حرکتِ خودجوشِ ازپيش‌اعلام‌شده

اردوان روزبه

گفت‌وگو را از «اینجا» بشنوید.

در پی برگزاری مراسم سالگرد تولد ملکه‌ی انگلیس در سفارت این کشور در تهران با اعتراض گروه‌هایی از دانشجویان و بسیج تا ساعت‌ها خیابان‌های اطراف این سفارت مسدود شد و همچنین در برخی از مناطق حضور تجمع کنندگان پلیس با گاز اشک‌آور نسبت به متفرق کردن معترضان اقدام کرد. این گروه‌ها که به حضور میهمانان ایرانی و برگزاری این جشن در سفارت اعتراض داشتند با شعارهای «دیگ پلوی انگلیسی را بر سرتان خراب خواهیم کرد»، «نوکران انگلیس خجالت، خجالت» و همچنین پرتاب سنگ و رنگ به سوی سفارت انگلیس اعتراض خود را ابراز کردند. رسانه‌ها با عنوان حرکتی خودجوش از این تجمع که ظاهراً مجوزی هم از وزارت کشور نداشته است یاد کردند اما تلويزیون و برخی رسانه‌ها قبلاً در مورد برگزاری این جشن اعلام کرده بودند و این خود نکته در ایجاد این «حرکت خودجوش» محسوب می‌شود. در پی این حادثه با یکی از حاضران در مراسم صحبتی کردم که در پی می‌آید.

شنیدیم که در مراسم روز تولد ملکه در سفارت انگلیس مشکلات و مسائلی پیش آمده. شما به عنوان یکی از حاضرین می‌توانید برای ما بگویید چه اتفاقی افتاده؟

تا آنجا که من می‌دانم این مراسم به عنوان یک روز ملی در انگلیس برگزار می‌شود و به همین ترتیب در نمایندگی‌ها و سفارت‌های این کشور در تمام جهان هم چنین مراسمی هست. درست مانند روز ملی در کشور جمهوری اسلامی ایران. از میهمان‌هایی که از وزارت‌خانه‌ها و ارتباطات دولتی و غیردولتی برخوردارند دعوت می‌شود. این مراسم هم مانند همیشه و هرساله برگزار شد و دلیل این اتفاق را من چیزی جز هجمه‌ی تبلیغاتی و فضاسازی که شد نمی‌توانم بدانم. این تحریک باعث شد که عده‌ی قلیلی (حدود صد نفر) بعد از تبلیغات متعدد رسانه‌های مشخصی در خیابان فردوسی جلوی سفارت گرد آمدند و ضمن توهین به افرادی که در این مراسم شرکت کرده بودند، زدند و بردند. حقیقتاً احساس می‌کنم این دوستان هدف ارعاب داشتند. شرکت‌کنندگان در این تجمع برخی آنقدر جوان بودند که من فکر می‌کنم از شعارهایی که می‌دادند چندان اطلاعی هم نداشتند.

آیا در برگزاری مراسم خللی وارد شد؟

به‌رغم این حضور و تجمع، مراسم در باغ سفارت و با حضور حداقل پانصد، ششصد نفر برگزار شد. مراسم هم بدون سرو مشروبات الکلی و به نوعی مقید به برخی قیود بود. در مراسم، سفیر سخنانش را با سرود جمهوری اسلامی آغاز کرد.

پس این مراسم بار اولی نبود که در سفارت انگلیس در تهران برگزار می‌شد؟

خیر؛ این مراسم از زمانی که کشور انگلیس در ایران سفارت دارد هرساله به عنوان روز ملی برگزار می‌شود.

