«نگرانی اسرائیل از افزایش خطر ایران»

نیک‌آهنگ کوثر

در روزهای اخیر زبان مقام‌های ایرانی و اسراییلی نسبت به همدیگر اندکی تند شده است. فرمانده‌ی کل سپاه‌ پاسداران ایران خبر از دستگیری گروهی از جاسوسان اسراییل داده است.

در همین رابطه با دکتر علی‌رضا ‌حقیقی مدرس دانشگاه تورنتو گفت‌وگو کردم.

وی می‌گوید:

با توجه به اخبار و اسنادی که منتشر شده است و نگرانی‌هایی که در سند چشم‌انداز ۲۰۰۹ وزارت دفاع اسراییل منتشر شده است، اسراییل نگران آن است که ایران از فضا و خلایی که در تغییر قدرت در کاخ سفید ایجاد می‌شود، بهره‌برداری کند و روند به کارگیری سانتر‌یفوژهای خودش را به گونه‌ای افزایش دهد که به یک نقطه‌ی غیر قابل برگشت برسد.

در نتیجه، در این فضا اسراییل عملاً نمی‌تواند کاری انجام بدهد.

در این میان، آمریکا نیز به خاطر اینکه دولت بوش در انتهای کار خودش است و دولت اوباما نیز قطعاً مایل نیست در ورود به کاخ سفید وارد یک تنش جدید بین‌المللی شود، به گونه‌ای که انتهای این تنش به جنگ ختم شود.


آقای اوباما با شعار تغییر آمده و مذاکره با ایران را در دستور کار خود قرار داده است و به هر حال در چنین وضعیتی بعید است که در همان اوایل کارش به مقابله‌ی نظامی با ایران بپردازد.

از طرف دیگر، تحلیل اسراییل این است که اگر به ایران بین ۶ ماه تا یک‌سال فرصت داده شود می‌تواند زمینه‌های ساخت سلاح هسته‌ای را کامل کند.

از طرف دیگر اسراییلی‌ها نگرانند با توجه به اخبار جدیدی که منتشر شده است، روسیه سیستم دفاع ضدهوایی «S-300» را تا سپتامبر سال آینده به ایران تحویل دهد، که در آن صورت هر نوع حمله‌ی هوایی به ایران با خسارت سنگینی برای کسی که حمله می‌کند روبه‌رو خواهد شد.

در نتیجه این دو ملاحظه باعث شده است که لحن مقامات اسراییلی از این بابت هم تندتر شود و هم به دنبال چاره‌جویی هستند.

علت تند شدن زبان مقام‌های نظامی ایران در روزهای اخیر چیست ؟

ایران هم به این دلیل لحن را تند کرده که به این نتیجه رسیده است که در مقابل تهدیدات علنی اسراییل باید محکم ایستاد.

نیروهای نظامی و سرداران سپاه‌ پاسداران هم معتقدند که اگر اسراییل بخواهد به ایران حمله کند، آن‌ها برخورد تندی خواهند کرد.

در این میان دستگیری یک‌سری افراد که ایران مدعی است برای موساد کار می‌کردند و اعدام یک نفر به عنوان محاربه که ایران مدعی است برای اسراییل جاسوسی می‌کرده است، نشان از این دارد که ایران اسراییل را به عنوان دولت محارب با ایران می‌بیند.

موضوعی که روز سه‌شنبه آقای مرتضوی دادستان تهران خاطرنشان کرد.

از نظر زمانی علت تلاش اسراییلی‌ها برای رادیکال کردن فضا چه می‌تواند باشد؟

الان دو مساله است.

یک سندی که در یکی از روزنامه‌های اروپایی منتشر شد نشان می‌داد که توصیه شده است که اسراییل باید در چند ماه آینده به ایران حمله کند، حتا اگر در این حمله رودر روی آمریکا قرار بگیرد و نباید به مخالفت آمریکا توجه کند. برای اینکه بعداً نمی‌توان کاری کرد و در مقابل ایران ایستاد و حتا ممکن است که بعد از آن آمریکا با ایران هسته‌ای کنار بیاید.

