سوگواران جمعه در خاوران

امروز جمعه دهم شهريورماه هم زمان با هجدهمين سالگرد اعدام های دسته جمعی سال 67 جمعيتی بالغ بر پانصد نفر در گورستان خاوران در ابتدای جاده تهران مشهد دور هم جمع شدند و با گذاشتن دسته‌های گل، پخش شکلات و شيرينی و سرود خوانی دسته جمعی ياد درگذشتگان را گرامی داشتند.
گورستان خاوران که در کنار گورستانی متعلق به ارامنه قرار دارد در حقيقت محل خاک سپاری بهائيان بوده است و تنها بخش کوچکی از آن محل خاک سپاری تعدادی از زندانيان سياسی اعدامی به ويژه در سال 1367 است.

در اين زمين خاکی که وسعتی در حدود مساحت يک زمين تنيس دارد، تکه سنگ‌هايی نمادين که بعضی از آنها شکسته شده‌اند و روی بعضی ديگر نام و نوشته‌ای کوتاه حک شده است ديده می‌شود. خانواده‌های در گذشتگان معمولا بعضی از صبح‌های جمعه تک تک يا با يکديگر بر سر مزارهای فرضی و نمادين عزيزانشان حاضر می‌شوند اما گردهم آيی ويژه آنها در آستانه سال جديد و به خصوص در جمعه اول يا دوم شهريورماه است که به عنوان سال گرد در گذشت زندانيان گرامی داشته می‌شود. امروز تعدادی از خانواده‌ها با يک اتوبوس به محل قبرستان آمده بودند و تعداد زيادی ماشين شخصی نيز در اطراف قبرستان به چشم می‌خورد. حضور پدر و مادران سالخورده با چشم گريان و در حالی که قاب عکس‌هايی قديمی در دست داشتند در ميان جمعيت مشهود بود.

تعداد زيادی از حاضران را نيز دختر و پسران جوانی تشکيل می‌دادند که کسی از نزديکانشان در گورستان خاوران به خاک سپرده نشده اما با دسته‌های گل، خانواده‌های درگذشتگان را همراهی می‌کردند.

جمعيت که از صبح زود به اين محل آمده بودند قبل از حضور پليس و نيروهای امنيتی لباس شخصي، وارد قبرستان شدند. پس از حضور ماموران و مسدود کردن راه ورودی اصلی، زنان و مردان از راه‌های خاکی اطراف راهی به داخل قبرستان پيدا می‌کردند و وارد آنجا می‌شدند. خانواده‌ها قاب عکس‌هايی از درگذشت‌گانشان را در دست داشتند و آنها را در کنار گل‌هايی که به صورت نمادين بر روی زمين قرار داده بودند می‌گذاشتند. پس از آن حاضران با دردست داشتن قاب عکس‌های عزيزانشان، دسته جمعی دور قبرستان به راه افتادند و به سرود خوانی پرداختند.

ماموران امنيتی لباس شخصی پس از پايان مراسم در خروجی ها مستقر شدند و کارت‌های حافظه دوربين‌های بعضی از حاضران را از آنها گرفتند. ماموران و نيروهای پليس حاضر در لابلای جمعيت در هنگام برگزاری مراسم با حاضران برخوردی نداشتند اما تا پس از رفتن حاضران محل را ترک نکردند و در اطراف قبرستان خاوران حضور داشتند و رفت و آمد و گشت زنی آنها به صورت پياده و با ماشين ادامه داشت.

سال گذشته خبر از توافق شهرداری تهران با تعدادی از خانواده های اعدام شدگان برای ساخت و ساز و ساماندهی گورستان خاوران داده شد اما بعضی از خانواده ها اعلام کردند تنها در صورتی با اين کار موافق خواهند بود که نام و محل دقيق تک تک اعدام شدگان و زمان و چگونگی خاک سپاری آنها مشخص و اعلام شود.

نیما شمس