام اعدام، اقدام به سوگواری کردند. این عمل با واکنش بزرگ‌نیا، رئیس بند ۳۵۰ زندان اوین مواجه می‌شود. درپی این واکنش، جمعیت ۱۸۰ نفری زندانیان سیاسی اقدام به اعتراض، نپذیرفتن غذای روزانه و در نتیجه اعتصاب غذا کردند.

این مسئله در زندان اوین با واکنش مسئول زندان روبه‌رو می‌شود و بسیاری از زندانیان بند ۳۵۰ زندان اوین که بیشتر آن‌ها زندانیان حوادث بعد از انتخابات سال گذشته بودند، به بندهای دیگر زندان اوین و زندان رجایی‌شهر منتقل می‌شوند. در میان آن‌ها افرادی چون داود سلیمانی، رسول بداغی، حشمت‌الله طبرزدی، مهدی محمودیان، رضا رفیعی فروشانی و عیسی سحرخیز حضور داشتند.

تأیید حکم دادگاه‌های بدوی

در حالی که فضای سیاسی ایران، متأثر و اندوهگین از اعدام پنج زندانی سیاسی بود، دستگاه قضایی و نهادهای امنیتی از کار نایستاده و مرتب دست به صدور حکم‌های تازه زده‌اند و چندین تن از زندانیان با تأیید حکم‌شان در دادگاه تجدید نظر مواجه شده‌اند.

فیض‌الله عرب‌سرخی

فیض‌الله عرب‌سرخی، از جمله زندانیانی است که حکم شش سال حبس‌اش در دادگاه بدوی، عینأ در دادگاه تجدید نظر تأیید شد. روابط عمومی دادسرای عمومی و انقلاب تهران با اعلام این خبر، از تأیید حکم هاله سحابی و مهدی کلاری نیز خبر داد.

شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران، عرب‌سرخی را به استناد مواد ۶۱۰ و ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی در مجموع به شش‌سال حبس تعزیری محکوم کرده بود. هم‌چنین شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران، رأی دادگاه بدوی را که به موجب آن مهدی کلاری به سه سال حبس تعزیری و پرداخت یک‌میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده بود تأیید کرد. هاله سحابی که اکنون بیرون از زندان به‌سر می‌برد، به دو سال حبس و پرداخت جزای نقدی محکوم شده است.

حمزه کرمی

حمزه کرمی هم که روز چهارشنبه برای مرخصی از زندان اوین خارج شده بود، با تأیید حکم ۱۱ سال حبس خود در دادگاه بدوی مواجه شد. وی پیشتر در شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی صلواتی به یک‌سال حبس، به‌جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام و ۱۰ سال حبس به‌خاطر اختلاس از سازمان بهینه‌سازی و انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شده بود. این حکم در شعبه‌ی ۳۶ دادگاه تجدید نظر استان تهران عیناً تأیید شد.

عبدالله مومنی با کاهش مدت زمان حبس خود به چهارسال و ۱۱ ماه زندان مواجه شد. ۲۳ ماه از این مدت مرتبط با قطعی شدن مجازاتی است که در سال ۸۶ به صورت تعلیقی برای وی تعیین شده بود. وی در دادگاه بدوی به شش سال حبس قطعی و دو سال حبس تعلیقی محکوم شده بود.

عبدالله مومنی

شعبه‌ی ۱۳ دادگاه تجدید نظر استان خوزستان نیز ابوالفضل عابدینی را، به ۱۱سال حبس قطعی محکوم کرد. خانواده‌ی عابدینی اعلام داشتند که فرصت اعتراض به حکم شعبه‌ی یکم دادگاه انقلاب برای ایشان سه هفته بوده و وکیل ایشان لایحه‌ی دفاعیه را تنظیم کرده، ولی فرصت ارائه آن به دادگاه تجدید نظر وجود نداشته است. لازم به ذکر است، وکیل وی محمد اولیایی‌فرد با یک سال حبس هم‌اکنون در زندان اوین است.

