«حجاریان تحت بازجویی است»

مریم محمدی

 
در حالی که بیش از چهل نفر از رهبران گروه‏ها و احزاب اصلاح‏طلب و برخی فعالان سیاسی اجتماعی دیگر و هم‏چنین روزنامه‏نگاران و فعالان سرشناس در عرصه‏های مختلف، هم‏چنان در بازداشت و زندان هستند و کوچک‏ترین اطلاعی از آنان در دست نیست و حتا قادر به تماس با خانواده نشده‏اند، خبر درگذشت سعید حجاریان، چهره‏ی شناخته‏ شده‏ی اصلاح‏طلب در زندان، از پنج‏شنبه شب گذشته، موج جدیدی از نگرانی‏ها در مورد سرنوشت بازداشتی‏ها را رقم زد.

شاید به همین ‏دلیل بود که دیروز همسر سعید حجاریان، به همراه فرزندش، توانستند او را که در شرایط بسیار بد جسمانی در بازداشت است، ملاقات کنند.

با خانم دکتر وجیهه‏ مرسوسی، همسر سعید حجاریان، پس از این ملاقات، گفت‏گویی کرده‏ام.
خانم مرسوسی که به شدت از این ملاقات متاثر بود، گفت:

دیدن ایشان در آن شرایط، در زندان، برای من خیلی رقت‏آور بود. فردی که معلولیت خیلی شدیدی دارد، فردی که ده سال است او را در این وضعیت دیده‏ام، آدمی که بسیار شاداب و سرحال و سلامت بود، بعد از آن ترور، به این روز افتاد. ده سال است که من این زجر را می‏کشم، ولی امروز، واقعا…!

در این ده روز، رنج‏ام مضاعف شده، چون می‏بینم که او را به ناحق دستگیرش کرده‏اند. در صورتی که هیچ کاری نکرده، اصلا فعالیتی نمی‏توانست داشته باشد. حال به حق یا ناحق، کاری انجام نداده‌است. وقتی هم می‏پرسیم که چه‏کار کرده‏ است؟ جوابی ندارند. برای من دیدن او در زندان و ملاقات‏اش در زندان خیلی سخت بود.

وضعیت جسمی و روحی ایشان چطور بود؟

آن چه که من دیدم، ظاهرا ضرب و جرحی نداشت، حالش خوب بود. ولی خُب، مشخص بود که استرس زیادی دارد. چون همیشه فشارش پایین بود. امروز با خودم فشارسنج برده بودم، فشارش را که گرفتم، خیلی بالا رفته بود و این من را نگران می‏کند که خدای ناکرده، مساله‏ی دیگری برایش پیش نیاید.

نگرانی‏هایش را هم می‏دیدم. ایشان از چند بابت نگران بود. شاید مسایل بازجویی‏ها برایش خیلی چیز مضحکی باشد، چون کاری نکرده‌است.

ایشان اساساً، بازجویی هم شده؟

بله، تحت بازجویی است. ولی احساس می‏کردم ایشان بیشتر نگران این است که مبادا مملکت بر باد برود. همه‏ی ما جوانی‏ و زندگی‏مان را در این راه گذاشته‏ایم. حال با سوءتدبیرهایی این مسایل پیش آمده…

به شما نگفتند یا نپرسیدید که بازجویی‏ها متوجه چه هدفی است؟ چه اطلاعاتی از ایشان می‏خواهند؟

این مسایل را که اصلاً، اجازه نداشت طرح کند. از این مسایل صحبتی نشد. ما خودمان هم نخواستیم برای ایشان دردسر درست کنیم. ما او را در شرایط کاملا کنترل شده‏ای دیدیم. فقط در حد یک احوال‏پرسی بود.

آقای حجاریان خواست مشخصی از شما نداشت، نمی‏خواست که فعالیتی برای آزادی‏اش بکنید؟

احساس کردم، امیدی به این که به این زودی آزاد شود، ندارد. گفت که اگر وثیقه‏ای خواستند، نسپارید. چون دلیلی برای این کار وجود ندارد. فعلا چنین چیزی را از ما نخواسته، بیشتر این که وکیل‏اش پی‏گیری کند و ببیند به چه دلیل ایشان اصلا در زندان است و پی‏گیر حقوق‏اش باشد.

