گزارشگر موضوعی به‌جای نظارت نزدیک

حسن زارع‌زاده اردشیر

روز جمعه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد چهارمین نشست خود را در حالی به پایان برد که بسیاری از نهادها و مدافعان حقوق بشر ِ ایرانی و خارجی نسبت به تصمیمات این نشست انتقاداتی داشتند. این نشست با حضور ۴۷ عضو شورا، از سه هفته پیش در ژنو آغاز به کار کرده بود.

بر اساس تصمیم شورای حقوق بشر، به‌جای پی‌گیری نزدیک نقض حقوق بشر در کشورهای مختلف و تعیین گزارشگر ویژه، از گزارشگران موضوعی استفاده خواهد شد. عبدالکریم لاهیجی معتقد است که از چهار نشست شورای حقوق بشر در یک سال اخیر، نتایج قابل توجهی به دست نیامده است.

هفته‌ی گذشته شورای حقوق بشر سازمان ملل، پرونده‌ی نقض حقوق بشر در ایران را کنار گذاشت و در قبال درخواست مدافعان حقوق بشر برای رسیدگی به شکایت‌ها و نظارت نزدیک بر نقض حقوق بشر اقدامی انجام نداد.
حسین ماهوتیها، عضو شبکه‌ی فعالین ایرانی دفاع از حقوق بشر در اروپا و آمریکای شمالی، می‌گوید شورای حقوق بشر تنها یکی از مکانیزم‌های پیشِ روی مدافعان حقوق بشر است. به گفته‌ی حسین ماهوتیها با تصمیمی که شورای حقوق بشر گرفت، معلوم شد که اصلاحات در سیستم حقوق بشر سازمان ملل کافی نبوده و باید تلاش برای بهبود حقوق بشر در جهان ادامه داشته باشد.

وی در ادامه می‌گوید «طبق خبرهای منتشر شده در نشریات داخل کشور، در هر پنج ساعت یک مورد نقض حقوق بشر در ایران اتفاق افتاده است».

به گفته‌ی عبدالکریم لاهیجی، «در ترکیب شورای حقوق بشر، قطب‌بندی سیاسی وجود دارد و کشورهای جنوبی یعنی کشورهای غیر اروپای غربی، کانادا و آمریکا، یک بلوک واحدی در برابر کشورهای شمالی گرفته‌اند». با این حال، نایب‌رییس فدراسیون مجامع دفاع از حقوق بشر می‌گوید که نشست پنجم شورای حقوق بشر نزدیک است و جای امیدواری برای پی‌گیری نقض حقوق بشر در ایران از طرف سازمان ملل از بین نرفته است. به اعتقاد عبدالکریم لاهیجی، «حقوق بشر باید به تربیت و فرهنگ مردم ایران وارد شود».

حسین ماهوتیها نیز می‌گوید «پی‌گیری وضعیت حقوق بشر مسأله‌ی یک نفر یا یک نهاد نیست و باید جامعه‌ی ایرانی این را مسأله‌ی خودش بداند و در یک تلاش جمعی، افکار عمومی جهانی را حساس کرده و برای دفاع از حقوق بشر در ایران بیش از پیش تلاش کند».

یکی از خواسته‌های نهادها و مدافعان حقوق بشر همواره تعیین ناظر و گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشری‌ست که این بار، با تلاش بیشتری پی‌گیری شد. سازمان دیده‌بان حقوق بشر، فدراسیون مجامع دفاع از حقوق بشر، شبکه‌ی فعالین ایرانی دفاع از حقوق بشر در اروپا و آمریکای شمالی و چند تشکل داخلی و خارجی دیگر،بر روی گزارشگر تأکید ویژه‌ای دارند.

گفت‌وگوی رادیو زمانه را با عبدالکریم لاهیجی و حسین ماهوتیها از اینجا بشنوید.

مرتبط:

ـ رسیدگی نزدیک به پرونده‌ی ایران از دستور کار شورای حقوق بشر خارج شد