افسانه‌هایی درباره ایران مسلح

نیک‌آهنگ کوثر

آزادی مازیار بهاری، درست چند روز پیش از تولد فرزندش می‌تواند نشانه خوبی باشد. اما اگر فشارهای بین‌المللی نبود، شاید این شهروند ایرانی - کانادایی با این همه اتهام‌های ریز و درشتی که به او وارد کرده بودند، هم‌چنان در گوشه بند سپاه پاسداران در زندان اوین دست به دعا مانده بود.

خصلت این بند که مهمانانی مثل محمد عطریانفر و محمد‌علی ابطحی را نگه‌داری می‌کند، لاغر کردن زندانیانش است.

یکی از متهمان وقایع اخیر بعد از انتخابات که مدتی را در این بند سپری کرده بود، به زمانه گفت که نحوه برخورد زندانبانان و بازجویان بند ۳۴۰ بسیار تندتر و خشن‌تر از گردانندگان بند ۲۰۹ وزارت اطلاعات است.

گویی مأموران اطلاعاتی، برای تخلیه اطلاعاتی زندانیان از روش‌های نرم‌افزاری استفاده می‌کنند؛ اما در بند سپاه، اصل بر روش‌های فیزیکی است.

مازیار بهاری در دادگاه

عکس‌های منتشر شده از مازیار بهاری در دادگاه، با عکس‌های عادی او تفاوتی شگفت دارد.

به گزارش آژانس فرانس‌پرس، لارنس کانون، وزیر امور خارجه کانادا گفت که از شنیدن خبر آزادی مازیار احساس آرامش می‌کند.

کانون گفت که دولت کانادا در شادی خانواده بهاری، دوستان، آشنایان، همکاران و هم‌وطنان او شریک است و امیدوار است بتواند هنگام به دنیا آمدن نخستین فرزندش در کنار همسرش باشد.

کانون چندی پیش در ترکیه با منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران دیدار کرد و خواستار آزادی این خبرنگار ایرانی ـ کانادایی شد.

بنا به گزارش وال‌استریت جورنال، مسأله بازداشت بهاری در مذاکرات ژنو میان مقام‌های آمریکا و ایران طرح شده بود.

بهاری که به مدت ۱۰ سا‌ل خبرنگار مجله نیوزویک در ایران بوده است و علاوه بر کار گزارش‌گری، مستندسازی مطرح است.

او اول تیرماه امسال به اتهام تبليغ علیه نظام و به نفع سازمان‌های مخالف از طريق ارسال گزارش‌های كذب درباره انتخابات برای رسانه‌های خارجی، اخلال در نظم عمومی با شركت در تجمعات غير قانونی و نگه‌داری اسناد طبقه‌بندی‌شده بازداشت شده بود.

چند هفته بعد از دستگیری مازیار بهاری، خبرگزاری فارس مطلبی اعتراف‌گونه از او منتشر کرده بود.

مجله نیوزویک نیز که بارها یک از صفحات اول خود را به مازیار بهاری اختصاص داده بود و امضاهای بسیاری از شخصیت‌های مهم بین‌المللی از جمله برندگان جایزه نوبل را در حمایت از بهاری جمع کرده بود، در گزارشی، خبر آزادی خبرنگارش را منتشر کرد.

نیوزویک نوشت که مقام‌های ایرانی اعلام نکرده‌اند تحت چه دلایلی بهاری را آزاد کرده‌اند؛ اما با توجه به تولد نخستین فرزند مازیار در چهارم آبان و مشکلات سلامتی همسرش، می‌توان دلایل انسان‌دوستانه را عامل آزادی او دانست.

سه روز پیش، پائولا گورلی همسر بهاری شخصآً از مقام‌های ایران خواسته بود به دلایلی انسان‌دوستانه او را آزاد کنند.

روزنامه گلوب اند میل کانادا دیروز پیش از آزادی مازیار گزارش داده بود که گورلی را که ساکن انگلستان است، روز دوشنبه گذشته به خاطر خون‌ریزی که ممکن است ناشی از فشارهای روحی باشد، با آمبولانس به بیمارستان بردند. گورلی از روی تخت بیمارستان از مسؤولان ایرانی خواست که همسرش را آزاد کنند.

روزنامه گلوب اند میل نوشته بود که شاید بدتر شدن حال همسر باردار بهاری که ممکن است به سلامتی جنین هم آسیب برساند عاملی بود که مسؤولان جمهوری اسلامی در نگه‌داری مازیار در زندان تجدید نظر کنند.

بهاری دو روز پیش با تودیع وثیقه‌ای معادل ۳۰۰ میلیون تومان آزاد شد.

با این حال در گزارش‌های متعدد رسانه‌های کانادایی در مورد آزادی بهاری، هیچ اثری از نام حسین درخشان به عنوان یک ایرانی ـ کانادایی در بند به چشم نمی‌خورد.

نقشه تأسیسات غنی‌سازی ایران (AFP)

اما مطلب دیگری که شاید از دید بسیاری پنهان بماند، مقاله‌ای است در واشنگتن‌پست، تحت عنوان «پنج افسانه درباره برنامه هسته‌ای ایران» چاپ شده است.

نویسنده با اشاره به هموارتر شدن شرایط مهار تلاش‌های ایران در حوزه برنامه هسته‌ای‌اش، هنوز آن را یکی از مشکلات اصلی سیاست خارجی اوباما می‌داند.

