«ایران و امریکا راهی جز صلح ندارند»

مریم محمدی

آقای احمدی‏نژاد برای چهارمین بار در طول سه سال و اندی ریاست جمهوری خود، به نیویورک سفر کرده و در مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شده است.

آقای هوشنگ امیراحمدی، از فعالان امریکایی ‏ـ ایرانی مقیم آمریکا که سال‏هاست برای برقراری رابطه بین امریکا و ایران تلاش می‏کند، هم‏اکنون در نیویورک هستند. در این رابطه با ایشان گفت و گو کردم.

در مجموع این‌بار، برخورد رسانه‏های امریکایی با آقای احمدی‏‏نژاد چگونه بوده است؟

بهتر بود. به عنوان مثال سرمقاله‏ی دیروز نیویورک‏تایمز خیلی خوب بود. در این سرمقاله آمده است: «امریکا جز این‌که ‌اندازه‏ی بسته‏ی تشویقی و بسته‏ی تنبیهی را بزرگ کند، راهی ندارد».

بحث این سرمقاله این است که جنگ با ایران بی‏معنا است و تنها راه تشویق و تنبیه است، ولی امریکا هنوز این بسته‏ها را به اندازه‏ی کافی بزرگ روی میز نگذاشته است، و به این نتیجه رسیده است که باید مذاکره کرد.

نظر شما در‌مورد سخنرانی آقای احمدی‏نژاد در مجمع عمومی، چیست؟

ایشان یک مقدار نرم‏تر از گذشته و با تُن بهتری حرف می‏زد، ولی احمدی‏نژاد است دیگر، هر از چند گاهی چیزی می‏پراند و همه چیز را خراب می‏کند.

حتی ایشان گفت: «کاندیداهای ریاست جمهوری امریکا باید قبلاً به دیدار اسراییلی‏ها بروند و از آن‏ها برای انتخاب شدن تایید بگیرند».

متاسفانه چنین حرف‏هایی می‏زند و خراب می‏کند. در مجموع به نظر من، خیلی بهتر از گذشته حرف زد، ولی کسانی را دارد که به او حرف‏های بی‏مورد‌ یاد می‏دهند. گاهی حرف‏هایی می‏زند که سر و ته ندارد.

هوشنگ امیراحمدی، از فعالان امریکایی ‏ـ ایرانی مقیم آمریکا (عکس: روزنامه کارگزاران)

اشاره‏ی شما، دقیقاً به کدام قسمت از حرف‏های ایشان است؟

همین توصیه‏هایی که می‏کند. هیچ ربطی ندارد.

به‏نظر می‏آید بیش از گذشته، در رابطه با فلسطینی‏ها، به دولت اسراییل حمله کرده است.

نه. بیش از گذشته حمله نکرده است. دیگر مستقیماً نمی‏گوید هولوکاست وجود ندارد بلکه می‏گوید، فلسطینی‏ها این کار را نکردند.

نتیجه‏ی سفر آقای احمدی‏نژاد و صحبت‏های ایشان را در رابطه‏ی ایران و آمریکا، چطور ارزیابی می‏کنید؟

در مجموع مثبت است. حرفی نزده است که کار را خراب‏تر کرده باشد. مشکل ایران و آمریکا بر سر غنی‏سازی و مذاکراتی است که هم‏اکنون جریان دارد.

آمریکایی‏ها به این نوع حرف‏ها زیاد توجهی نمی‏کنند. آن‌قدر به آمریکا گفته‌اند که «شما امپریالیست و آدم‏خوار و… هستید» که گوش‏شان از این حرف‏ها پر است.

به همین دلیل زیاد به این صحبت‏ها گوش نمی‏دهند، عمل‏گرا هستند. احمدی‏نژاد هرچه می‏خواهد به آن‏ها بگوید، ولی اگر غنی‏سازی را متوقف کند، همه ‏چیز او درست است.

غنی‏سازی را هم که نمی‏خواهد متوقف کند.

در حال چانه زدن هستند. فعلاً به نتیجه نرسیده‏اند، ولی مذاکرات ادامه دارد و به بن‏بست نرسیده است. آمریکایی‏ها خیلی مأیوس هستند، ولی دولت جمهوری اسلامی دولت دقیقه‏ی ۹۰ است.

به‌هیچ‌وجه نمی‏توان فکر کرد که هیچ کاری نمی‏شود کرد. در رابطه با جمهوری اسلامی همیشه یک سورپریز در راه است. به نظر من، این رابطه، مثل مریضی است که یا باید جراحی شود یا می‏میرد.

این‌که آقای بوش هنگام سخنرانی آقای احمدی‏نژاد سالن را ترک کرد، در حالی که آقای احمدی‏نژاد در زمان سخنرانی رییس‌جمهور آمریکا، در سالن باقی مانده بود، چه معنایی می‏تواند داشته باشد؟

خیلی بد بود. آمریکایی‏ها نباید این کار را می‏کردند. اما همان‌طور که گفتم، امریکایی‏ها این روزها خیلی نسبت به شخص احمدی‏نژاد مثبت نیستند.

احساس‏شان این است که احمدی‏نژاد خیلی مقاومت می‏کند. به او مثل یک نیروی رادیکال دهه‏ی ۶۰ نگاه می‏کنند. فکر می‏کنند او یکی از همان کمونیست‏ها است.

صادقانه فکر می‏کنم که امریکایی‏ها با ایران بازی می‏کنند. درست است که احمدی‏نژاد آدم مشکلی است یا جمهوری اسلامی مسایلی دارد، اما آمریکایی‏ها هم خیلی با ایران کنار نمی‏آیند.

