| رادیو زمانه > خارج از سیاست > ايران و آمريکا > اسرار استعفای لاریجانی در مستند بی‌بی‌سی | ||
اسرار استعفای لاریجانی در مستند بی‌بی‌سی
نیک‌آهنگ کوثرnikahang@radiozamaneh.comطرح مسأله پیشنهاد پنهانی ایران به کشورهای اشغال کنندهی عراق که می‌توانست باعث کاهش تلفات نیروهای انسانی این کشورها شود از شبکه دو تلویزیون بی‌بی‌سی واکنش وزرارت خارجه‌ی ایران را به همراه داشت. ایران در گذشته متهم بود که به شبه نظامی‌ها و نیروهای مسلح غیردولتی عراق برای حمله به اشغالگران کمک می‌کند. حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران تأکید کرده است که مقام‌های جمهوری اسلامی در گذشته این اتهام را رد کرده‌اند و ایران هیچ دخالتی در حمله‌های صورت گرفته به نیروهای آمریکایی و بریتانیایی نداشته است. در همین رابطه با دکتر علیرضا نامور حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو که در تولید این فیلم طرف مشورت خانم نورما پرسی، تهیه کنندهی آن بوده، گفت و گو کرده‌ام.
فیلم مستندی که شنبه شب از شبکه‌ی دو تلویزیون بی‌بی‌سی درباره‌ی روابط ایران و غرب پخش شد، با واکنش‌های متفاوتی از جمله با تکذیب‌های وزارت خارجه‌ی ایران روبه‌رو شده است. این فیلم چه زاویه دیدی داشت که توانست این‌قدر حساسیت درست کند؟ فیلم مستند «ایران و غرب» به مسأله‌ی روابط ایران و غرب به حوزه‌ی عراق، افغانستان و مسایل هسته‌ای مربوط می‌شد، سعی کرده است اطلاعات پشت پرده و جزییات روابط ایران با کشورهای غربی را که بسیاری از آن‌ها منتشر نشده بود در این فیلم مستند به نمایش بگذارد. این فیلم به مسأله‌ی روابط ایران و آمریکا بعد از حمله‌ی آمریکا به افغانستان اشاره می‌کند و به خوبی نشان می‌دهد که همکاری ایران و آمریکا در مسأله‌ی افغانستان سبب می‌شود که طالبان شکست بخورد. بعد مطرح می‌کند که جناح نومحافظه‌کار که در کاخ سفید حضور داشتند با وجود این موفقیت مانع از بهبود رابطه می‌شوند. در حقیقت با گنجاندن ایران در جبهه شرارت (محور شرارت) سخنرانی آقای بوش این امکان را که به وسیله همکاری در مسأله افغانستان به وجود آمده بود از بین می‌برد. ولی با این حال ایران در مورد عراق هم در این فیلم دوباره به آمریکا این پیشنهاد را می‌دهد که جک استرا سعی می‌کند دو کشور را به هم نزدیک کند. ولی آمریکایی‌ها به این قضیه پاسخ منفی می‌دهند.
شما خودتان در جلسه‌ای که در لندن، در جلسه پیش‌نمایش فیلم در حضور جک استرا، وزیر خارجه اسبق انگلیس برگزار شد حاضر بودید. آیا آقای جک استرا در مورد موانع برقراری رابطه بین ایران و آمریکا توضیحی هم داد؟ آقای جک استرا توضیح داد که در حقیقت مهم‌ترین مسأله کارشکنی‌هایی بود که جان بولتن انجام می‌داد. در این فیلم به خوبی این را نشان می‌دهد که جان بولتن بر خلاف نظر وزارت خارجه آمریکا در همه موارد کارشکنی کرده است. از جمله پیشنهاد مذاکره ایران در اردیبهشت ۸۲ که یک توافق کلی میان ایران و آمریکا بوده و تقریباً وزارت خارجه آمریکا آقای کالین پاول با آن موافقت می‌کند ولی آقای بولتن آن را خراب می‌کند. نکته بعدی هم این بوده که در این مسیر آقای بولتن در مورد بسته پیشنهادی دائماً کارشکنی می‌کند و حد پیشنهاداتی که غربی‌ها در تعلیق غنی‌سازی می‌خواستند به ایران بدهند دائماً کاهش می‌دهد جوری که ایران پاسخ منفی بدهد.