مشفق سمندری از فعالان دانشجویی نیز طی این هفته، راهی زندان متی‌کلای بابل شد تا دوران محکومیت خود را سپری کند. حکم شش ماه حبس وی به‌خاطر «تبلیغ دیانت بهایی» در دادگاه تجدید نظر تأیید شده بود و این حکم به اجرا درآمد. سمندری در فروردین ۸۸ بازداشت و به‌مدت ۹۰ روز در بازداشت به سر برد.

بازداشت‌های موقت طولانی و بلاتکلیفی زندانیان

بسیاری از زندانیانی که بهنام «بازداشت موقت» در زندان هستند، مدت زمان زیادی را در زندان سپری می‌کنند، به‌طوری که مدت زمان بازداشت برخی از زندانیان به اندازه‌ي محکومیت یک مجرم عادی شده است. از جمله این زندانیان، حسین درخشان است که نزدیک به ۱۸ ماه را در زندان سپری کرده و هم‌چنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برد.

حسام فیروزی

دکتر حسام فیروزی از دیگر زندانیانی است که از اسفندماه گذشته در بازداشت است و سومین ماه بازداشت خود را سپری می‌کند. بازداشت وی در حالی ادامه می‌یابد که هم‌چنان هیچ اتهام مشخصی بر وی وارد نشده است و بازجویی از وی ادامه دارد. برادرزاده‌ی وی، علیرضا فیروزی که از دی ماه گذشته در زندان به‌سر می‌برد، عصر چهارشنبه با تودیع وثیقه‌ی ۵۰ میلیونی از زندان آزاد شد.

سایت «کلمه» از تمدید قرار بازداشت علیرضا بهشتی شیرازی به‌مدت دوماه دیگر خبر داده است. وی که از هفت دی ماه در بازداشت به‌سر می‌برد. این مطلب را در تماسی تلفنی ‌با خانواده‌ی خود عنوان کرده است. تاکنون هیچ اتهامی متوجه او نبوده و دلیل بازداشت وی اعلام نشده است.

کمیته‌ی گزارشگران حقوق بشر نیز از مخالفت مسئولان بازداشت‌گاه اطلاعات کرمانشاه با آزادی کاوه قاسمی کرمانشاهی خبر داده است. این در حالی است که نزدیک به ۱۰۰ روز است که در زندان به سر می‌برد و قرار وثیقه‌ی وی تأمین شده است.

مهدی مرتضی‌پور از شهروندان معترض به نتیجه‌ی انتخابات، که از خرداد سال گذشته در زندان به‌سر می‌برد نیز به‌رغم تودیع وثیقه‌ی ۲۰۰ میلیون تومانی، هم‌چنان در بازداشت است. وی هم‌اکنون در بند ۳۵۰ زندان اوین به‌سر می‌برد. سایت «دانشجونیوز» نیز از تداوم بلاتکلیفی کیارش کامرانی بعد از ۱۴۰ روز بازداشت خبر داده است.

به گزارش این سایت، به‌رغم صدور حکم نهایی کیارش کامرانی، تلاش‌های خانواده‌ی وی تاکنون برای اجازه‌ی مرخصی بی‌نتیجه مانده و این دانشجو پس از ۱۴۰ روز هم‌چنان در بازداشت به‌سر می‌برد.
بازجوها به علی عرب مازار، مشاور در بند مهندس موسوی گفته‌اند که هشت سال باید در زندان باشد. این در حالی است که هیچ اتهام مشخصی هنوز برای وی مطرح نشده است. وظیفه‌ی صدور حکم با دادگاه و قاضی است. عرب مازار از هفتم دی ماه در بازداشت به‌سر می‌برد.

وضعیت بد زندانیان در زندان‌های شهرستان

وضعیت بد زندان‌های شهرستان‌ها که دور از دسترس منابع خبری و فعالان حقوق بشر هستند همواره مورد اعتراض زندانیان و گروه‌های حقوق بشری بوده است. در همین زمینه نماینده‌ی مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی از وضعیت نامناسب زندان‌های بهشهر پرده برداشت.

