امیدواری اوباما به رابطه با ایران

نیک‌آهنگ کوثر

سه شنبه شب گذشته در کاخ سفید باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در یک کنفرانس خبری به برقراری رابطه با ایران در مدت زمانی کوتاه اظهار امیدواری کرد.

در همین رابطه با دکتر علی‌داد مافی‌نظام، کارشناس و تحلیلگر سیاسی مرکز موزاییک کانادا گفت و گو کرده‌ام.

آقای دکتر مافی‌نظام، درست چند ساعت بعد از سخنان آقای باراک اوباما در جمع خبرنگاران در کاخ سفید مبنی بر تمایل به ارتباط برقرار کردن با ایران در ماه‌های آینده آقای محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری ایران در مراسم سی‌امین سالگرد انقلاب اسلامی خواستار گفت‌و گو با آمریکا در چارچوب احترام متقابل شد. شما این عجله‌ی زیاد برای برقراری رابطه را چگونه تفسیر می‌کنید؟

من این را عجله نمی‌بینم. برای این‌که آقای احمدی‌نژاد تا به حال چندین بار قبل از آقای اوباما در دوران آقای بوش به آمریکا نامه نوشته و مدتی است که راجع به اهمیت بهبودی رابطه‌ی ایران و آمریکا صحبت کرده است.

فکر می‌کنم که این هم برای او یک موقعیت مجدد بوده است. به نظر می‌آید که این موضوع دارد به یک سمت مثبت می‌رود.

دکتر علی‌داد مافی‌نظام، محقق انستیتوی تحقیقات موزاییک در تورنتو

و آیا این برقراری رابطه می‌تواند در انتخابات آتی ریاست جمهوری ایران تاثیری داشته باشد؟

به نظر من آن نوع مسایل صرفاً به مساله‌ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران ختم نمی‌شوند.

به نظر شما هم‌زمانی صحبت‌های آقای اوباما در مورد رابطه‌ با ایران، با حل مشکلات اقتصادی داخلی آمریکا چه می‌تواند باشد؟

در مصاحبه‌ی آقای اوباما دومین سوالی که از او پرسیده شد، درباره‌ی ایران بود. اولین سوال راجع به اقتصاد آمریکا بود و دومین سوال هم راجع به ایران بود. این دو مساله در عین حال خیلی به هم مربوط هستند.

این ارتباط را در موقعیت فعلی اقتصادی آمریکا که در بحرانی‌ترین وضعیت خودش در ۸۰ سال گذشته است، چگونه تفسیر می‌کنید؟

این ۸۰۰ - ۹۰۰ میلیارد دلاری که می‌خواهند برای تزریق به اقتصاد آمریکا تصویب بکنند تا از این وضع فعلی بیرون بیاید، هر چند که حداقل یکی دو سال طول خواهد کشید که روی اقتصاد آمریکا تاثیر جدی داشته باشد، این بهترین شرایط برای حل و فصل هر گونه مساله‌ای که کشوری مثل آمریکا با کشوری مثل ایران دارد. برای این‌که بالاخره مسایل اقتصادی از همه‌ی مسایل مهم‌ترند. به خصوص در شرایط فعلی هم برای ایران و هم برای آمریکا.

با توجه به این‌که آقای اوباما گفته بود خواستار گفت‌و گوی بدون پیش‌شرط با ایران است، به نظر شما این گفت‌و گوها می‌تواند منتهی به قطع غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران شود یا خیر؟

بله، ایران برای نشان دادن حسن نیت خود می‌تواند به صورت محدودی که می‌تواند چند هفته، ماه و یا چند روز باشد. همه‌ی اینها پیچیدگی‌های دیپلماسی است و این‌که این مساله مساله‌ی رابطه‌ی ایران و آمریکا باید در بعد بوروکراتیک خیلی به آن توجه شود.

چون الان ۳۰ سال است که ایران در آمریکا سفارت‌خانه نداشته است.

این برقراری رابطه چه تاثیری می‌تواند برای ایرانیان ساکن آمریکا داشته باشد که تعداد بسیار زیادی از آنها در کالیفرنیا زندگی می‌کنند؟

بیش از یک میلیون ایرانی در آمریکا زندگی می‌کنند که الان بیشترشان آمریکایی هم هستند. شرایط فعلی خیلی خاص شده و در عین حال خیلی پیچیده است.

برای اینکه اتفاقاتی که الان دارد در آمریکا می‌افتد نشان می‌دهد که به خصوص در مسایل اقتصادی این کنگره است که حتا کشوری مثل ایران با آن طرف خواهد بود، نه صرفاً اوباما. برای اینکه پول را کنگره تصویب می‌کند، بودجه را کنگره می‌گذارد.

اگر کنگره بتواند به نحوی تصمیم گیرنده‌ی اصلی باشد تاثیر لابی یهودی نزدیک به اسراییل چه می‌تواند باشد و در این بین گروه‌های ایرانی یهودی ساکن آمریکا چه اثری می‌توانند در عادی‌سازی رابطه‌ی ایران و آمریکا بگذارند با توجه به منافع کشور اسراییل.

مساله‌ی اسراییل هم در رابطه‌ی ایران و آمریکا مساله‌ی فرعی نیست و مساله‌ی اصلی است و باید با جامعه‌ی ایرانی یهودی مقیم آمریکا رابطه‌ی عمیق‌تری داشته باشند.

چون آنطور که من متوجه شدم در لس‌آنجلس که بیشترین تعداد ایرانی‌های یهودی نزدیک به ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر را دارد از این بعد باید به قضیه نگاه کرد. از بعد روابط انسانی و روابط دیرینه، روابط قدیمی بین ملل، بین انسان‌ها و بین ادیان و انشاالله این بعد بتواند غالب شود بر آن بعد نئو کانسرتیوی که در دوران بوش خیلی قوی بود و مسلماً الان خیلی ضعیف‌تر است.