آیا هشداری در خصوص احتمال بروز این تجمع به سفارت داده شده بود؟

تنها منبعی که می‌توانست مورد توجه قرار بگیرد همان اطلاعاتی بوده که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند. تا آنجا که من می‌دانم خیر، اطلاعات و یا هشدار خاصی در این مورد از دستگاه‌های انتظامی دریافت نشده و اساساً فکر می‌کنم برگزاری هر نوع تجمعی نیاز به مجوزهای قانونی دارد. زمانی که اخبار بیست‌وسی در روز چهارشنبه اعلام می‌کند که یک حرکت خودجوش اتفاق خواهد افتاد، این به ذهن خطور می‌کند که حتماً این تجمع مجوزی نداشته است. اما به هر حال کشور میزبان موظف است که از نمایندگان خارجی و میهمانان‌شان حمایت کند. بعد از این اتفاق ما در بدو امر دیدیم که تعداد پلیس افزایش یافت اما در اواخر از بعضی میهمانان شنیدیم که حتی از طرف پلیس «نواخته» هم شده‌اند. به تعداد زیادی اتومبیل ضربه خورد و شیشه‌های آنها شکسته شد. من این کارها را از مصادیق ورود به حریم خصوصی افراد می‌دانم.

ما در عکس‌ها دیدیم که بعضی از همین تجمع‌کنندگان جلوی میهمانانی را که از سفارت خارج می‌شدند می‌گرفتند، آیا پلیس در این زمینه اقدامی نکرد؟

تا آنجا که من مطلع هستم هیچ‌گونه حرکتی از سوی پلیس برای جلوگیری از این حرکات انجام نگرفت. کما اینکه از بسیاری افراد انگار که کار ناشایستی کرده‌اند عکس هم گرفته می‌شد و پلیس هم هیچ دخالتی نمی‌کرد. شما حتا اگر در همان عکس‌ها هم نگاه کنید می‌بینید پلیس به صورت مظلومانه‌ای ایستاده است و نگاه می‌کند.

در مناسبات مرسوم این قبیل مراسم‌های رسمی پلیس نباید جدی‌تر باشد؟

به نظر من باید جدی‌تر برخورد شود، چون حفاظت از اشخاص و هر کسی که به آنجا رفت‌وآمد می‌کند بر عهده‌ی پلیس است. در واقع اینها کسانی بودند که نظم عمومی را مختل کرده بودند و پلیس باید رفتار قاطع‌تری نشان می‌داد.

اعتراضی از این بابت از سوی مسؤولان سفارت مطرح نشده؟

نمی‌توانم پاسخی بدهم چون هنوز در جریان نیستم. اما من به عنوان کسی که آنجا بودم احساس می‌کردم مهم‌ترین چیزی که از نظر اجتماعی آنها را درگیر می‌کرد این بود که مهمانانشان به سلامت از آنجا خارج شوند و مشکلی برایشان ایجاد نشود. این فکر می‌کنم درست به عکس فکر کسانی بود که در بیرون حضور داشتند.

آیا تجمع به جهت اعتراض به برگزاری یک مراسم در سفارت بود یا به شرکت برخی ایرانیان در این مراسم؟

به نظر می‌آید با توجه به مطالبی که در مطبوعاتی دیده شد هر دو آنها بود. اظهار می‌شد که اینها برای ملکه در اینجا جشن برپا کرده‌اند و عده‌ای ایرانی نیز را دعوت کرده‌اند. سه هفته قبل هم همان اخبار بیست‌وسی با ذکر خبر اعلام کرده بود: قابل توجه مسؤولان امنیتی! قرار است یک چنین مهمانی در تهران راه بیفتد و حتا برخی مطبوعات این مسؤولان را به بی‌فکری متهم کرده بودند که چرا از خود عکس‌العمل نشان نداده‌اند.

تا این لحظه سفارت اعتراض رسمی نسبت به این موضوع داشته است؟

تا این لحظه نمی‌دانم. روز کاری سفارت از بامداد یکشنبه آغاز می‌شود. به هر حال متأسفم که آن‌چه شأن کشور میزبان را زیر سؤال می‌برد این است که چرا اجازه‌ی وقوع چنین اتفاقاتی داده می‌شود. ما بارها دیده‌ایم اتفاقات دیگری که در سطح شهر افتاده به طرفة‌العینی جمع شده، به نظر می‌آید اگر عزم و اراده‌ای برای رفع بود این کار انجام می‌شد.

شرکت‌کنندگان ایرانی حاضر در میهمانی از کدام قشرها بودند؟

از همه اقشار بودند. جالب است بدانید یکی از معاونان برجسته‌ی وزارت امورخارجه نیز در آنجا حضور داشت. طیف خاصی نبودند. دولتی و غیردولتی.