به‌گزارش «ایلنا»، مقیمی گفته است: باید وضعیت زندان بهشهر برای همگان مشخص شود و دلیل نابه‌سامان بودن آن نیز روشن شود.

به‌دلیل فضای کم در این زندان، زندانیان شب‌ها به‌صورت کتابی می‌خوابند و امکان هر اتفاق ناگواری در این زندان وجود دارد. وی هم‌چنین گفت: «متأسفانه سیستم فاضلاب این مرکز و نگهداری زندانیان نیز نامطلوب بوده و روزانه تا ده بار فاضلاب آن تخلیه می‌شود که اگر نشود بوی تعفن منطقه را فرا خواهد گرفت. در این مرکز در فضای کمتر از ۵۰ متر مربع، ۱۸۰ زندانی به‌سر می‌برند و به‌دلیل آلودگی بالا، بیش از ۳۰ درصد زندانیان ما آلوده هستند.»

یونس آقایان میزاز، از پیروان اهل حق در زندان ارومیه، در اعتراض به توهین‌های عقیدتی و آزار و اذیت مسئولین زندان، از روز سه شنبه ۱۴ اردی‌بهشت، دست به اعتصاب غذا زده است.

به گزارش «ساوالان سسی»، به گفته‌ی همسر این زندانی اهل حق، مدیر داخلی زندان ارومیه در میان سایر زندانیان، یونس آقایان را مورد تحقیر قرار داده و به اعتقادات دینی اهل حق توهین کرده است.
در زندان ساری نیز یک زندانی محکوم به اعدام که سه ماه به اجرای حکمش باقی مانده بود زیر شکنجه‌ی مأمورین زندان جان خود را از دست داد.

«رهانا» گزارش داده، رئیس زندان ساری این مسئله را خودکشی اعلام کرده اما بنا بر نظر پزشکی قانونی و یکی از نزدیکان وی آثار و کبودی شکنجه در همه‌ی قسمت‌های بدن هادی اراوند دیده می‌شد؛ به‌طوری که یکی از دست‌های او شکسته و پشتش هم زخمی بود. دور گردنش هم به عمق یک سانتی‌متر بریده بود که امکان خودکشی را از بین می‌برد.

وی اضافه می‌کند که البته بریدگی مچ دست و پا بیان‌گر این است که چقدر در حال مرگ به وی فشار وارد شده بود.

بازداشت‌ها

عصر روز یک‌شنبه چهار تن از اعضای انجمن صنفی معلمان کردستان از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شدند. پیمان نودینیان، ملکی، زارع و زندی نیا اسامی چهار معلم بازداشتی است.

حسن رئیسیان، رئیس ستاد موسوی و استاد دانشگاه بین‌المللی قزوین نیز از تاریخ ۱۲ اردی‌بهشت‌ماه در بازداشت به‌سر می‌برد و مأموران امنیتی با تهدید خانواده‌ی وی به بازداشت، خواهان عدم اطلاع‌رسانی در مورد بازداشت وی بودند.

رئیسیان روز قبل از بازداشت هم‌راه با چند تن از استادان دانشگاه درصدد اخذ مجوز برای برگزاری راه‌پیمایی در تاریخ ۲۲ خرداد بوده است.

علیرضا حسین‌زاده فعال مدنی نیز در تبریز، توسط مأموران امنیتی در مغازه‌اش بازداشت شده است. همسر وی می‌گوید با وجود مراجعات مکرر به نهادهای قضایی و امنیتی، هیچ نهادی تاکنون مسئولیت بازداشت همسرش را بر عهده نگرفته و از محل بازداشت او اطلاعی در دست نیست.

هم‌چنین وحید طلایی، عضو کمیته‌ی پی‌گیری حقوقی میرحسین موسوی که از ۱۴ اردی‌بهشت ماه بازداشت شده، تاکنون با خانواده‌ی خود تماسی نداشته و هنوز خبری از محل نگهداری او در دست نیست.

در آخر این‌که آیت مهرعلی بیگلو، فعال سابق دانشجویی ظهر روز دوشنبه در منزل شخصی خود در شهر صوفیان از توابع شهرستان تبریز بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است.