«بازداشت‌ها نشانه‌ی تحلیل غلط حکومت است»

حسین علوی

طی روزهای اخیر، در ارتباط با تظاهرات روز عاشورا تعداد بی‌شماری از فعالان مدنی از جمله؛ عماد‌الدین باقی، اعضای کمیته‌ی‌ گزارش‌گران حقوق بشر، اعضای ادوار تحکیم وحدت، و برخی روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی بازداشت شده‌اند.

در این ارتباط و برای تبیین این موضوع که هدف از این بازداشت‌ها چیست با آقای هادی قائمی، سخن‌گوی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران، گفت‌وگو کرده‌ام.

آقای قائمی به‌جز طیف گسترده‌ای از کسانی که در ارتباط با تظاهرات روز عاشورا اخیرا بازداشت شدند، که مقامات مسئول امنیتی و نیروی انتظامی حداقل ۵۰۰ نفر آن‌ها را تأیید کردند، طی روزهای اخیر دستگیری‌های گسترده‌ای از فعالان مدنی، به‌ویژه فعالان حقوق زن و روزنامه‌نگاران و هم‌چنین دانشجویان صورت گرفته است. ارتباط این دستگیری‌ها با آن تظاهرات چیست و اساسا هدف این بازداشت‌ها را شما چه‌گونه ارزیابی می‌کنید؟

دقیقاً مساله همین است که این افراد جامعه‌ی‌ مدنی، روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق زن و فعالان حقوق بشر در خیابان‌ها دستگیر نشده‌اند یا ربطی به برگزاری و هماهنگی این تجمعات نداشتند. بل‌که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی در حقیقت فرصتی را غنیمت شمردند، برای قلع و قمع جامعه‌ی مدنی ایران و بازداشت تقریبا طیف بسیار گسترده‌ای از فعالان.

احتمالا نظر آن‌ها این است که این فعالان در بطن جامعه تاثیرگذار هستند و با بازداشت‌شان این تظاهرات و تجمعات به پایان خواهد رسید. و من جداً نمی‌دانم این چه‌گونه تحلیلی است که بعد از شش‌ماه و نیم به این نتیجه نرسیدند. بعد از انتخابات هم تعداد بسیار وسیعی را دستگیر کردند، به این عنوان که پایان اجتماعات و تظاهرات خواهد بود. ولی این چنین نشد.

تجمعاتی که صورت می‌گیرد، با هماهنگی این فعالان نیست و آن‌ها فقط به کارهای‌شان در سطح جامعه مشغول هستند و ازبین‌بردن جامعه‌ی مدنی ایران در حال حاضر، در حقیقت جامعه را بیش‌تر به‌سوی التهاب پیش خواهد برد. ولی به‌طور کلی این‌گونه بازداشت‌ها از تحلیل‌های غلط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی است، و دوماً از بلاتکلیفی‌شان. از این که نمی‌دانند چه‌گونه با تجمعات معترضین برخورد کنند و تنها راهی را که می‌دانند، این است که افراد سرشناس را پشت میله‌های زندان بگذارند.

یکی از مسایل دیگر بازداشت گسترده‌ی فعالان حقوق بشر در داخل ایران است. با توجه به این بازداشت‌ها اکنون کار نهادها و فعالان حقوق بشر در خارج از کشور دو چندان شده است. چه امکاناتی در اختیار این نهادها هست، در ارتباط با برخورد به بازداشت‌هایی که در ایران صورت می‌گیرد؟

هادی قائمی، سخن‌گوی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران

مهم‌ترین وظیفه‌ی این فعالان در خارج از کشور در حال حاضر اطلاع‌رسانی و مستندسازی وضعیت هم‌کاران‌شان در ایران است و درخواست از نهادهای بین‌المللی سازمان ملل برای اعمال فشار بر ایران. الان نمونه‌های بسیار تأسف‌آوری را داریم.

خواهر خانم دکتر شیرین عبادی، نوشین عبادی، که دستگیر شدند، ایشان هیچ ربطی به مسایل روز ایران نداشتند و به‌عنوان گروگان گرفته شدند و نهادهای بین‌المللی مانند دبیرکل سازمان ملل باید شدیداً به این مساله اعتراض کنند، و ما این درخواست را از ایشان کرده‌ایم.

در حال حاضر هم‌چنین ما داریم نزدیک می‌شویم به تاریخ بررسی پرونده‌ی ایران در شورای حقوق بشر سازمان ملل در ۱۵ فوریه‌ی جاری و تلاش فعالان حقوق بشر و سازمان‌ها در خارج از کشور این است که این بررسی تبدیل شود به یک جلسه‌ی ویژه، یا قبل از آن نهادهای حقوق بشر سازمان ملل با یک حالت اورژانس و فوق‌العاده به مسایل ایران بپردازند.

یعنی امکان این وجود دارد که شورای حقوق بشر سازمان ملل یا خود دبیرکل در ارتباط با روی‌دادها و به‌ویژه بازداشت‌های اخیر واکنشی نشان دهند؟

این احتمال همیشه وجود دارد و به این بستگی دارد که تا چه حد متقاعد شوند این کار مثبت خواهد بود و تلاش‌ها در این زمینه در حال حاضر ادامه دارد.

آیا آمار دقیقی اکنون در دست نهادهای حقوق بشر در خارج از ایران وجود دارد که در مجموع چه تعداد فعالان حقوق مدنی بازداشت شده‌اند؟

دقیقاً نمی‌دانیم. ولی سازمان خود ما در حال حاضر مشغول تهیه‌ی چنین آماری هست. ولی هیچ شک و تردیدی نیست که در سطح کشور این تعداد به صدها نفر می‌رسد و تقریباً تمامی اشخاص سرشناس و فعال را شامل می‌شود.

از آقای باقی گرفته تا اعضای عمده‌ی کمیته‌ گزارش‌گران حقوق بشر، تا اعضای ادوار تحکیم وحدت و بسیاری گروه‌های دیگر و روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و فعالان حقوق زن. در حال حاضر ما در حال تکمیل این لیست هستیم که شامل صدها نفر خواهد بود.