آيا پاسخ ايران می تواند راه حل ديپلماتيک را تقويت کند؟

هرچند هنوز در مورد محتوای دقيق پاسخ ايران به پيشنهادات کشورهای 5 به علاوه 1، توضيحی از سوی مقامات جمهوری اسلامی داده نشده است، اما ناظران سياسی انتظار يک موضع کاملا جديد و متفاوت از سوی ايران را ندارند.

دليل اصلی اين مسئله اظهارات روزهای گذشته مسئولان بلند پايه وزارت خارجه در اين زمينه و بويژه سخنان ديروز آيت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی است که صريحا اظهار داشت که ايران تصميم خود برای ادامه فعاليت های هسته ای را گرفته است.

پيام اين اظهار نظر ها روشن است. يعنی اينکه ايران خواست اصلی و محوری بسته اروپا و نيز قطعنامهء شورای امنيت داير بر توقف غنی سازی را نمی پذيرد. نگرانی حاصل از همين اظهارات بود که وزرای خارجه آلمان و فرانسه و نيز دبير کل سازمان ملل را بر آن داشت تا ظرف دو روز گذشته از ايران بخواهند تا پاسخ خود را بر اساس دورانديشی و در نظر گرفتن فضای سياسی موجود تنظيم کنند.

سخنان امروز علی لاريجانی دبير شورای امنيت ملی بخصوص اشاره مثبت او به توصيه اخير کوفی عنان، احتمال می دهد که ايران در پاسخ خود به بسته پيشنهادی تلاش ورزيده است تا بحث تازه ای را در شورای امنيت دامن بزند و امکان مانور تازه ای را برای ايران ايجاد کند. اما با توجه به پيشينه طولانی و تجربه شده ديپلماسی هسته ای ايران، فضای زيادی برای اين مانورها متصور نيست.

ظرف يکماه گذشته بدبينی دوطرفه نسبت به سياست های ايران و غرب در قبال بحران هسته ای تا بدانجا گسترش يافت که برخی محافل بالا گرفتن شعله جنگ در جنوب لبنان را ناشی از تحريکات جمهوری اسلامی برای تحت الشعاع قرار دادن مسير مربوط به اين بحران و يا تحريکات آمريکا و اسرائيل برای تازاندن سياستی تندروانه در اين زمينه ارزيابی کردند.

بر اساس قطعنامه شورای امنيت، ايران بايد تا پايان ماه اوت يعنی 9 روز ديگر فعاليت های مربوط به غنی سازی را متوقف کند و يا با تنبيهات مشخص بين المللی و از جمله تحريم اقتصادی روبرو شود. البته تصميم بر سر جزئيات دقيق اين تنبيهات خود نياز به زمان دارد و شايد بتواند در ميانه راه بار ديگر به ديپلماسی باز گردد. اکنون بايد ديد پاسخی که گفته می شود ايران بر اساس برخی مصلحت جوئی ها و به صورت بينابينی تنظيم کرده، آيا می تواند به راه حل ديپلماتيک بحران هسته ای ياری رساند؟