| رادیو زمانه > خارج از سیاست > ايران و آمريکا > جنبش سبز ایران و پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای | ||
جنبش سبز ایران و پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای
رابین رایت (تایم)- ترجمه احسان نوروزیبیش از پنج ماه از ظهور جنبش سبز ایران گذشته است و مخالفان پرشمار دولت در این مدت به‌تنهایی این راه پرفراز و نشیب را پشت‌سر گذاشته‌اند، اما اکنون از ایالات متحده انتظاراتی دارند. دولت اوباما در هفته‌های گذشته از کانال‌های عمومی و خصوصی، درخواست‌هایی مبنی بر اتخاذ مواضع قاطع‌تر و محکم‌تر در برابر نقض گسترده حقوق بشر در ایران، ممانعت از اقدام نظامی و اعمال تحریم‌های گسترده‌تر و هوشمندانه‌تر علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و منافع گسترده اقتصادی این نهاد نظامی دریافت کرده است. خواسته‌های مخالفان حکومت ایران در حالی مطرح می‌شود که دولت اوباما در صدد تصمیم‌گیری و سنجش وضعیت برای اقدامات بعدی در جهت تلاش دیپلماتیک برای حل‌وفصل تقابل با ایران در مسأله هسته‌ای است. دولت ایران به‌طور معنی‌داری از پذیرش معامله‌ای که بر اساس آن قرار بود بخش عمده‌ای از ذخایر اورانیوم غنی‌شده این کشور برای تبدیل به میله‌های سوختی مورد استفاده در رآکتور تحقیقاتی - پزشکی تهران، به‌عنوان گامی در جهات اعتمادسازی به خارج از کشور منتقل شود، سر باز زده است. پذیرش این معامله از سوی ایران، مدت‌زمانی که طی آن این کشور می‌تواند با بهره‌گیری از ذخایر اورانیومی خود سلاح‌هسته‌ای تولید کند را در حدود یک سال به تعویق می‌انداخت و البته زمان بیشتری برای ادامه مذاکرات دیپلماتیک در این زمینه فراهم می‌کرد. نتیجه‌ی ممانعت ایران از پذیرش این معامله این شد که رییس‌جمهور اوباما اکنون تلاش‌هایی را برای جلب حمایت‌های بین‌المللی آغاز کرده است تا دور جدیدی از تحریم‌ها علیه این کشور اعمال شود. پس از انتخابات بحث‌برانگیز ریاست‌جمهوری در ۲۲ ژوئن، واشنگتن در گیر و دار یافتن راهی برای تعامل با رژیم حاکم بر ایران بود؛ راهی که مستلزم نادیده گرفتن مخالفان حکومت نباشد و اکنون با واکنش‌هایی از سوی جنبش سبز ایران روبرو شده است. علنی‌ترین پیامی که دریافت شد، از سوی محسن مخملباف بود؛ کارگردان ایرانی که از هواداران انقلاب در ایران بود، اما چند سالی است که در تبعید زندگی می‌کند و به مخالفان حکومت پیوسته است، در جریان دیدار هفته گذشته خود از واشنگتن خود را به‌عنوان سخن‌گوی جنبش سبز معرفی کرد. او روز پنج‌شنبه هفته گذشته به مقامات آمریکایی و متخصصان امور ایران گفت که اقدام نظامی بر ضد ایران، تنها به تقویت رژیم تندرویی می‌انجامد که تحت کنترل محمود احمدی‌نژاد و آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران است. مخملباف گفت: «گفت‌وگو بی‌تردید بهتر از جنگ است.» مخملباف هم‌چنین هشدار داد که غرب نباید با تعامل همه‌جانبه با رژیم ایران، جنبش سبز را «پایمال کند»؛ حتی اگر این دولت در گفت‌وگوهای هسته‌ای کاملاً از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی کند. او و دیگر چهره‌های سرشناس اپوزیسیون ایرانی در تلاش‌اند تا کاخ سفید را متقاعد کنند که سرکوب بی‌رحمانه مردم از زمان انتخاباتی که به اعتقاد مخالفان با تقلب و تخلفات گسترده، به ابقای احمدی‌نژاد در پست ریاست‌جمهوری منجر شد، محکوم کند. به اعتقاد آن‌ها، واکنش محدود دیگر کشورها موجب تقویت این فرضیه در ذهن رهبران ایران شد که آن‌چه در داخل ایران می‌گذرد، برای کشورهای خارجی بی‌اهمیت است. مخملباف تأکید کرد که حتی اقداماتی هم‌چون سخن گفتن از قربانیان دموکراسی‌خواهی در ایران مانند ندا آقا سلطان - دانشجویی که در جریان اعتراضات گسترده پساانتخاباتی در ایران کشته شد و اکنون به نماد دموکراسی‌خواهی و تحول‌طلبی ایرانیان بدل شده است - نیز بسیار مهم و موثر است. (البته اوباما در روزی که نام‌اش به‌عنوان برنده جایزه صلح نوبل اعلام شد، به کشته شدن ندا اشاره کرد، بدون آن‌که نام او را ذکر کند.)
