«تعلیق در برابر تعلیق» بهتر از «مذاکره در برابر تعلیق»

مریم محمدی

دوشنبه‌ی گذشته خبر ارسال نخستین محموله‌ی سوخت به نیروگاه بوشهر توسط روس‌ها اعلام شد که بهره‌برداری از نیروگاه بوشهر را وعده می‌داد. اما پس از آن، خبر از تعویق راه‌اندازی نیروگاه تا پایان سال ۲۰۰۸ داده شد. در این میان بیانیه‌ جمعی از فعالان سیاسی در ایران منتشر شد که در آن بر پیشنهاد آقای البرداعی مبنی بر تعلیق غنی‌سازی در مقابل تعلیق مجازات‌ها و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، تأکید می‌کرد. روز شنبه نیز خانم رایس برای مذاکره با همتای ایرانی خود در صورت حتی تعلیق دو ماهه‌ی غنی‌سازی، مجدداً اعلام آمادگی کرد. این‌ها مواردی بودند که در گفتگو با دکتر ابراهیم یزدی نخستین وزیر امور خارجه ایران پس از انقلاب مطرح کردیم:

دکتر ابراهیم یزدی دبیرکل نهضت آزادی ایران

بیانات اخیر خانم رایس، وزیر امور خارجه آمریکا، مبنی بر این‌که «اگر ایران غنی‌سازی را موقتاً حتی برای سه ماه قطع بکند، راه برای مذاکره با آمریکا فراهم می‌شود» در عین حالی که قابل توجه است و مسأله‌ای است که قبلاً هم مقامات مسئول ایران گفته بودند که تعلیق غنی‌سازی موقت را می‌توان مورد بررسی قرار بدهند و بپذیرند؛ اما این چیزی نیست که قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل خواسته باشد. برای این‌که در آن‌جا در موقت ‌بودن یا غیردائمی‌ بودنش اشاره نشده است. ولی قعطنامه می‌گوید به طور دائم. ایران هم همیشه به این نکته اعتراض داشته است که این قطعنامه می‌گوید به طور دائم.

بنابراین اگر نظر آمریکا این است که ایران اگر موقتاً حتی برای دو ماه، غنی‌سازی را معلق بکند، می‌توانند با هم بنشینند و مذاکره کنند، این را بهتر است که به شورای امنیت سازمان ملل ببرند، قطعنامه‌ی قبلی را تعدیل بکنند و آقای البرداعی که مسئول آژانس است یا گروه ۱+۵ که در این گونه مسایل با هم مشورت می‌کنند، اعلام کنند. به نظر من اگر از سوی گروه ۱+۵ و یا آژانس بین‌المللی به ایران این مسأله تفهیم بشود، شاید به مراتب زودتر بتوانند نتیجه بگیرند.

آیا پیشنهاد آقای البرداعی (تعلیق در برابر تعلیق) بیشتر منافع ایران را در بر دارد یا پیشنهاد خانم رایس که تعلیق حتی دوماهه غنی‌سازی را قابل بررسی می‌داند؟

پیشنهاد آقای البرداعی. ببینید؛ در این پیشنهاد اخیر و این بیانی که خانم رایس کرده است، نمی‌گوید اگر ایران غنی‌سازی اورانیوم را ولو به طور موقت تعلیق کند، شورای امنیت هم آن محدودیت‌ها یا اقدامات را معلق می‌کند. آن تز یا برنامه‌ی تعلیق در برابر تعلیق امری است که آقای البرداعی اعلام کرد و گفت بهترین راه برای حل مسأله، تعلیق در برابر تعلیق است. محدویت‌ها و فشارها علیه ایران متوقف بشود؛ ایران هم به‌ازای این، غنی‌سازی را به طور موقت تعطیل کند.

آیا ارسال نخستین محموله‌ی سوخت به نیروگاه بوشهر ظاهراً خلاف انتظار آمریکایی‌ها و سپس اعلام تعویق راه‌اندازی نیروگاه، می‌توانسته به نوعی زمینه‌ساز این موضع‌گیری جدید آمریکا باشد؟

این‌ها در یک زمینه می‌توانند با هم در ارتباط باشند. عمده‌اش این است که دولت روسیه از آن طرف می‌خواهد زمان بخرد. تحت فشارهایی که بوده، سوخت را تحویل داده؛ ولی نمی‌خواهد نیروگاه را تحویل بدهد. از طرف دیگر خب این به دولت آمریکا هم یک راه را باز کرده است، برای آن که بتواند از طریق دیپلماسی شاید قضیه را حل بکند.

از طرف دیگر هم با توجه به بیانیه‌ی ۱۶ سازمان امنیتی آمریکا، جو فشارهای تند و خشن علیه ایران کاهش پیدا کرده است و احتمال یا نظر کسانی که معتقدند از طریق دیپلماسی باید قضیه حل بشود، دست بالا را پیدا کرده است؛ از جمله همین پیشنهاد اخیر خانم رایس در آن رابطه است. یعنی از طریق دیپلماسی این مشکل حل بشود.