وکالت ایشان را کدام یک از وکلا بر عهده دارد؟

آقای ریاحی وکیل ایشان است.

ایشان چه اقدامی انجام داده است؟

خُب، ایشان پی‏گیری می‏کند. خود او هم متحیر است که یعنی چه! به چه دلیل باید آقای حجاریان در زندان باشد. اگر در حزب مشارکت فعالیت داشته، این حزب قانونی بوده، اگر مقاله‏ای در روزنامه‏ای نوشته، این روزنامه مجاز بوده‌است. غیر از این‏ها، فکر نمی‏کنم ایشان کاری کرده باشد.

با کدام مقامات صحبت کرده‏اید؟ آیا به شما توضیحی داده‏اند که علت دستگیری ایشان چه بوده است؟

با آقای مرتضوی که صحبت کردم و خواستم که او را آزاد کنند، گفت: ایشان در حزب فعال بوده‌است. مساله را باز نکرد. این‏طور به ‏نظر می‏رسید که آقای مرتضوی در مورد ایشان خیلی مساله دارد، مشکل دارد، اما نفهمیدم، مساله چیست. می‏گویند، در جبهه‏ی مشارکت فعال بوده‌است. می‏گویم: این حزب یک حزب قانونی است. حزب غیرقانونی و زیر زمینی که بخواهد فعالیت‏های مسلحانه انجام دهد یا کار خلافی انجام دهد که نبوده‌است.

در مورد نگرانی‏های شما برای سلامتی ایشان چه می‏گفتند؟

من نگرانی‏هایم را برای‏شان گفتم. گفتم که آقای حجاریان اصلا در وضعیتی نیست که شرایط زندان برایش مناسب باشد. هر استرسی می‏تواند وضعیت جسمی‏اش را آشفته کند. راه رفتن، تکلم یا گوارش او را به هم بریزد. استرس برای او سم است. از سیستم عصبی ایشان چیزی باقی نمانده که حالا بخواهد تحت شرایط بازجویی، فشار و داد و فریاد (ضرب و شتم که فکر نمی‏کنم باشد) قرار بگیرد. اما نمی‏دانم دنبال چی می‏گردند.

خانم مرسوسی، صحبت خاصی دارید؟

من همیشه احساس می‏کردم در کشوری زندگی می‏کنم که با کشورهای دیگر منطقه متفاوت است و مسایلی را که در کشورهای دیگر می‏دیدیم و زجر می‏کشیدیم، این‏جا نمی‏بینیم. مثل مسایلی که در فلسطین می‏بینم، این که مثلا شیخ احمد یاسین با وجود معلولیت در زندان بود، بعد هم که آزادش کردند، باز ترورش کردند. خُب، رژیم بی‏آبرویی مثل اسراییل…

شاید این هم قابل ذکر باشد که شیخ احمد یاسین، گذشته از این که توسط دشمن خارجی، زندانی و ترور شد، رهبر یک گروه مسلح بود و آقای حجاریان، تئوریسین اصلاحات است.

بله، همین‏طور است. ولی به هرحال ایشان را در زندان نگاه داشتن و بعد ترور کردن… او هم فردی بود که در دفاع از حقوق فلسطین، از روشی غیردمکراتیک استفاده می‏کرد، ولی به هرحال یک مبارز بود. آدم برای او دلش می‏سوخت، چه برسد به آقای حجاریان که کاری نکرده‌است. قصد ایشان فقط انتقاد یا اصلاح اموری بود که فکر می‏کرد، مشکل ایجاد خواهد کرد و به ضرر نظام است. نقد او در جهت حفظ نظام، در جهت این که نظام را تعالی بیشتری بدهد، بود. نه این که بخواهد ضربه‏ای به نظام بزند.

شرایط آقای حجاریان ویژه هم هست. از نظر انسانی، اصلا درست نیست که روی چنین فردی، بیشتر از این فشار بیاید. به اندازه‏ی کافی، روی او در این سال‏ها فشار بوده، دیگر بیشتر از این نباید به او فشار بیاورند.