گفت‌وگو با مشاور سازمان ملل در افغانستان
فرح کریمی: «اگر روشنفکران افغانستان را ترک کنند متاسف می‌شوم»
اردوان روزبه
ardavan.roozbeh@gmail.com
گفت‌وگو را از «اینجا» بشنوید.
فرح کریمی یکی از سیاست مداران ایرانی تباری است که پس از خروج از ایران در سال ۱۹۷۹ پستی و بلندی‌های بسیاری را تجربه کرده است. وی از سال ۱۹۸۹ ساکن هلند شد و توانست در سال ۱۹۹۸، یعنی نُه سال پس از اقامتش در این کشور، به عنوان اولین زن ایرانیِ نماینده مجلس به پارلمان هلند راه یابد و وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی در آن کشور شود. او بیشتر شهرتش در بین ایرانیان به خاطر پیگیری در تصویب طرح جنجالی راه اندازی تلویزیون فارسی زبان است. کریمی در دسامبر گذشته با پارلمان خداحافظی کرد و به فعالیت‌های بین المللی و همکاری با سازمان ملل پرداخت. این عضو حزب سبزهای هلند که اینک در کسوت «مشاور» با سازمان ملل در زمینه افزایش کاربری و گسترش فضای دموکراسی از طریق همراهی با پارلمان افغانستان همکاری می‌کند، به عنوان محقق و پژوهشگر نظراتی هم در مورد کشور بحران خیز افغانستان دارد که برخی از آنها را در قالب کتابی به نام «کارزار افغانستان» منتشر کرده است. در لابی هتل «صافی لند» شهر کابل، در روزهایی که این شهر هنوز با امنیت بیگانه است با هم صحبت کردیم. او پذیرفت که گپی کوتاه در مورد حوزه فعالیتش در این کشور بزند.
فرح کریمی | عکس از اردوان روزبه
خانم کریمی افغانستان امروز را چگونه می‌بینید؟
در حال حاضر افغانستان همان طوری که شما خودتان هم می‌توانید تصور کنید در شرایط حساسی به سر می‌برد. از یک طرف یک سری نهادها این جا ایجاد شده است مانند نهاد ریاست جمهوری، پارلمان و قانون اساسی به وجود آمده که می‌شود گفت یک مقدار در بطن خود یک سیستم دموکراتیک را دارد ولی از طرف دیگر وقتی شما نگاه می‌کنید، می‌بینید همان قوم گرایان و بنیادگراهایی که به هر حال در اینجا بوده‌اند در حال حاضر بیشتر و بیشتر قدرت را در دست دارند و بیشتر و بیشتر در اینجا پا می‌گیرند. از طرف دیگر نظامی شدن افغانستان، حضور ناتو و حضور گروه‌های نظامی خارجی در اینجا مقداری سبب تنش می‌شود ولی از طرف دیگر هم خود افغانستان و هم افغانها می‌دانند که اگر در حال حاضر این‌ها خارج شوند مشکلات شاید صد برابر شود این است که می‌شود گفت: در حال حاضر وضعیت حساسی است و جامعه جهانی هم فکر می‌کنم باید به مسئولیت عظیمی که در رابطه با افغانستان دارد پی ببرد.
اینک چندی است که شما در حوزه افغانستان هستید، ماموریت شما چیست؟
من از طرف سازمان ملل مسئولیت این را دارم که در رابطه با پارلمان افغانستان با همکاری سعی کنیم آن را قوی تر کنیم. به هر حال یک نهاد دموکراتیکی که وجود داشته انتخابات بوده است و بنابراین باید دید که چطور می‌توان در این سیستم، پارلمان واقعن نقش پارلمانی را بر عهده بگیرد.
فکر می‌کنید تغییر و تحولات افغانستان چقدر تاثیر بر جامعه جهانی می‌گذارد؟
تاثیر زیادی دارد، بالاخره اگر شما از نقطه نظر جامعه جهانی نگاه کنید، می‌دانید که پنج سال پیش با یک سری آرمانها و اهداف حمله نظامی آمریکا به اینجا اتفاق افتاده است، اگر آن اهداف در اینجا به ثمر نرسد سبب خواهد شد که خیلی‌ها فکر کنند جامعه جهانی هیچ وقت نمی‌تواند هیچ هدفی را به مقصد برساند. مسئله دوم حضور ناتو است، ناتو در افغانستان اولین پروژه خارج از اروپا و خارج از منطقه خودش را دارد. شکست خوردن ناتو با کلی تکنیک و افراد می‌تواند تاثیرات خیلی زیادی داشته باشد. هم بر روی معاهده ناتو و هم برای کسانی که امید این را دارند که بالاخره از بنیادگرایی و قوم گرایی‌ها در اینجا نجات پیدا کنند. از سویی مسئله تروریسم و بنیادگرایی هم هست که اگر بتواند دوباره افغانستان را به دست بیاورد به نظر من تاثیرات واقعا تخریب کننده‌ای می‌تواند در روابط جهانی بگذارد.
