رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۲۱ دی ۱۳۸۵

هزاران نفر از هوای آلوده تهران خفه می شوند

داريوش رجبيان
dariusrajabian@gmail.com

شنیدن فایل صوتی


خبرگزاری ها به نقل از مقامات ايران گزارش می دهند که طی يک سال گذشته حدود ده هزار نفر از جمله بيش از 3600 تن در يک ماه بر اثر آلودگی هوا در ايران درگذشته اند. مقامات مربوطه وضعيت محيط زيست را در تهران وخيم و بحرانی ارزيابی کرده اند. بسياری از شهر های بزرگ جهان با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کنند، اما چرا اين مشکل در تهران شدت بيشتری دارد؟


این پرسش را با دکتر مه‌لقا ملاح، پایه‌گذار و مدیرعامل جمعیت زنان مبارز با آلودگی محيط زيست در تهران در ميان گذاشتم:

دکتر مه‌لقا ملاح: بله، تهران یکی ازمناطقی‌ست که در حقیقت توی یک چاله است. یک چاله‌ای که گودی‌اش، از بهشت‌زهرا تا سر بند، ۵۰۰ متر است. دورش هم کوههای عظیم است که در حقیقت بهیچوجه آلودگی هوا از این چاله خارج نمی‌شود. یک جریان هوا دارد از طرف جنوب غربی که به آن می‌گویند «باد شهریار». این «باد شهریار» وقتی آلودگی‌ها را بازمی‌زند، آلودگی‌ها که بخش اعظم کارخانجات در آن قسمت هستند، می‌آورد می‌زند به قسمت شمال شرقی. در شمال شرقی هم حرکت باد توچال از شمال به جنوب هست که صبح از شمال می‌آید به‌طرف جنوب و از جنوب می‌آید به‌طرف شمال. این حرکت نمی‌گذارد این آلودگی‌ها برود. در نتیجه چیزی که بیش از همه، یعنی یک عامل اساسی هست در نگهداری این آلودگی و ازبین نرفتن‌اش، ظرفیت آن جمعیتی‌ست که در این چاله جمع شده‌اند. برای اینکه در سال ۱۳۵۶، طوری که من مطالعه کردم، کارشناسان چه داخلی و چه خارجی معتقد بودند که تهران ظرفیت ۴میلیون جمعیت را ندارد، ولی الان ۱۲میلیون جمعیت و چند میلیون ماشین و خودرو هست که به همین مناسبت خود دولت مجبور شده زوج و فرد بکند، اما این ظرفیت بازهم با زوج و فرد کردن نقش‌اش را بازی نمی‌کند. اصلا خود جمع شدن یک جمعیت در یک فضای نامناسب ایجاد همین آلودگی را می‌کند. ما معتقد هستیم که الان وجود جمعیت شش میلیارد و چندین میلیون که هر روز هم در کره زمین به آن اضافه می‌شود، خود یک عامل گرم شدن کره زمین است.

رادیو زمانه: جالب اینجاست که خود مقامات هم در ایران متوجه‌ این بحران هستند. مثلا، محمد هادی حیدرزاده رییس «کمیته‌ هوای پاک تهران» با یکی از روزنامه‌های ایرانی صحبت کرده و گفته، این بحران خیلی جدی و مرگبار است و بیشتر به یک «خودکشی دسته‌جمعی» شباهت دارد. ولی فکر می‌کنید چه کارها و چه اقداماتی باید انجام شود که جلو این «خودکشی» به اصطلاح «دسته‌جمعی» گرفته شود؟

دکتر مه‌لقا ملاح: من بعنوان زنی ۹۰ساله که مطالعاتی تقریبا بیش از سی‌وچندسال در مورد محیط زیست دارم، معتقدم که باید به ظرفیت منطقه توجه کرد و دولتمردان ما باید سریع جمعیت را خارج کنند. یعنی سرمایه‌ ملی و کارخانجات را خارج از تهران و تهران را در حقیقت متناسب با آن فضایش بکنیم.

رادیو زمانه: شما که خودتان الان در تهران زندگی می‌کنید، احساس می‌کنید که این اقدامات انجام می‌شود یا نه؟

دکتر مه‌لقا ملاح:‌ بهرحال من معتقدم که همین ظرفیت‌ها دولت و سرمایه‌دارها را وادار می‌کند تا این کار را انجام بدهند. برای اینکه الان، همانطور که گفته شده، تمام دولتمردان این مسئله را به‌خوبی می‌دانند، چون برای نمونه، همین آقای حیدرزاده دارد الان در اینباره صحبت می‌کند و «سازمان حفاظت از محیط زیست» هم روز ۲۹ (ديماه) را روز «هوای پاک» اعلام کرده، یعنی از سالها پیش، که من همیشه بچه‌های مهد کودک و بچه‌های مدرسه را می‌بردم میتینگ بدهند که هوای پاک حق ماست، ولی از بس آلوده است که من بهیچ وجه به خودم اجازه نمی‌دهم بچه‌های مهد کودک را ببرم. این کار را نکردم، و حالا امسال می‌خواهیم ببینیم که «سازمان حفاظت محیط زیست» می‌تواند برنامه‌‌اش را با مدارس مجموع کنیم، یعنی وزارت آموزش و پرورش. ببینیم می‌شود این کار را انجام بدهیم، بلکه گوشها را باز کنیم و در این زمینه اطلاع‌رسانی کنیم.

رادیو زمانه: اتفاقا من در همین مورد می‌خواستم سوال بکنم. بازهم آقای حیدرزاده می‌گوید، برای حل این مشکل ما به یک «انقلاب واقعی» نیاز داریم و البته می‌دانیم که انقلاب بدون همدستی مردم و توده‌ها اصلا ممکن نیست. آیا فکر می‌کنید خود مردم هم از وضعیت وخیم زیست‌ـ محیطی که وجود دارد آگاه هستند و آیا تلاش می‌کنند که اوضاع بهتر شود؟

دکتر مه‌لقا ملاح:‌ مردم، ببینید، الان چند دسته هستند. یک دسته کاملا از مسایل بی‌اطلاع‌اند، یعنی دارند خفه می‌شوند و با ناراحتی‌ها به بیمارستان می‌روند. تمام اینها هست. اما وقتی پشت ماشین می‌نشینند، هر چی هم که این دولت بهشان می‌گوید و جریمه می‌گذارد، مردم در حقیقت بعلت عدم اطلاع... ما می‌خواهیم این میتینگها را بد‌هیم، چرا می‌خواهیم؟ فقط برای روشن‌کردن اذهان مردم که ببینند چکار می‌کنند با هموطنانشان.

رادیو زمانه: امیدوار هستید که اوضاع بزودی عوض بشود، یا به نظر شما، چند سال طول خواهد کشید تا وضعیت محیط زیست در تهران بهتر شود؟

دکتر مه‌لقا ملاح: ببینید، اگر امید نباشد من ۹۰ ساله بلند نمی‌شوم فریاد بزنم. یک امیدی همیشه هست که انسان را برای حرکت وامی‌دارد، ولی این امید تا چه حد نقش خودش را بازی خواهد کرد،‌ این را به شما نمی‌توانم بگویم

Share/Save/Bookmark