«احمدی نژاد در آزادی رکسانا صابری نقشی نداشته است»

نیک‌آهنگ کوثر

آزادی یک متهم به جاسوسی که به هشت سال زندان محکوم شده، با اما و اگرهای زیادی همراه است. بسیاری از سایت‏ها و رسانه‏های اصول‏گرای داخل کشور، عملا به آزادی رکسانا صابری معترض بوده‏اند.

امید معماریان، روزنامه‏نگار ایرانی ساکن کالیفرنیا، معتقد است که گفت‏گوهای پنهانی تاثیر چندانی در آزادی رکسانا صابری نداشته است:

کانال‏های پنهانی معمولا در این‏گونه موارد آن‏قدر موثر نیست. دولت ایران در جریان چنین پرونده‏هایی از یک الگوی مشخص استفاده می‏کند.

کما این که در مورد آزادی پانزده ملوان انگلیسی در سال ۲۰۰۷، در مورد آزادی خانم اسفندیاری، آقای جهانبگلو و دیگر موارد مشابه، این افراد مدتی را در زندان گذراندند، برای‏شان دادگاهی برگزار شده یا نشده و به هرحال، به ترتیبی آزاد شده‏اند.

در همه‏ی این موارد، شاهد بوده‏ایم که دولت می‏خواهد به وسیله‏ی این دستگیری‏ها، پیامی را به گروه خاصی بدهد و بعد از این که به هدف تبلیغاتی‏شان رسیدند، عملاً دلیلی برای نگاه‏داری این افراد باقی نمی‏ماند. چرا که در پروند‏ه‏های این افراد، دلیلی برای بازداشت آن‏ها وجود ندارد.

امید معماریان، روزنامه‏نگار

علت عمده‏ی نگاه‏داری این افراد تبلیغاتی است، اما از نظر خودشان باهوش عمل می‏کنند که کاری غیرقانونی انجام می‏دهند، شهروندی را بدون هیچ دلیلی دستگیر می‏کنند و وقتی او را آزاد می‏کنند، بقیه فکر می‏کنند لطفی صورت گرفته که دولت اجازه داده است آن فرد آزاد شود.

اما دکتر علیرضا نامورحقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو و تحلیل‏گر سیاسی می‏گوید که حضور دکتر ولی نصر، به حتم، تاثیر زیادی در آزادی رکسانا صابری داشته است.

طبق اطلاعات موجود، ظاهرا آقای نصر در تهران بوده و مطمئناً، آزادی خانم صابری با لابی‏هایی که ایشان انجام داده، صورت گرفته است.

طبیعی است که در چنین وضعیتی‏، مقامات عالی‏رتبه‏ی سیستم خواسته‏اند، پیامی روشن و در عین حال دل‏گرم کننده به مقامات امریکا بدهند.

به نظر می‏رسد که آقای نصر مقامات ایرانی را متوجه این امر کرده است که عدم آزادی خانم صابری، لابی‏های مخالف ایران را قدرت‏مندتر خواهد کرد و ‏‏‏‏آن‏ها با بزرگ کردن مساله‏ی صابری، مانع جدیدی را در باب رابطه‏ی ایران و امریکا ایجاد خواهند کرد. در حقیقت، آزادی سریع خانم صابری توسط قوه‏ی قضاییه، این مانع را کنار گذاشته است.

بر اساس اطلاعاتی که به دست من رسیده است، طبیعی است که در چنین شرایطی، حضور آقای نصر بیرون از لابی دولت باشد. چون ظاهراً، آقای احمدی‏نژاد در این قضیه نقشی نداشته است.

لابی برای آزادی خانم صابری با هماهنگی مقامات عالی‏رتبه‏ی سیستم صورت گرفته است و همان کانالی است که می‏خواهد رابطه‏ی ایران و امریکا را برای آینده، مهندسی کند.

این پیام روشنی برای آقای اوباما بوده و دقیقاً، همان جایی است که آقای اوباما می‏خواهد فعالیت خود را شروع کند و از آن طریق روابط ایران و امریکا را مورد بررسی قرار بدهند و در مورد آن تصمیم‏گیری کنند.