حاضر نیستند هزینه‏ی لازم را در رابطه با غنی‏سازی بدهند. هنوز هم دارند بازی‏ می‏کنند. ممکن است با کویت بتوان چنین بازی‏هایی کرد، اما با ایران درست نیست.

شاید منتظر پایان دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‏نژاد هستند. می‏تواند این‏طور باشد؟

نه. در وزارت خارجه‏ی آمریکا به من گفته شد که این‏ها اعتقاد دارند احمدی‏نژاد ۶۵ درصد مردم ایران را دارد. تجزیه و تحلیل آمریکایی‏ها از احمدی‏نژاد این است که، وی در ایران محبوب است و در انتخابات بعدی هم برنده خواهد بود.

تصادفاً، یکی از نگرانی‏های آن‏ها هم همین است. به همین دلیل مانده‏اند که با وی چه‏کار باید بکنند. در حال حاضر، سیستم وزارت امور خارجه‏ی امریکا، سیستمِ تکه‏پاره برخورد کردن با مسایل است. سیستم منسجم برخورد ندارد. فقط وقتی که به دعوا می‏رسد، بزرگ فکر می‏کنند.

تظاهرات مخالفان را چگونه ارزیابی کردید؟

آن حجمی را که باید می‏داشتند، نداشتند. نه یهودی‏ها موفق شدند تظاهرات خیلی بزرگ و قوی راه بیاندازند و نه ایرانی‏ها. جمع ایرانی‏ها که خیلی کوچک بود.

اما همین‏قدر که این‏ها اعتراضی کردند، مهم بود. هرچند که در تحلیل نهایی، کاربردی ندارد. مشکل ایران را نمی‏شود با تظاهرات حل کرد، نه از طرف آمریکا و نه از طرف ایران.

آقای احمدی‏نژادر در این سفر، واضح‏تر از همیشه خواهان مذاکره نزدیک با آمریکا شد (عکس: AP)

آقای امیراحمدی، به نظر من، که بارها با شما صحبت کرده‏‏ام، شما امیدواری گذشته را نسبت به حل مشکل ایران و آمریکا از دست داده‏اید. آیا این‏طور است؟

نه، اصلاً این‏طور نیست. اعتقاد دارم ممکن است در سه چهار ماه آینده، رهبران دو طرف خیلی بزرگ‏تر از آن‏که در گذشته فکر می‏کردند، فکر کنند.

احساس‌ام این است که هر دو طرف منتظر حرکتی از طرف دیگر، که تا کنون انجام نداده‏اند، هستند. هرکدام از ‏آن‏ها می‏خواهند سورپریز بشوند.

رابطه‏ی ایران و امریکا در مسیری افتاده است که راهی جز صلح ندارد. جنگ که گزینه نیست، این وضعیت نه جنگ و نه صلح هم دوام‏پذیر نیست.

شما در نیویورک با آقای احمدی‏نژاد گفت‏ و گو کردید؟

بله، در یک جلسه با ایشان بودم.

در ایران خیلی گفته می‏شود که شما به آقای احمدی‏نژاد رهنمود می‏دهید. شما هم زیاد انکار نکرده‏اید. آیا در جلسه‏ای که بودید، از انتقاداتی که خود شما نسبت به ایشان دارید، چیزی گفتید؟ توصیه‏ای کردید؟

تنها توصیه‏ای که داشته‏ام و دارم و به ایشان هم گفته‏ام، این است که در آمریکا، دولتی که دارد می‏رود، بیشتر از دولتی که دارد می‏آید، حاضر است سازش کند، و ایشان سعی کند در سه چهار ماه آینده که دولت بوش سرِکار است، رابطه با آمریکا را به جایی برساند.

آقای احمدی‏نژاد هم اعتقاد دارد که این حرف درست است. حداقل در حرف پذیرفت. اما اصولاً برخورد ایشان این‌طور است که می‏گوید:

«ما دنبال امتیاز از آمریکا نیستیم. می‏خواهیم کار خودمان را بکنیم، آن‏ها هم کار خودشان را بکنند». اما متاسفانه دنیا این‏جوری نیست. نه آن‏ها کار خودشان را می‏کنند و نه می‏گذارند شما کار خودتان را بکنید.

شنیدید که به‌خاطر مخالفت روسیه، نشست ۱+۵ برای تصمیم‏گیری در‌مورد ایران، لغو شد. آیا این پاداش صحبت‏های آقای احمدی‏نژاد بود که در سخنرانی‏اش از آبخازیا و مردم اوستیای جنوبی، و در‌واقع از موضع سیاسی روسیه دفاع کرد؟

این صحبت‏ها تاثیر داشت، ولی اصولاً روس‏ها در چند سال گذشته همین کار را کرده‏اند. در لفظ از ایران حمایت کرده‏اند، ولی در شورای امنیت رای‏شان را علیه ایران داده‏اند.

این یک دودوزه بازی روسی است دیگر. هم امریکا را دارد، هم ایران را. متاسفانه، با حرف سرِ ایران شیره می‏مالد. چون ایران اهل حرف است، به ایران حرف تحویل می‏دهد.

اما به آمریکا عمل تحویل می‏دهد و قطعنامه‏ی شورای امنیت را امضا می‏کند. اگر قرار باشد روسیه بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کند، در تحلیل نهایی حتماً آمریکا را انتخاب خواهد کرد.