اجلاس برلین و طرح قطعنامه تازه‌ای علیه ایران

حسین علوی

امروز وزیران امور خارجه‌ی ۵ کشور عضو دائم شورای امنیت، به‌علاوه‌ی آلمان، در شهر برلین پایتخت آلمان گردهم آمدند تا در مورد طرح قطعنامه‌ی جدیدی برای فشار بیشتر علیه ایران، و با هدف توقف غنی‌سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی ایران تبادل نظر و تصمیم‌گیری کنند.

پیش از آغاز این گردهمایی درباره‌ی میزان تدارک قبلی این نشست، و نتایج احتمالی آن با دکتر مهران براتی تحلیلگر سیاسی مقیم برلین گفت‌وگویی داشتم.

ـ میان آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا همسویی هست، در این جهت که دو مصوبه‌ی پیشین شورای امنیت بهرحال باید زمانی یک شکل اجرایی پیدا بکند. یعنی این‌ها نمی‌پذیرند که ایران کمافی‌سابق از پذیرش خاص آن قطعنامه‌ها خودداری کند. این توافق عمومی است؛ اما بر سر این‌که چه عکس‌العملی باید نشان داد، تفاوت نظر هست.

ولی حتا با چین و روسیه هم گویا این توافق بوجود آمده که اگر در تصمیم آتی شورای امنیت تحریم‌های گسترده‌تری علیه ایران تصویب نشود؛ ولی پذیرفته‌ شده باشد که در محدوده‌ی آن دو مصوبه‌ی پیشین، دیده بشود چه بخشی از آن مصوبات کارساز بوده یا کارساز نبوده است.

آن بخش‌هایی را که بخصوص روسیه با آن مشکلی ندارد پیگیری شود. چون در زمینه‌ی بانک‌ها در یکی دو مورد معاملاتی که روس‌ها با ایران داشتند به علت قرارگرفتن ایران در آن لیست تحریم، برای روس‌ها اشکال ایجاد کرده بود و روس‌ها می‌خواهند این را برطرف کنند.

از طرفی یک مسئله‌ی دیگر هست که احتمال نزدیکی روسیه را به‌خصوص با آمریکا بیشتر می‌کند؛ و آن این است که آمریکا از این سپر موشک دفاعی که می‌خواهد، طبق گفته‌ی خودشان، علیه احتمال حمله‌ی موشکی ایران در چک و لهستان کارسازی بکند صرفنظر کرده و بگذرد. در حال حاضر دیپلمات‌های آمریکا و روسیه در مذاکره در باره این موضوع هستند و احتمال این خیلی زیاد است که این‌طور بشود.

اگر بر سر قطعنامه‌ای که تشدید تحریم‌ها را به‌دنبال داشته باشد توافق حاصل نشود، آیا به این معناست که به احتمال قوی قطعنامه‌ای که اجرای محتوای قطعنامه‌های قبلی را تاکید کند، صادر خواهد شد؟

ـ فکر می‌کنم به‌خصوص در این رابطه که الان آمریکا پیشنهاداتی برای مذاکره با ایران داده و قبول کرده بود این مذاکرات انجام بگیرد، آقای خامنه‌ای در صحبت‌هایش بهرصورت نشان داده است که هنوز خواست‌های خیلی بیشتری از آمریکا دارد؛ و این مطلب که ایران الان ۲۰ نیروگاه جدید اتمی را به مناقصه گذاشته، نگرانی جدیدی را به‌وجود آورده است.

در این سطح، ایران احتمالا یک چیزی بین ۷۰ تا ۸۰ هزار سانتریفیوژ برای برآوردن احتیاجات سوخت این نیروگاه لازم دارد. آن‌وقت دیگر مسئله‌ی این‌که داستان غنی‌سازی ایران به کار سلاح اتمی نکشد، یک مسئله‌ی دیگر و فقط فرضی هست. چون به تجربه دیده شده همه‌ی آن‌هایی که غنی‌سازی کرده‌اند، بمب اتمی هم ساخته‌اند. این در مورد ایران هم هست، هرچند ایران این را قبول نمی‌کند.

در تصمیم آتی شورای امنیت، مسئله‌ای که اضافه می‌شود؛ مسئله‌ی تصویب پروتکل الحاقی هست که اگر پارلمان ایران تصویب بکند و شورای نگهبان هم آن را تایید بکند، آنوقت آژانس به‌طور نامحدود امکان این را خواهد داشت که هرجا می‌خواهد کنترل بکند. این را ایران تا به‌حال قبول نکرده است.

گزارش آقای البرداعی در ماه مارس بر قطعنامه‌ی آتی شورای امنیت چه تاثیری خواهد داشت؟

ـ احتمالا گزارش آژانس این نخواهد بود که ایران به همه‌ی پرسشها پاسخ داده است. بویژه در مورد مسایلی چون انجام پروتکل الحاقی. و این مسئله را بازمی‌گذارد برای اینکه تا ماه ژوئن یا ژوییه مذاکرات بیشتری انجام بگیرد.

آن‌وقت زمانی‌ست که به حدس من دیگر وضع برای هر دو طرف روشن شده است؛ یا ایران واقعا تصمیم گرفته که با آمریکا مذاکره‌ی مستقیم بکند. و این راهی‌ست که روسیه و چین برای حل مشکل می‌بینند. روسیه بخصوص در سفری که وزیر خارجه‌ی آن کشور به ایران داشت، این مسئله را به‌طور خیلی گسترده با ایرانی‌ها صحبت کرده است، ولی تا به‌حال، و شاید هم به دلیل انتخابات، هنوز ایران تمایلی به این مسئله نشان نمی‌دهد. ببینیم بعد از انتخابات مجلس چه تصمیم جدیدی گرفته خواهد شد.