«به نظر نمی‌رسد تحول جدیدی رخ داده باشد»

بیژن روحانی

این گفتگو را از اینجا بشنوید.

گفت‌وگوهای روز سه‌شنبه ایران و اتحادیه اروپا و نتایج آن همچنان مورد بحث و تحلیل‌های مختلف قرار دارد. محمدرضا جلیلی استاد مؤسسه‌ عالی مطالعات بین‌المللی دانشگاه ژنو در سوییس، در مورد نتایج این مذاکرات با زمانه گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده است.

مذاکرات هیأت ایرانی با خاویار سولانا رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در رم برگزار شد و در پایان هم طرفین اعلام کردند مذاکرات تا قبل از پایان ماه نوامبر بار دیگر انجام می‌شود. اصولاً دستاورد این مذاکرات چه بوده است؟

راستش به جز آشنایی با نماینده جدید ایران و یک مقدار مذاکرات مقدماتی، به نظر نمی‌رسد که تحول جدیدی در مسأله رخ داده باشد؛ چون در این زمینه چیزی اعلام نشده است.

ولی خب باز همین که مقامات ایرانی تصمیم گرفته‌اند بار دیگر با مقامات اروپایی ملاقات بکنند، خود نمایان‌گر این است که هم ایران خواستار ادامه‌ی مذاکره است؛ هم اروپایی‌ها کوشش خودشان را می‌کنند که پیش از تصمیم‌های دیگری که ممکن است در ماه نوامبر یا اوایل ماه دسامبر انجام شود، رابطه را با تهران حفظ کنند و کوشش کنند راه‌حلی بیابند که جنبه‌ی سیاسی مسأله کم‌تر شود.

ولی این‌ها دیگر بستگی دارد به مذاکرات و این که دولت ایران آیا کمی انعطاف نشان خواهد داد یا خیر.

حضور هم‌زمان مذاکره‌کننده‌ی جدید ایران یعنی سعید جلیلی، و مذاکره‌کننده‌ی قبلی، علی لاریجانی، در مذاکرات از سوی محافل و دیپلمات‌های غربی چگونه تفسیر شده است؟

تفسیری که شده این است که تهران می‌خواهد به این وسیله نشان دهد که همان روند گذشته ادامه دارد و تحول اساسی در سیاست‌هایش پیش نیامده است و این که آقای جلیلی جای آقای لاریجانی را گرفته‌اند، به این معنا نیست که ایران کمی شدیدتر در مذاکرات عمل خواهد کرد.

چون تصویر موجود از آقای جلیلی نماینده جدید ایران در مطبوعات غرب، این است که ایشان فردی‌ است تندرو؛ با این عمل حکومت تهران می‌خواهد نشان بدهد که تغییری اساسی رخ نداده و همان حرفی که در گذشته در مورد مذاکره بوده، ادامه خواهد داشت.

نگاه ایالات متحده آمریکا به مذاکرات اخیر ایران و اتحادیه اروپا چه طور بوده است؟

می‌دانید که آمریکایی‌ها، به طور دائمی این مسأله را از طریق مقامات بروکسل و برخی دیگر از دولت‌های اروپایی مثل دولت فرانسه دنبال می‌کنند و منتظرند ببینند اولاً آیا واقعا این مذاکرات پیش می‌رود؛ یا این که درجا می‌زند.

البته مسأله‌ی دیگری که توجه عمده‌ آمریکا را جلب کرده است، در حال حاضر مذاکرات ایران و اروپا نیست. مسأله‌ای که به نظر می‌رسد اهمیت بیشتری برای آمریکایی‌ها دارد، مسأله‌ی گزارش آقای البرداعی است که این گزارش باید اواخر ماه نوامبر منتشر بشود و براساس آن تصمیم می‌گیرند که مسأله را مجدداً در شورای امنیت مطرح کنند و اگر در شورای امنیت مخالفت‌هایی از جانب روسیه و چین بشود، آمریکا می‌خواهد با چند کشور اروپایی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعلام بکند.