ملودی سرزنده‌ی‌ «الهه‌ ناز»

محمود خوشنام

تمایل به اجرای تصنیف‌های نوآورانه در سال‌های ۴۰ جدی‌ترین خوانندگان موسیقی سنتی از جمله غلامحسین بنان را نیز به این راه کشانید.

بنان در آغاز کار تنها به آواز‌خوانی می‌پرداخت. بعد هم که پای تصنیف به میان آمد تصنیف‌های سنگین و رنگین سنتی را می‌خواند که علی‌نقی وزیری یا روح‌الله خالقی آن‌ها را در پیوند با شعر شاعران کلاسیک ساخته و پرداخته بودند. مثل «خریدار تو»، «می‌ ناب»، «مشتاق»، «پریشان» و «حالا چرا».

ولی در سال‌های ۴۰ تصنیفی از او پخش شد که از نظر فرم ساختاری با خوانده‌های پیشین او متفاوت بود. آهنگساز و شاعر دیگری نیز داشت که کارهایشان کمتر به محفل اساتید راه پیدا می‌کرد.

بنان با خواندن این تصنیف که «الهه‌ی ناز» نام داشت شهرت و محبوبیت خود را در قشرهای میانی جامعه نیز گسترش داد.

غلامحسین بنان

موسیقی «الهه‌ی ناز» را آهنگساز نه چندان معروفی به نام اکبر محسنی ساخته و کریم فکور سراینده‌ی تصنیف‌های معمولی روی آن شعر نهاده است.

شاید یکی از علل فراگیر شدن «الهه‌ی ناز» همین باشد که اجرای این نوع کار با صدای بنان برای مردم تازگی داشته است.

و این در واقع شور و شوق مردم را در روی‌آوری به کارهای نوآورانه نشان می‌دهد. خط سیر ملودی‌ها و انتخاب ریتم ویژه، «الهه‌ی ناز» را از دیگر خوانده‌های بنان متمایز می‌سازد.

این ملودی و ریتم تازه از همان مقدمه‌ی تصنیف خود را آفتابی می‌کند و سرزندگی آن اندوه آواز دشتی را که ترانه در آن جاریست می‌شکند.

نوآوری و ابتکارات اکبر محسنی که در چند تصنیف دیگر او از جمله انتظار و ساقیا نیز بازتابیده، دستاورد دوره‌ای که او به عضویت انجمن موسیقی ملی درآمده و با موسیقی‌دانان نوآور همنشین شده بود.

روح‌الله خالقی که استعداد محسنی را دریافته بود راه را برای پیشرفت او هموار می‌کرد.

«الهه‌ ناز» را نیز خالقی برای آواز و ارکستر بزرگ به شکلی تأثیرگذار تنظیم کرده و علاوه بر صدای گرم بنان از گروه آواز جمعی نیز در اجرای آن بهره گرفته است.