آیا بعد از گذشت پنج سال و اندی از حضور نیروهای خارجی در افغانستان شما این حضور را موفقیت آمیز احساس می‌کنید؟
در مناطقی بله، مخصوصن در قسمت‌هایی که کسانی زندگی می‌کردند که قربانی رژیم طالبان بودند. شمال افغانستان و هزاره جات قسمت‌هایی است که مردم رضایت کامل دارند که جامعه جهانی اینجاست و رژیم طالبان سقوط کرده است. این حضور و ارزیابی اش بیشتر در مسئله توسعه و انکشاف (بازسازی) اهمیت پیدا می‌کند. ولی وقتی شما قسمت‌های جنوبی و پشتونشین را در نظر می‌گیرید مسائل واقعن پیچیده می‌شود و وقت زیادی برای آنالیز و تجزیه تحلیل لازم دارد. امروز رلی که پاکستان اینجا بازی می‌کند، رل و نقشی که ایران اینجا بازی می‌کند و همه از این دست موارد سبب شده که نشود گفت همه افغانستان در کل از این حضور بهره می‌برد، می‌توان گفت مناطقی بهره می‌برند و مناطقی هنوز تحت فشارند.
شما فکر می‌کنید جریان‌های بنیادگرا و قومیتی می‌تواند باز هم در افغانستان رشد کند؟
یک سری از این گروههایی که افکار بنیادگرایی دارند در حال حاضر خیلی از قدرت‌ها در دستشان است. در پارلمان و در دولت، در این هیچ شکی وجود ندارد. در صحبت‌هایی هم که من با یکسری از روشنفکران افغانی داشته‌ام، آنها خیلی نگران این وضعیت هستند و عده‌ای از آنها هم حتا راجع به این فکر می‌کنند که شاید مجبور باشند از اینجا بروند. باعث تاسف می‌دانم اگر روشنفکران افغانی اینجا را مجددن ترک کنند. اما اگر سوال این باشد که امکان وجود دوباره دورانی مثل طالبان در افغانستان هست؟ می‌گویم : خیر.
خانم کریمی این روزها بحث‌ها حول محور ایران می‌گردد با بوجود آمدن یک اتفاق، برای کشور‌های منطقه و جامعه جهانی چه پیش بینی می‌کنید؟
به نظر من در همه ابعاد تاثیر وحشتناکی خواهد داشت و این چیزی هست که خیلی‌ها دارند راجع به آن می‌گویند. فکر می‌کنم اگر هرگونه عمل به اصطلاح نظامی در رابطه با ایران شکل بگیرد و حتی تحریم‌هایی که به شدت نظام ایران را تحت فشار بگذارد تاثیرات خیلی منفی هم بر افغانستان و هم بر عراق خواهد داشت. در افغانستان، افغانها هم خیلی نگران این مسئله‌اند و همه هم این سوال را دارند، همین سوالی که شما دارید، و من امیدوارم که بالاخره از هر دو طرف، هم از طرف جمهوری اسلامی و هم از طرف دولت آمریکا مشکلات به طریق عاقلانه تری حل شود و به قول ما ایرانی‌ها کار به جاهای باریک نرسد چون تاثیرش در کل منطقه واقعا وحشتناک خواهد بود.
می‌توانم بخواهم نظر خودتان را در مورد آینده ایران بگویید؟
پیش بینی کردن در رابطه با این مسائل خیلی مشکل است. چون مراکز قدرت متعددی در این رابطه دارند عمل می‌کنند. من بارها و بارها در روزنامه‌ها و مطبوعات می‌خوانم یا می‌شنوم که در تاریخ فلان به ایران حمله خواهد شد. البته من با این پیش گویی‌ها موافق نیستم چون معتقدم حتا در درون سیستم رئیس جمهور آمریکا آقای بوش هم افرادی هستند که عاقلانه فکر می‌کنند و امیدوارم که در ایران هم کسانی در درون نظام باشند و عاقلانه و به نفع ملت ایران فکر کنند چون وقتی ما از منافع ملی صحبت می‌کنیم به نظر من بیشتر باید از منافع ملت ایران صحبت شود و منافع ملت ایران در این نیست که با یک جنگ و یا یک تحریم خیلی وحشتناک مواجه شود. من در ذات آدم خوش بینی هستم و امیدوارم بالاخره نگاه یک سری انسانها واقع بینانه باشد چون ایران هم باید بداند که مرز کارهایی که می‌تواند بکند چه حد است و تاثیراتش چیست. امیدوارم که این مسئله با دیپلماسی حل شود.
---------------------------------------
مرتبط:
گفت‌وگو با رمضان بشردوست، نماینده مخالف دولت افغانستان در پارلمان
گفت‌وگو با سخنگوی وزارت دفاع افغانستان
گفت‌وگو با وزیر امور خارجه‌ی افغانستان
|