رو شدن مسأله تأسیسات هسته‌ای نزدیک تهران باعث شد در مداکرات اخیر ژنو، ایران راضی به ارسال بخش بزرگی از اورانیوم غنی‌شده‌اش به خارج از کشور شود. اما مشکل دیگر روش برخورد چین و روسیه با این مسأله است که باعث می‌شود نتوان با اطمینان گفت که مشکل رفع شده است.

نخستین افسانه‌ی مطرح‌شده، قابلیت دست‌یابی ایران به بمب اتمی در مدتی کوتاه است. نویسنده این نظریه را نقد می‌کند و می‌نویسد که از دهه ۹۰ این ادعا بارها و بارها طرح شده است.

دو سال پیش گزارش مراکز امنیتی آمریکا نشان از توقف تلاش ایران در این زمینه از سال ۲۰۰۳ داشت؛ با این همه متخصصین معتقدند که ایران توانایی فنی چنین کاری را در طی سه سال آینده خواهد داشت؛ اما هیچ نشانی از خواست دولت‌مردان و رهبران ایران در این زمینه موجود نیست.

اگر تمامی این شرایط هموار باشد، باید به این سه سال، پنج سال برای انجام چند آزمایش هسته‌ای افزود که ایران بتواند مواد لازم برای یک بمب اتمی را در درون یک بمب کار بگذارد. حالا با تغییر مسیر ایران در برنامه‌هایش و ارسال اورانیوم با غنی‌شدگی محدودش به خارج، عملآ چنین امکانی برای ایران وجود نخواهد داشت.

افسانه دیگر، نابودی برنامه هسته‌ای ایران در یک حمله نظامی است.

نویسنده توضیح می‌دهد که بنا به گفته رابرت گیتس، وزیر دفاع ایران، چنین حمله‌ای شاید به برنامه‌های ایران آسیب برساند، اما فقط روند کلی را با تأخیری یک تا سه ساله روبه‌رو خواهد کرد.

تازه این در صورتی است که آمریکا صدها هدف را در داخل ایران بمباران کند. تازه اگر اسراییل با قدرت کمتر به ایران حمله کند، تنها می‌تواند به تأسیسات ایران آسیب برساند.

اما خطر چنین کاری این است که چنین کاری باعث خواهد شد که اکثریت مردم ایران که با تردید به رهبران خود می‌نگرند، در دفاع از رژیم در برابر مهاجمان برآیند و این مسأله هر گونه شک و تردید ملی ایرانیان بر سر ساخت سلاح هسته‌ای را از بین خواهد برد و از تولید بمب اتمی به عنوان سلاحی برای دفاع از کشور حمایت خواهند کرد.

افسانه سوم هم این است که تحریم‌ها، ایران را به زمین خواهد زد. گرچه ترکیب تحریم‌های مختلف ممکن است لازم باشد، اما راه منطقی برخورد یک‌جانبه نیست و باید راه را برای اعتبار بخشیدن به رهبران ایران در صورت بهبود رفتارشان باز گذاشت.

افسانه چهارم این است که دولتی جدید، برنامه هسته‌ای را رها خواهد کرد.

ممکن است خیلی‌ها خیال کنند دولتی غیر منطقی بر این حاکم است و برای توقف برنامه هسته‌ای بهترین راه تغییر رژیم است؛ اما این اعتقاد نزد بسیاری از ایرانیان وجود دارد که انرژی هسته‌ای برای مصارف صلح آمیز، حق مسلمشان است.

حکومت پهلوی نیز چنین برنامه‌ای در سر داشت و قرار بود ۲۰ نیروگاه هسته‌ای بسازد.

حتی اگر دولتی اصلاح‌گر بر ایران حاکم شود، بعید است برنامه هسته‌ای را متوقف سازد. اما شاید رهبران چنین دولتی راضی شوند برنامه تولید سلاح را محدود کنند.

افسانه پنجم هم این است که ایران تنها تهدید هسته‌ای منطقه خاورمیانه است.

تنها تهدید واقعی از سوی ایران این است که دیگر کشورهای منطقه را وارد مسابقه‌ای تسلیحاتی کند که با ایران موقعیتی برابر داشته باشند.

اسراییل سال‌هاست سلاح‌های هسته‌ای در اختیار دارد، اما این مسأله هیچ کشور منطقه را تشویق به تولید سلاح هسته‌ای نکرده بود. اما در چند سال اخیر که ایران مشغول راه‌اندازی برنامه هسته‌ای بوده، کشورهای منطقه نظیر مصر، ترکیه، عربستان سعودی، امارات و لیبی برنامه‌های هسته‌ای خود را شروع کرده‌اند.

این برنامه‌ها برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نیست و تنها توجیهش، قد علم کردن در برابر ایران است.

بعید است این کشورها با مسیری که در طی سال‌ها دنبال کرده‌اند، حتی در صورت توقف برنامه‌های هسته‌ای ایران کارشان را متوقف کنند.

نویسنده توضیح می‌دهد که خطر اصلی، یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای نیست، بلکه منطقه‌ای است که مشکلات حل‌نشده مرزی، اقتصادی و سیاسی متعددی میان کشورها وجود دارد.