به گفته مخملباف، واشنگتن باید بیانیه‌های مخالفان را هم مد نظر قرار داده و به آن‌ها پاسخ دهد، به‌عنوان مثال نامه عذرخواهی بابت تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۹۷۹ که توسط آیت‌الله منتظری، از روحانیون سرشناس مخالف رژیم ایران نوشته شد. منتظری، قائم‌مقام بنیان‌گذار انقلاب، آیت‌الله روح‌الله خمینی بود و اعلام موضع او در سی‌امین سالگرد تسخیر سفارت، اقدامی شجاعانه بود که می‌توانست پیامدهای خطرناکی برای وی به همراه داشته باشد، اما واشنگتن چنین اقدام بی‌سابقه‌ای را کاملاً نادیده گرفت. در حالی که دولت اوباما مذاکره با هم‌پیمانان بین‌المللی خود را برای تشدید تحریم‌ها و اقدامات تنبیهی بر ضد ایران آغاز کرده است، مخملباف و دیگر چهره‌های سرشناس اپوزیسیون از ایالات متحده خواسته‌اند که پیش و بیش از هر چیز، سپاه پاسداران را هدف این تحریم‌ها قرار دهد. این نهاد نظامی، در حال تبدیل شدن به یک غول اقتصادی و سیاسی است و نقش حیاتی و پررنگی در حمایت از رژیم بحران‌زده‌ی ایران دارد. مخملباف و دیگر مخالفان ایرانی به مقامات آمریکایی گفته‌اند که از اقدامات دیگری که در دست بررسی است، هم‌چون محدود کردن ارسال بنزین به ایران، که مصرف‌کنندگان داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، حمایت نمی‌کنند، چون به اعتقاد آنان اقداماتی از این دست فقط به مردم ایران ضربه می‌زند. مخملباف گفت: «ما نیازمند تحریم‌های مشخص و هوشمندی هستیم که به رژیم ضربه بزند، نه مردم ایران.» او از واشنگتن خواست که به سرعت مجموعه‌ای از تحریم‌ها را بر ضد سپاه اعمال کند، چون پیشرفت گام‌‌به‌‌گام به آن‌ها این امکان را خواهد داد که راه‌های دیگری را جای‌گزین کنند. این فیلم‌ساز مشهور که برنده چند جایزه بین‌المللی هم شده و اکنون در اروپا زندگی می‌کند، گفت که او به‌عنوان نماینده اپوزیسیون به واشنگتن آمده است. مقامات بلندپایه شورای امنیت ملی و وزارت خارجه آمریکا در جلسه سخنرانی او در بنیاد کارنگی حضور یافتند. به گفته تحلیل‌گران ایرانی، ممانعت ایران از پذیرش معامله‌ای که بر اساس آن قرار بود دخایر اورانیوم با درجه پایین غنی‌شده این کشور برای بازفرآوری به روسیه و فرانسه منتقل شود، می‌تواند تا حدودی نشان‌دهنده شکاف موجود میان احمدی‌نژاد و خامنه‌ای باشد. به اعتقاد آن‌ها، رئیس‌جمهور بیشتر از رهبر مایل به بهبود و تقویت روابط با واشنگتن است؛ او به‌شدت محتاج مشروعیت بین‌المللی است و برقراری رابطه با آمریکا می‌تواند گامی بلند برای تأمین آن باشد. اما او بر سر حق ایران در غنی‌سازی اورانیوم سازش نخواهد کرد و این موضعی است که تقریباً همه فعالان عرصه سیاست در ایران از آن حمایت می‌کنند. طنز ماجرا این‌جاست که یکی از دلایل رد این معامله از سوی ایران - به‌رغم تأیید اولیه آن - انتقادات رهبران جنبش سبز از آن است. میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح‌طلبی که مدعی پیروزی در این انتخابات بحث‌برانگیز است، طرحی را که تیم احمدی‌نژاد در وین در مورد آن مذاکره کردند و به‌طور ضمنی آن را پذیرفتند، به چالش کشید و هشدار داد که اگر این طرح اجرا شود به معنی از بین رفتن حاصل کار هزاران دانشمند ایرانی است. چهره‌های سرشناس اپوزیسیون و برخی از تحلیل‌گران ایرانی می‌گویند واکنش وی اقدامی انحرافی و صرفاً تلاشی برای جلوگیری از بهره‌برداری سیاسی رژیم از معامله با غرب بود. به هر روی، دیپلماسی هسته‌ای با غرب، تبدیل به فوتبالی سیاسی در تهران شده که خواست اوباما برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک در تقابل هسته‌ای با ایران را پیچیده‌تر و دشوار‌تر کرده است. ▪ ▪ ▪ لینک مطلب پرداخته شده به این مقاله در خبرگزاری فارس  |
||
