نویسنده‌ای که جایزه‌های ادبی‌اش را نمی‌پذیرفت

سعید شکیبا

پتر هانتکه، موضوع برنامه‌ی این هفته‌ی رادیو همایش است. هانتکه نویسنده‌ی آلمانی‌زبان اتریشی‌ست که در آثار اوليه خود پيشگام ادبياتي بود كه در آن «زبان» را موضوعي مناسب براي تجربه و آزمودن انديشه‌ها مي‌دانست.
به عبارت ديگر هانتکه معتقد بود ادبيات با زبان شكل مي‌گيرد و نه با اشيا و موضوعاتي كه با اين زبان توصيف مي‌شوند.

برای شنیدن همایش پتر هانتکه، اینجا را کلیک کنید. (مدت برنامه: 52 دقیقه)

بزرگداشت پتر هانتکه با سخنان علی دهباشی، سردبیر مجله‌ی بخارا آغاز شد و در ادامه وولفانگ بانياني، ماريا ناصر، سعيد فيروزآبادي و محمود حسيني‌زاد به معرفي و ابعاد فعاليت‌هاي هانتكه پرداختند.

علی دهباشی در این همایش گفت: پتر هانتكه از مشهورترين و فعال ترين نمايشنامه‌نويسان اتريش است كه آثار ادبى‌اش خوانندگان و علاقه‌مندان بسيارى دارد و نمايشنامه‌هايش بارها اجرا شده است. پتر هانتكه نويسنده‌اى بسيار تاثيرگذار در اتريش است، هر چند موضع‌گيرى‌هاى سياسى او با اكثريت مردم اتريش تفاوت دارد. نمونه‌اش هم آن است كه هانتكه بارها جايزه‌هاى ادبى خود را نپذيرفته است. حتى براى مثال لايحه‌اى هم در دفاع از اسلوبودان ميلوشويچ هنگام محاكمه در دادگاه لاهه نوشته است.

پس از آن دکتر بانیانی در ارتباط با زبان هانتکه گفت: زبان از نظر هانتكه صرفاً ابزار ارتباط نيست بلكه چيزى بيش از آن است. هانتكه با زبان به عالم گوش فرا مى دهد. تعبيرى كه او درباره زبان به كار مى برد تعبيرى است متأثر از فيلسوف آلمانى زبان، مارتين هايدگر. نسبت جديدى كه هانتكه با عالم پيدا مى كند متناظر با افكار فلسفى هايدگر است که درباره زبان و نسبت آن با عالم و شىء در عالم تكنيكى و متمدن امروزيست.

سپس محمود حسينى‌زاد سخنرانى خود را تحت عنوان «پتر هانتكه و مساله صربستان» ارائه كرد كه مورد توجه قرار گرفت. آقای حسینی زاد در بخشی از سخنانش نکات کوتاهی را فهرست‌وار در ارتباط با پتر هانتکه عنوان کرد. وی گفت: هانتکه دانش آموزى ممتاز بود که زبان‌هاى متعددى را ياد گرفته بود. زبان‌های يونانى، لاتين، اسلوونى، فرانسه و ... شايد هم به همين خاطر زبان چنين نقشى در آثارش دارد و كمتر نوشته اى دارد كه در آن با زبان تجربه نكرده باشد. هانتکه غير از پرداختن به ادبيات، فيلم ساخته و سناريو نیز نوشته است. وی از 1967 تا 2006 انواع جايزه هاى ادبى را برده است.
در پایان محمود حسینی‌زاد به قرائت جملات مهم پتر هانتکه پرداخت و به تاثیر آنها در ادبیات و فیلم‌سازی اشاره کرد.