ايران در مرحله‌ی آخر چالش هسته‌ای

با نزديک شدن ضرب الاجل شورای امنيت، بازرسان آژانس بين‌المللی انرژی اتمی در مراحل آخر تهيه‌ی گزارشِ خود درباره‌ی فعاليت ‌های غنی‌سازی اورانيوم در ايران هستند. رييس اين آژانس، محمد البرادعی، بايد درباره‌ی همکاری ايران به شورای امنيت گزارش دهد و اگر ايران بر طبق شرايط عمل نکرده باشد، شورای امنيت می‌تواند «اقدامات مقتضی» را تحت ماده‌ی ۴۱ فصل هفت منشور سازمان ملل اجرا کند که شامل اقدامات انضباطی است. شورای امنیت سازمان ملل تا 31 اوت، یک هفته دیگر، به ایران برای پاسخ به پیشنهادهای پنج عضو دائم این شورا بعلاوه آلمان فرصت داده است، اما ایران پاسخ خود را روز سه شنبه داد.

کشورهای غربی در برابر پاسخ ایران به پيشنهادهای بين‌المللی برای بسته‌ی مشوق‌ها در قبال متوقف ساختن غنی‌سازی اورانيوم، به سردی برخورد کردند و آمريکا هشدار داد که پاسخ ايران جوابگوی خواسته‌های سازمان ملل نيست . فرانسه نيز اصرار دارد که تهران اول باید فعاليت‌های هسته‌ای‌اش را به تعليق در آورد.

علی لاريجانی، مقام مذاکره ‌کننده‌ی ارشد ايران در موضوع انرژی هسته‌ای، روز سه ‌شنبه در تهران گفت که ايران آماده‌ی «مذاکراتی جدی» است اما اطلاعات دقيقی را در باره پاسخ ايران به بسته‌ی پيشنهادی کشورهای غربی آشکار نکرد.

سخنگوی دولت، غلامحسين الهام گفت که ایران «منتظر يک واکنش منطقی و منصفانه از سوی قدرت‌های بزرگ است اما ايران آماده‌ی رويارويی با هر وضعيتی هست.» آقای الهام همچنين گفت اگر طرف مذاکره ‌کننده‌ی بين‌المللی وجود نداشته باشد يا شرايط منصفانه‌ای برای گفت ‌وگوها پيش نيايد، اقدامات متعاقب را پی‌گيری خواهند کرد. آقای الهام نگفت که آيا ايران تعليق موقت را خواهد پذيرفت يا نه: «هيچ چيزی تغيير نکرده است. ما به فعاليت‌های تحقيقاتی خود ادامه خواهيم داد، اما خواستار تفاهم و گفت‌وگو هستيم.»

در همین حال روسيه که نخستين نيروگاه اتمی ايران را در بوشهر می‌سازد گفت که به تلاش خود برای يافتن راه ‌حلی سياسی ادامه خواهد داد و می‌خواهد که آژانس بین المللی انرژی اتمی – و نه شورای امنيت – در بطن ماجراها باشد.

سان بيگن، نماينده‌ی ويژه‌ی چين در خاور ميانه هم، گفت که پکن «به جای توسل به زور يا تهديد به تحريم، خواستار راه‌حلی صلح ‌آميز است.»

دولت بوش تلاش می کند تا ائتلافی بين‌المللی ایجاد کند تا ايران را وادار به متوقف ساختن برنامه‌ی اتمی‌اش کند. روز سه‌شنبه، ايران ضرب ‌الاجل شورای امنیت سازمان ملل را برای متوقف ساختن غنی‌سازی اورانيوم تا پايان ماه اوت را رد کرد و در عوض پیشنهادی ۲۱ صفحه‌ای را برای «گفت‌وگوهايی جدی» ارايه کرد. ديپلمات‌های آمريکايی ديروز گفتند که درباره‌ی چگونگی برخورد با اين پيشنهاد با متحدان اروپايی‌شان در حال گفت‌وگو هستند در حالی که روسيه و چين در قبال تحميل تحریم‌های قوی مردد هستند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گونزالو گلگوس در بيانيه‌ای گفت: «ما قبول داريم که ايران پاسخ ‌اش را پيشنهادی جدی تلقی می‌کند و آن را بررسی خواهيم کرد. اما اين پاسخ جوابگوی شرايط تعيین شده از سوی شورای امنيت نيست. شورای امنيت خواستار تعليق کامل و قابل بازرسی همه‌ی فعاليت‌های مربوط به غنی‌سازی و فرآوری مجدد اورانيوم شده است. ما به همراه ساير اعضای شورای امنيت به دقت گام‌های بعدی را بررسی می‌کنيم.»

در همين حال، يک گزارش کنگره‌ی آمريکا ديروز هشدار داد که آمريکا با « کاستی های مهمی» در اطلاعات امنيتی‌اش نسبت به ايران رو به روست که به اندازه‌ی کوتاهی‌های آمريکا در زمینه اطلاعات‌اش پيش از جنگ عراق مهم است و می‌تواند واشنگتن را در ارزيابی توان نظامی تهران غافلگير کند.

گزارش کميته‌ی امنیتی کنگره می‌گويد: «در دانش و فهم ما از موضوعات نگران‌کنند ه ‌ای درباره‌ی ايران ضعف های مهم هست و سياست ‌گذاران به اطلاعات امنيتی دقيق و با کيفيت بالايی برای ارزيابی مقاصد ايران نیاز دارند تا برای هر دور جديدی از مذاکرات آماده باشند.»

ايران عمدتاً در موضع قوی ‌تری برای مذاکره

گزارشی که ديروز توسط مؤسسه‌ی سلطنتی امور بين‌الملل در لندن منتشر شد، مدعی است که کوچکترين ترديد وجود ندارد که «ايران مهم ‌ترين بهره ‌برنده‌ی جنگ عليه تروريسم در خاور ميانه است.»

اين گزارش می‌گويد ايران از شکست دو رقيب منطقه‌ای همسايه ‌اش، يعنی صدام حسين در عراق و طالبان در افغانستان سود برده است.

اين گزارش می افزاید که: «دستور کاری که آمريکا برای مواجهه با ايران به پيش می‌برد شديداً تحت ‌الشعاع حضور مطمئن و با اعتماد به نفس ايران در منطقه قرار گرفته است. ايران، عراق را حياط خلوت خودش به حساب می‌آورد و اکنون آمريکا را به عنوان با نفوذترين قدرت حاضر در آن‌جا کنار زده است.»

جنگ يک-ماهه‌ی ميان حزب‌الله و اسراييل نفوذ ايران را در منطقه بيشتر کرده است، چون جهان عرب احساس می کند که آمريکا بدون هيچ انتقادی از اسرايیل تنها از آن حمايت کرده است. اما حزب‌الله که از حمايت ايران برخوردار است، جايگاه‌اش نزد افکار عمومی اعراب، پس از تاب آوردن در برابر حملات اسراييل، بسيار بالاتر رفته است.

مطلب مرتبط: آيا پاسخ ايران می تواند راه حل ديپلماتيک را تقويت کند؟