خیلی از اطلاعاتی که الان به دست کارشناسان و تحلیل‌گران می‌رسد مربوط به مذاکرات پنهانی است. چرا در مورد خیلی از کشورها از جمله ایران کارکرد مناسبات پنهانی خیلی از مناسبات شفاف بیشتر بوده است؟ کلاً بخش دیپلماسی پنهان در مورد همه کشورها وجود دارد. نکته‌ای که در مورد ایران وجود دارد این است که شعارهایی که ایران در مجموع در سی سال گذشته علیه آمریکا داده و فضای ضدآمریکایی که در ایران وجود داشته و برای بسیج توده‌ها استفاده می‌شده طبیعی است با یک نوع نزدیک شدن با آمریکا در تضاد و تباین است. به نظر شما با آمدن آقای اوباما ممکن است که این مذاکرات پنهانی تبدیل به مذاکرات شفاف‌تر بشود؟ حضور آقای اوباما در قدرت آمریکا این فرصت را به ایران می‌دهد که این تضاد را حل کند. ولی یادمان نرود که همه کشورهایی که با هم اختلاف نظر دارند بعد از مذاکرات و توافقات پشت پرده می‌توانند به توافقات علنی دست پیدا کنند.
سوالی که بر اساس همین فیلم هم به وجود می‌آید این است که اگر ایران ادعا می‌کند به نیروهای اشغالگر عراق کمک خواهد کرد تا تلفات کمتری داشته باشند یعنی به هر صورت تأکیدی بر این است که در داخل عراق دخالت دارد در حالی که ایران سال‌های سال منکر این مسأله بوده است. ایران این ادعای مقامات انگلیسی را رد کرده است. مقامات انگلیسی در این فیلم مدعی بودند که بعد از اشغال عراق توسط نیروهای غربی و افزایش کشته شدن سربازان انگلیسی و آمریکایی، ایران این پیشنهاد را به آن‌ها داده که در مقابل کمک به ساکت نگه داشته شدن و در حقیقت صلح‌آمیز کردن فضای عراق، غربی‌ها این امتیاز را به ایران بدهند که مسأله هسته‌ای خودش را به پیش ببرد. ایران منکر این قضیه شده البته در این فیلم هم به اسامی افراد اشاره نمی‌کند. چون نمایندگان غیر رسمی با ایران مذاکره می‌کنند این چیزی است که در این فیلم مطرح می‌شود. ولی یادمان نرود که همه کشورها سعی می‌کنند از کارت بازی خودشان استفاده کنند تا منافع خودشان را پیش ببرند.
