رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۶

آزادی بيان در خطر است

مترجم: پانته‌آ

سازمان OSZE از کمبود آزادی ترويج اطلاعات در بسياری از کشورهای اروپايی انتقاد می‌کند و از ايجاد محدوديت‌های جديد بر حذر می‌دارد.
سازمان امنيت و همکاری اروپا (OSZE) در بسياری از ۵۶ کشور عضو اين سازمان، نابسامانی‌هايی در زمينه‌ی آزادی اطلاعات و رسانه‌ها کشف کرده است. مسئول رسانه‌ای سازمان، ميکلوس هاراچتی Miklos Haraszti، به مناسبت روز آزادی رسانه‌ها، به معرفی تحقيقی در اين باره پرداخت. وی توضيح داد که بيشتر مشکلات در زمينه‌ی حفظ اطلاعات وجود دارند. هاراچتی توصيه کرد که هر کشور قوانينی برای حفظ منابع اطلاعاتی تصویب و اجرا کند. فشار بر رسانه‌ها، به خصوص در جريان جنگ عليه تروريسم، بيشتر از پيش شده است. خبرنگاران و مردم عادی اگر از اداره‌ها جويای اطلاعات شوند، اغلب به مشکل برمی‌خورند.


ميکلوس هاراچتی، مسئول رسانه‌ای سازمان OSZE

در گزارش سازمان OSZE آمده است که تنها ۲۰ کشور از اعضای این سازمان در حال حاضر دارای قوانين رضايت‌بخشی درباره‌ی حفظ منبع اطلاعاتی هستند. به عنوان مثالی منفی، گزارش از جست‌وجوی دفتر مجله‌ی سياسی سيسرو Cicero ياد می‌کند. نويسندگان گزارش تأکيد می‌کنند که اين حرکت بعدها طبق حکم دادگاه، بر خلاف قانون اساسی آلمان شناخته شده است.

OSZE در گزارش خود همچنين سازمان‌های اتحاديه‌ی اروپا را بابت بی‌ميلی در دادن اطلاعات سرزنش می‌کند: «دسترسی به اطلاعات همچنان دشوارتر از بيشتر کشورهای عضو اتحاديه است.» کشور ايرلند برای دادن اطلاعات هزینه‌های سنگينی در نظر گرفته است که باعث شده پرسش رسانه‌ها از اداره‌های ايرلندی از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ هشتاد و سه درصد رکود داشته باشد. اين وضع در مورد وزارت‌خانه‌های آلمان نيز صادق است که گاهی تا مبلغ ۵۰۰ يورو برای دادن اطلاعات به خبرنگاران و شهروندان طلب می‌کنند. دولت‌های بريتانيا و بلغارستان نيز در صدد اجرای همين طرح هستند. نماينده‌ی سازمان امنيت و همکاری اروپا از طرز برخورد مبالغه‌آميز بسياری از حکومت‌ها شکايت می‌کند که بيشتر با زمان جنگ سرد همخوانی دارد. به گفته‌ی وی، قوانين کشورهای عضو اتحاديه‌ی اروپا بايد نهادهای دولتی را وادار به جواب‌گويی سريع و رايگان يا دست کم ارزان کنند و نيز در پی شفاف کردن راه‌های تأمين مايحتاج دولتی باشند.

گزارش به «پيشرفت نگران‌کننده» در زمينه‌ی استفاده از نظارت الکترونيکی اشاره می‌کند که هدفش در نهان دست يافتن به منابع اطلاعاتی‌ست. و همچنين از کوشش‌های سازمان فدرال اطلاعات آلمان (BND) برای تحت نظر گرفتن خبرنگاران در خارج از کشور نام می‌برد.

سازمان امنيت و همکاری اروپا OSZE در روز اول ژانويه ۱۹۹۵ ميلادی، بر پايه‌ی کنفرانس امنيت و همکاری اروپا تشکيل شد که در کنار تمام کشورهای اروپا، جمهوری‌های برخاسته از اتحاد جماهير شوروی، ايالات متحده‌ی آمريکا و کانادا نيز از اعضای آن به شمار می‌روند. دفتر مرکزی اين سازمان در شهر وين، پايتخت اتريش، قرار دارد. اهداف OSZE حفظ صلح و بازسازی بعد از پايان تنش‌هاست. سازمان امنيت و همکاری اروپا خود را يکی از عوامل تثبيت آرامش در اروپا می‌داند و نوعی رقيب برای ناتو به شمار می‌رود؛ ضمن اين‌که سازمان ناتو بيشتر جنبه‌ی نظامی دارد. اما وضعيت حقوقی OSZE با وجود تقاضاهای مکرر دبير کل سازمان ملل متحد مبنی بر تصميم در اين باره، هنوز روشن نيست.

در سپتامبر سال ۲۰۰۵ دادستانی شهر پتسدام Potsdam در آلمان فرمان به جست‌وجوی دفتر مجله‌ی سياسی سيسرو داد. دليل اين کار انتشار مقاله‌ای با عنوان «خطرناک‌ترين مرد جهان» در شماره‌ی آوريل مجله بود که در آن خبرنگاری به نام برونو شيرا Bruno Schirra ابومصعب زرقاوی، تروريست عراقی، را معرفی کرده بود. شيرا برای اين کار از اطلاعات پرونده‌های سری سازمان جنايی فدرال آلمان بهره گرفته بود و اين به گمان دادستان، همدستی در افشای اسرار حکومتی به شمار می‌رفت. دستور دادستانی از سوی رسانه‌های آلمانی به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و به عنوان حمله‌ای به آزادی بيان در رسانه‌ها و گزارشگری مستقل شناخته شد. در روز بيست و هفتم فوريه‌ی ۲۰۰۷ دادگاه فدرال قانون اساسی آلمان که به شکايت مجله‌ی سيسرو رسيدگی کرده بود حکم داد که جستجوی دفتر مجله عملی عميقاً بر عليه آزادی رسانه‌ها و مخالف قانون اساسی بوده است.

ـ سايت رسمی OSZE، سازمان امنيت و همکاری اروپا

منابع:
http://www.stern.de
http://www.taz.de
http://www.berlin2007.org/
http://www.eda.admin.ch/
http://www.osce.org/

Share/Save/Bookmark