لوریس چکناواریان، موسیقی‌دان چند جانبه

محمود خوشنام

موسیقی پیشرو ایران در سال‌های ۴۰ و ۵۰ از رونق بسزایی برخوردار شده بود. موسیقی‌دانان جوان پس از پایان تحصیلات وارد میدان شده و به جمع قدیمی‌ترها پیوسته‌ بودند. حضور آنان تحرک و طراوتی تازه به موسیقی پیشرو می‌بخشید. در این برنامه‌ی موسیقی‌دانان مهاجر به یکی از آن‌ها می‌پردازیم. لوریس چکناواریان که در میان موسیقی‌دانان پیشرو خوش درخشیده بود.

لوریس چکناواریان در تهران در یک خانواده‌ مهاجر ارمنی به دنیا آمده و تحصیلات عالی خود را در اتریش و ایالات متحده آمریکا گذرانده است. او پس از دریافت دیپلم از آکادمی موسیقی وین به ایران بازگشته و به کار آهنگسازی و رهبری ارکستر پرداخته و سرانجام یکی دوسال قبل از برپایی انقلاب اسلامی رهسپار آمریکا شده و در دانشگاه میشیگان به ادامه‌ی تحصیل و مطالعه پرداخته است.

لوریس در دوره‌ی اقامت در ایران، موسیقی‌دان چند جانبه به شمار می‌رفت. برای فیلم و نمایش و اپرا و باله موسیقی می‌نوشت و غالباً خود آن‌ها را در اجرا رهبری می‌کرد.

لوریس چکناواریان / عکس: دوربین.نت

او نخستین موسیقی خود را برای فیلم «جلد مار» کار هژیر داریوش نوشت و پس از آن موسیقی دیگری برای فیلم «سرزمین ادیان» از منوچهر طیاب. او بر روی دو فیلم داستانی «بیتا» از هژیر داریوش و «تجاوز» از حمید مصداقی نیز موسیقی نهاده است.

آفرینش نخستین اپرا برای کودکان نیز با پرویز و پریسا به نام لوریس چکناواریان ثبت شده است. او شاید نخستین آهنگسازی نیز باشد که روی رستم و سهراب کار کرده و اپرای خود را در صحنه‌های جهانی نیز به اجرا درآورده است.

لوریس چکناوارایان در عرصه‌ی باله نیز کار کرده است. افسانه‌ی «سیمرغ» عطار نیشابوری را صحنه‌ای کرده است. «سیمرغ» در سال ۱۳۵۴ در تالار رودکی نخستین اجرای خود را پیدا کرد.

دیگر آثار برجسته‌ی لوریس چکناواریان عبارت است از سمفونی شماره‌ی یک برای ترومپت و سازهای کوبه‌ای، سمفونی کردو، اوراتوریوی زندگی مسیح، دو کنسرتو برای ویلون و پیانو، سوییت دریاچه‌ی وان و بالاخره اوراتوریوی آخر زمان.

لوریس در کار رهبری ارکستر نیز فعال بوده و تاکنون ارکسترهای سمفونیک یا فیلارمونیک لندن، لیورپول، هلسینکی، ارمنستان و ارکستر اپرای تهران و ارکستر سمفونیک تهران را رهبری کرده است.