یکی از مسایلی که همیشه مطرح بوده این است که ممکن است شخصیت‌های داخل ایران با هم برای برقراری رابطه با غرب در تضاد باشند و خود این شخصیت‌ها باعث شوند که مذاکرات با کشورهای غربی به تعویق بیافتد. نگاه غربی‌ها به این مسأله چیست؟ بخش اساسی این فیلم هم این است که در مذاکرات هسته‌ای، تضاد میان آقای لاریجانی و دولت نهم هم نقش مهمی داشته است که یک بخش جذاب فیلم است. به این مفهوم که توافق ایران و آمریکا با آقای لاریجانی که رییس شورای امنیت ملی بوده، نزدیک می‌شود. آقای لاریجانی تقاضای ۳۰۰ ویزا برای حضور در آمریکا می‌کند و آمریکایی‌ها تعجب‌زده می‌شوند. تا به حال چنین تقاضایی برای یک هیأت ۳۰۰ نفره نداشتند ولی این ۳۰۰ ویزا را صادر می‌کنند و قرار بوده که آقای لاریجانی با هیأت همراه در نیویورک، با آمریکایی‌ها مسأله هسته‌ای را به طور کلی حل کنند. ولی آن‌ها متوجه می‌شوند که به جای آقای لاریجانی، آقای احمدی‌نژاد می‌آید. این موضوع در سپتامبر ۲۰۰۶ اتفاق می‌افتد. و به جای آقای لاریجانی، آقای احمدی‌نژاد می‌آید و روزهای بعد هم آقای لاریجانی نمی‌آید و آقای لاریجانی از ریاست شورای عالی امنیت ملی ایران استعفا می‌دهد. به عبارتی تضاد درونی عاملی است بر عدم رابطه بهینه با کشورهای غربی؟ شما در این فیلم می‌بینید که چند بار ایران و آمریکا به توافقات اصولی نزدیک شدند. حتی در دولت نهم موقعی که قدرت در دست اصول‌گرایان بود، آقای لاریجانی این مذاکرات را هدایت کرده و به توافقات مناسبی هم نزدیک می‌شوند. ولی جریاناتی مانع این کار شدند یعنی در حقیقت در زمان آقای خاتمی تندروها در دولت جرج بوش و در دولت آقای احمدی‌نژاد تندروها در دولت آقای احمدی‌نژاد این کار را کردند. و این از طنزهای جالب این فیلم است در حقیقت در دولت خاتمی اشکال از طرف آمریکایی قضیه بوده و در دولت آقای احمدی‌نژاد اشکال از طرف ایران به وجود آمده است. توافقاتی را که آقای لاریجانی با آن‌ها انجام داده و قرار بوده که این توافقات در نیویورک انجام بگیرد به این دلیل که آقای احمدی‌نژاد معتقد بود که شورای امنیت نمی‌تواند کاری انجام بدهد و پرونده در آژانس خواهد ماند و این‌ها بلوف می‌زنند عملاً مانع از توافقاتی می‌شود که آقای لاریجانی انجام می‌دهد و تفاوت دو دیدگاه را به خوبی نشان می‌دهد.  |
||
نظرهای خوانندگان
in film vaqe'an jazzab o shegeft angize, be xosous baraye kesani ke dar Iran shahed e besyari az in raft o amad hay e afrad e taraz e aval e keshvar hay e digar boudand o hich maloum naboud inha baray e che be iIran raft o amad mikonand. albate mostanadsaazi e bbc ham xaali az lotf nist o be sathe revaayi e film qodrat e besyari baxshide.
-- neda ، Feb 24, 2009 در ساعت 05:45 PMsoal e man in hast ke aya bbc in film ro dar shabake ye farsi zaban e xodesh paxsh karde ya kasi ettelaa dare in paxsh xahad shod ya xeyr...didanesh baraye Irani haa be nazaram xeyli moheme!