این نظری است که بخشی از رئالیست‌های آمریکا به آن معتقدند.
در چنین وضعیتی عده‌ای هم معتقدند که نباید این کار را کرد. همانگونه که در سند وزارت دفاع آمده است که احتمال این وجود دارد که اگر این حمله با موفقیت تمام نشود ایران خیلی علنی به سمت ساخت سلاح هسته‌ای پیش برود و توجیه لازم را برای این قضیه را به دست آورد.

اسراییلی‌ها هم با افزایش تنش در منطقه ممکن است نتوانند مسایل‌شان را حل کنند، چون بخشی از آن‌ها الان به دنبال نزدیکی با سوریه هستند،تا سوریه را از اتحاد با ایران دور کنند.

این‌ها در مجموع ملاحظاتی است که از طرف اسراییل وجود دارد.

همانطور که می‌دانید در ملاقات آقای سلیمان با مقامات ایرانی، احتمال نزدیک‌شدن روابط ایران با لبنان در روزهای اخیر بیشتر شده است،علاوه بر رابطه‌ای که از گذشته ایران با حزب‌الله لبنان داشت.

آیا این احتمال وجود دارد که در صورت برخورد نظامی اسراییل با ایران، مجدداً شاهد حمله‌ی دیگر از سوی حزب‌الله باشیم منتها اینبار از سوی دولت لبنان هم حمایت شود؟

با توجه به تبلیغات بسیار وسیعی که برای آقای میشل‌سلیمان در ایران شد و رهبر ایران، هم آقای میشل‌سلیمان را به حضور پذیرفت،به هر حال رابطه‌ی نزدیکی که الان حزب‌لله لبنان با مسیحییان مارونی دارد، من فکر می‌کنم که لبنان در صدد این است که روابط اقتصادی خودش را هم با ایران افزایش بدهد و آقای میشل‌سلیمان نمی‌خواهد کارت بازی ایران را از دست بدهد.

به هر حال ایران به عنوان یک بازیگر عمده در منطقه نقش ایفا می‌کند و لبنان از این بابت مایل است که این کار صورت بگیرد. مضافاً بر اینکه رابطه‌ی نزدیک ایران و دولت لبنان باعث خواهد شد که در مجموع حزب‌الله با دولت لبنان هماهنگ‌تر عمل کند.

اما در صورت حمله‌ی اسراییل به ایران طبیعی است که ایران از همه‌ی کارت‌های خودش استفاده خواهد کرد که به این حمله جواب بدهد. این کارت‌ها هم در افغانستان است و هم در عراق و هم در لبنان.

آنوقت به نظر می‌رسد اینجا نقش آمریکا و دولت جدید اوباما برای برخورد با این قضیه و در حقیقت مدیریت این بحران تعیین کننده باشد.

ضمن اینکه ممکن است اسراییلی‌ها تصمیم بگیرند قبل از دولت جدید این کار را انجام بدهند، که آنوقت موضوعی است جداگانه و تبعاتش متفاوت خواهد بود.

یکی از مقامات سابق وزارت دفاع اسراییل گفته است که در صورت حمله‌ی اسراییل به ایران کشور‌های عربی خاورمیانه از این حمله به طور خاموش حمایت خواهند کرد. آیا این مساله می‌تواند واقعیت داشته باشد؟

کشورهای عرب منطقه مایل نیستند ایران به عنوان یک نیروی قدرتمند سر بر آورد. آن‌ها مایلند ایران به صورت تضعیف‌شده باقی بماند.

ولی در عین حال این مشکل را هم دارند که حمله‌ی اسراییل به ایران باعث خواهد شد که جهان عرب و توده‌های جهان عرب که در آن کشورها اکنون احمدی‌نژاد هم محبوبیت دارد، فشار زیادی را روی دولت‌های خودشان بیاورند،برای اینکه به طور رسمی و جدی از ایران حمایت کنند. آن‌ها با این پارادوکس روبه‌رو هستند.

اما در مجموع کشورهای عربی مثل امارات متحده‌ی عربی مثل کویت و حتا عربستان، تمایلی ندارند که قدرت ایران گسترش پیدا کند. آن‌ها مایلند که قدرت ایران محدود شده بماند و در عین حال رابطه‌ی ایران با غرب در همین وضعیت کنونی ادامه پیدا کند.

چون قطع رابطه‌ی ایران با آمریکا به نفع آن‌هاست و اگر این رابطه درست شود طبیعی است که قدرت آن‌ها به شدت تضعیف خواهد شد.