آیا حضور دکتر نصر، به عنوان مشاور رسمی دولت امریکا، می‏تواند تاثیر زیادی در از بین بردن اختلافات و یا خلایی که میان ایران و امریکا وجود دارد، داشته باشد؟

با توجه به این که آقای دکتر نصر از مشاورین دولت اوباما محسوب می‏شود، انجام این گفت‏گو و آزادی خانم صابری، گشایش مهمی در روابط ایران و امریکا به حساب می‏آید.

در گذشته، واسطه‏هایی میان ایران و امریکا قرار داشتند و چند مرتبه طول می‏کشید تا به روابط میان دو سیستم می‏رسید و اکنون این رابطه مستقیم شده است. طبیعی است که این جهش بزرگ می‏تواند منجر به این شود که در حوزه‏های دیگر، مثل افغانستان، عراق، مساله‏ی هسته‏ای و امنیت خلیج فارس، روابط ایران و امریکا به نتایج و سازش جدیدی دست پیدا کند.

مساله‏ای که بسیاری به آقای اوباما هشدار می‏دادند، این بود که تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، با ایران گفت‏گویی صورت نگیرد. چون ممکن است به نفع یکی از کاندیداها، به خصوص آقای احمدی‏نژاد، باشد. به نظر شما، آقای احمدی‏نژاد از آزادی خانم رکسانا صابری برای منافع خود استفاده خواهد کرد یا نه؟

آقای احمدی‏نژاد از این مساله به عنوان تبلیغات برای انتخابات‏اش استفاده خواهد کرد. ولی مقامات عالی‏رتبه، خیلی به این موضوع اهمیت نمی‏دهند. مهم این است که مساله‏ی ایران و امریکا، چه آقای احمدی‏نژاد رییس جمهور باشد و چه نامزدهای دیگر انتخاب شوند، در مسیر خود تداوم پیدا خواهد کرد.

دکتر علی رضا نامور حقیقی

به نظر می‏رسد هم امریکا و هم ایران، دارند خودشان را برای انجام یک چانه‏زنی بزرگ آماده می‏کنند. این بستگی به این دارد که چه چیزهایی را بتوانند بر سر میز مذاکره بیاورند.

ولی به هرحال، نباید فراموش کرد که از جنبه‏ی تبلیغاتی‏، مخالفین رابطه‏ی ایران و امریکا، مساله‏ی صابری را خیلی بزرگ کرده‏ بودند و آزادی وی باعث شد که این مانع حل شود.

به نظر می‏رسد که آزادی خانم صابری در داخل، با انتقادهایی از سوی هم اصلاح‏طلبان و هم اصول‏گرایان همراه باشد. از نظر شما، این انتقادات چه پایه و اساسی می‏تواند داشته باشد؟

ایران، بر خلاف امریکا، هنوز در مورد حقوق پنج شهروند خود که در کردستان عراق دستگیر شده‏اند، فعالیت چندانی انجام نمی‏دهد که بسیار نگران کننده است.

اگر ایران در قبال آزادی خانم صابری، امتیاز جدی‏ای نگیرد، چند مساله از جنبه‏‏ی سیاسی برای‏اش ایجاد خواهد شد.

یکی مخدوش شدن مفهوم جاسوسی و اتهام جاسوسی در ایران که عملا، به طور کامل مخدوش شده است.

نکته‏ی دوم این است که ایرانی‏ها احساس می‏کنند دولت ایران در مقابل دستگیری شهروندانی که دوملیتی هستند، به شدت ضعیف عمل می‏کند ولی با شهروندان خود خیلی قاطعانه رفتار می‏کند، حتا در مواردی که دادگاه تجدید‏نظر هم برگزار شده است. مثل مورد آقای عبدی که پنج سال پیش دادگاه تجدید‏نظرش برگزار شده، ولی حکم او تا الان صادر نشده است.

در بقیه‏ی موارد هم انشای حکم حداقل پنج تا هفت روز طول می‏کشد. ولی در این مورد، هنوز دادگاه تمام نشده، خانم صابری آزاد شد.

نکته‏ی سوم هم این است که آن چیزی که در مورد عزت در سیاست خارجی مطرح می‏شود، اگر ایران در مقابلش چیز زیادی به دست نیاورد، با شعارهای آن‏ها هم‏خوانی ندارد.