"آمريکا و بريتانيا از بی‌ثباتی ايران سود می‌برند"

اِوِن مک‌-اسکيل
گاردين، 16 فوريه‌ی 2007

واکنش ايران به انفجارهای جنوب شرق اين کشور – که دومين انفجار اين هفته رخ داد – قابل پيش‌بينی است: ملامت کردن آمريکا و بريتانيا. يکی از ويژگی‌های فوق‌العاده‌ی رهبران و مقامات ايرانی، به ويژه در وزارت خارجه در تهران، اين است که بيشترِ تقصير را متوجه بريتانيا و آمريکا کنند. ایرانی‌ها گويی در يک تونل پيچ در پيچ زمان گير افتاده‌اند که متعقد هستند بريتانيا هنوز هم مانند 200 سال گذشته در آسيای ميانين دخالت می‌کند و آمريکا هم به جای اين‌که راه ديگری را اختيار کند از خطِ مشی لندن تبعيت می‌کند.

وقتی برای نظريه‌های توطئه ندارم، اما ايرانی‌ها می‌توانند تا حدودی درست گفته باشند – نه درباره‌ی نقشِ اغراق شده‌ی بريتانيا، بلکه درباره‌ی نقش آمريکا و بريتانيا در ناآرامی‌ اخير. در عين اين‌که دست داشتن آمريکا و بريتانيا در اين انفجارها بسيار بعيد است، آمريکا و بريتانيا از دامن زدن به بی‌ثباتی در ايران سود می‌برند.

سال گذشته در لندن با يکی از مقامات بريتانيايی گفت‌وگويی درباره‌ی اين وقت‌کشی هسته‌ای داشتم. حرفِ من اين بود که چندان شانسی برای متوقف ساختن ايران در مسير دستيابی به توانايی تسليحاتی هسته‌ای نيست. او موافق نبود، اما نه به اين دليل که فکر کند مذاکرات ميان بريتانيا، فرانسه، آلمان و ايران نتيجه‌بخش می‌شود. در عوض، او اشاره می‌کرد که راه‌های ديگری هم برای ترساندن ايران هست؛ که مهم‌ترينِ آن‌ها تحريک اقليت‌های قومی ايران است.

ايران از يک حکومت همگن و يکدست خيلی فاصله دارد و رهبری سياسی ايران از ناآرامی بيم‌ناک است. ايرانی‌ها تنها 51 درصد از جمعيت را تشکيل می‌دهند. آذری‌ها، که شماری از آن‌ها سعی در جدایی از ايران را داشته‌اند، 24 درصد جمعيت را تشکيل می‌دهند. کردها که بسياری‌شان چشم به کردستان عراق دارند و رؤيايی يک ملت کرد مستقل را در سر دارند، 7 درصد جمعيت ايران هستند. عرب‌ها که در منطقه‌ی حساس اقتصادی و راهبردی جنوب غرب واقع‌اند، 3 درصد از اين جمعيت را می‌سازند. و در اين ميان ديگرانی نيز هستند از جمله بلوچ‌ها که اکثريت ساکنان استانی را تشکيل می‌دهند که انفجارها در آن رخ داده است، 2 درصد از جمعيت اين کشور را می‌سازند.

اثبات ميزان ناآرامی‌ها برای گزارشگران غربی دشوار است. گرفتن ويزای تهران به قدر کافی سخت است. وقتی که به ايران برسی، گرفتن اجازه برای رفتن به بعضی از اين مناطق بسيار به ندرت رخ می‌دهد.

اگر آمريکا و بريتانيا می‌خواستند پیامی برای ايران بفرستند که دخالت در عراق را متوقف کند و عقب‌نشينی از برنامه‌های هسته‌ای‌اش را بررسی کند، دامن زدن به آشوب‌ها در ميان اقليت‌های قومی ايران، هم به نسبت بی‌هزينه است و هم می توان آن را انکار کرد.

-------------------------------------------------
Link and title in English: A better way to meddle, by Ewen MacAskill

اين يادداشت تا امروز 40 کامنت کوتاه و بلند از خوانندگان گاردين گرفته است که برخی خود يک يادداشت بلند هستند