kasi midoone ke che joori mishe in fil ro did?site bbc ke mige in film faghat baraye uk pakhsh mishe.age ja ye dige i mishe peidash kard link bezarid lotfan
-- ali ، Feb 25, 2009 در ساعت 05:45 PMسلام.بسیار جالب بود.متشکرم. لطفا لینک یا آدرسی که میشه فیلم را دید درج نمایید.ممنون
-- ع-رحمانی ، Feb 25, 2009 در ساعت 05:45 PMali jaan, inja mitooni bebini:
http://www.youtube.com/profile?user=AliSanaei83&view=videos
-- Ali ، Feb 25, 2009 در ساعت 05:45 PMآقای حقیقی وقت ما را نگیرید دوست عزیز شما بهتر است همان استاد دایشگاه من چه کنم تورنتو باشید .چرا اصرار دارید خود را متفکر و اهل نظر جا بزنید ؟در وی او ای هر وقت آمدید بد جوری خراب کردید مخصوصا بار آخری که با روزنامه نگار توانا حانم بقراط بودبد من راستش این مقاله شما را تا اخر نخواندم ونمیخوانم بی مایه گی و قدرت پرستی لاریجانی هم اظهر من الشمس است شما هم شق القمر نکردید.شاید اینجا بهترین جایی باشد که من پیش شما زار بزنم دیگر به رسانه ها پا نگذارید چون توانایی تحلیل ندارید و اگرنه حسین بقال هم میتواند از اقتصاد و سیاست جهانی یک چیزهایی سر هم کند وبگوید .شما لا اقل یکی از این برنامه ها را چند بار بنگرید تا بدانید من شنونده وبیننده و خواننده چه میگویم .شرافتا زیر این نوشته من بیسواد هم به اسم دیگران بد وبیراه نثار من نکنید که ای وای آزادی وا مصیبتا آدمهای دیکتاتور و وو..
موفق باشید در سر کلاست
-- دارا ، Feb 25, 2009 در ساعت 05:45 PMانوشیروان به خاقان چین گفت برای اینکه نه من و نه تو سرنگون نشویم باید با هم بجنگیم.در اول انقلاب بر سر مسئلهٌ گروگان گیری آقای قطب زاده
در مذاکرات با دستگاه جیمی کارتر برای آزادی گروگان ها هر دفعه به توافق میرسید ولی باند بهشتی و رفسنجانی و حزب جمهوری از این طرف و
باند ریگان و کسینجر از آن طرف کار را خراب می کردند؛ای مدار بستهٌ خشونت از آن موقع تا بحال همچنان ادامه دارد تا زور پرستان بتوانند جو وحشت
و ترور وتهدید را حاکم و به حکومت خود ادامه دهند.
محمدرضاراعی
-- Mohamed Réza ، Feb 26, 2009 در ساعت 05:45 PMLarijani mozakere konandeye por ghodrati ast;zemnan ichan kesi ast ke dar daroon keshvar, dar sadre majles, mitavanad az ziade ravihaye dolate Ahmadinejad bekahad.mozakerate Larijani-solana be Larijani zerafathaye siasat international ra amookht;zemanan Larijani dar sathe jahani beyne majales faaliyate kheyli khoobi darad;Dolate Ahmadinejad ba tarhe Holocaust kheyli be manafeye iran zarbe zad;be har hal majboorim ba gharb kenar ayaim.tahrim eghtesadi salane 15 milliard dollar hazine darad;az tarafe digar dar on sharayet,ba zoorgooyihaye Bush,tanha kesi ke mitavanest dar moghabele amrika beistad Ahmadinejad bood.ba on adabiyat!amma aknoon bayad in adabiyat avaz shavad.be kesi mesle Larijani niaz ast;dar Un vojoode John Bolton ,safir Amrika,ke yek sahyonist shenakhte shode ast,kar moshkel bood;raftan Zarif,safir iran dar UN ,niz vaz avaz shod;bayad dar jahate mozakere pish raft
-- بدون نام ، Feb 26, 2009 در ساعت 05:45 PMآقای نیک آهنگ ذوب شده توی اون فیلم نیروهای امریکایی و انگلیسی اشغالگر خطاب شدند؟امریکایی که عراق و جهان از جانور آدمخوار صدام حسین پاک کرد و حالا اون ملت جاهل عراق که لیاقت و فهم آزادی ندارن میرن آزادانه..امریکایی که تا امروز بیش از700میلیارد دلار توی عراق خرج کرده و بیش از4000نفر از فرزندانش قربانی شدند..هیچ بعید نیست که شما هم مانند حاج آقا حقیقی که سالهاست از دلارهای مرحمتی نایب امام زمان بهره مندن شما هم بهره مند باشین..
-- محمد ، Feb 27, 2009 در ساعت 05:45 PM