کیفر خواستی برای استفاده از اینترنت

نیک‌آهنگ کوثر

پنجمین جلسه‌ی محاکمه‌ی متهمان وقایع بعد از انتخابات، در حالی برگزار شد که نماینده‌ی دادستان به خاطر استفاده‌ی بعضی از متهمان به اینترنت و دسترسی به سایت‌هایی ازجمله «بالاترین» کیفرخواست ویژه‌ای را علیه‌ آنان تنظیم کرد.

در رابطه با دادگاه امروز و موضوع تهدید بودن اینترنت با حنیف مزروعی روزنامه‌نگار آنلاین و سردبیر سایت «نوروز» که هم‌اکنون متواری است گفت‌وگو کردم. نخست نظر حنیف مزروعی را درباره‌ی منطق حاکم بر متن کیفرخواست جویا شدم:

این متن کیفرخواستی که نماینده‌ی دادستان امروز در دادگاه خواند، من هم آن چندخط، آن دو سه پاراگراف را چندین‌بار خواندم که در مورد اینترنت و فضای مجازی و سوءاستفاده از شبکه‌های اجتماعی بود. حقیقت‌اش این است چیزی که برایم عجیب‌تر و عجیب‌تر می‌شد این بود که متوجه‌ی منظور دادستان نمی‌شدم.

به نظر من واقعاً مشخص نیست مسئولینی که این کیفرخواست را تنظیم کرده‌اند، حالا مسئولین ارشد نظام، چه دیدگاه و چه نظری به اینترنت و فضای مجازی دارند؟ و واقعاً این جملاتی که در کیفرخواست آمده است، تنها می‌تواند باعث خنده‌ی دنیای بیرون بشود به داخل کشور و مسئولین کشور که این نگاه شاید بشود گفت به نوعی امنیتی را نسبت به یک فضای مجازی دارند که بسیار باز است!

خب مسئله‌ای که اینجا وجود دارد این است که دولت و به نحوی سپاه پاسداران توزیع‌کننده‌ی اینترنت در ایران هستند. عملاً دستگاه امنیتی وابسته به سپاه هم دارند اینترنت را شدیداً کنترل می‌کنند. چه دلیلی وجود دارد که دستگاه حاکم هم اینترنت را در اختیار مردم می‌گذارد، حالا با سرعتی بسیار کم، و از طرف دیگر آن را یک «تهدید» به‌حساب می‌آورد؟

ببینید، این چیزی که شما می‌گویید خودش یک مسئله‌ی بسیار مهم است که شاید مثلاً جامعه در جریانش نیست و جامعه فقط می‌نشیند و گوش می‌دهد به این صحبت‌هایی که از تلویزیون و از رسانه‌های رسمی در مورد اینترنت انجام می‌شود. حقیقت‌اش این است که دوستان برای کسب درآمد و بالابردن سودشان حاضرند از این ابزار بهترین استفاده‌ها را بکنند.

اما آنجایی که قرار می‌شود از این ابزار به‌عنوان یک رسانه‌ی اطلاع‌رسان استفاده بشود، معاند کشور، معاند نظام و تضیف جایگاه بین‌المللی و داخلی و اینجور اقلام از آن یاد می‌برند. اما جایی که برایشان منافع شخصی و منافع مادی داشته باشد، برای این که از این سودها استفاده کنند، حاضرند انواع کارشناس‌های داخلی و خارجی را جلب بکنند برای این که بتوانند منافع مادی خودشان را بالا ببرند.

امروز در دادگاه نامی از شبکه‌ی «فیس بوک» هم برده شد. شبکه‌ی «فیس بوک» به‌عنوان یک شبکه‌ی اجتماعی آنلاین گسترده کاربران زیادی در داخل ایران دارد. آیا این مسئله که دولت ایران می‌تواند از طریق دستگاه امنیتی رصد بکند استفاده‌کننده‌ها را، خطری را می‌تواند متوجه‌ی کاربران بکند یا نه؟ و از طرف دیگر آیا دولت ایران قادر خواهد بود استفاده از این شبکه را کاملاً کنترل بکند؟

ببینید، این حرفی که شما می‌زنید کاملاً محتمل، قابل پیگیری و قابل اجرا است، و خب خبرهایی هم که ما در طی این هشتادـ نود روز داشته‌ایم این بوده است که از همین طریق (رصدکردن) به صفحات شخصی بعضی از این دستگیرشدگان رفتند و وارد پروفایل‌های خصوصی دوستان این دستگیرشدگان شدند.

همه‌ی اینها این وسط رخ داده است. اما به نظر من مبارزه با این فضای اجتماعی کاملاً غیرقابل انجام است و حکومت هم شاید به این مرحله و به این نتیجه رسیده باشد که دیگر نمی‌تواند جلوی دسترسی به این فضای اجتماعی را بگیرد.