فرصتی دیگر برای حل مناقشه هسته‌ای

اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به‌علاوه آلمان به ایران پیشنهاد داده‌اند که اگر دست از گسترش غنی‌سازی اورانیوم بیش از حد کنونی بردارد و گفت و شنود را از سر بگیرد، از اعمال تحریم‌های تازه خودداری خواهند کرد. مقامات ایران هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده‌اند. هوشنگ امیراحمدی استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل ایران در آمریکا، در گفت‌وگو با رادیو زمانه می گوید که اسرائیل تلاش می کند تا چنین سازشی با ایران صورت نگیرد.

شنیدن این گفت‌وگو

هوشنگ امیراحمدی

در ارتباط با پیشنهاد جدید کشورهای پنج بعلاوه یک به ایران، یعنی عدم گسترش میزان غنی سازی اورانیوم در قبال عدم اعمال تحریم های بیشتر، که در حقیقت بیانگر پذیرش غنی سازی محدود برای ایران تا حل کامل مناقشه هسته ای است، در گفتگویی با دکتر هوشنگ امیراحمدی استاد دانشگاه و تحلیل گر مناسبات اییران و آمریکا این پرسش را در میان می گذارم که آیا این پیشنهاد و پاسخ احتمالی ایران می‌تواند در دستور کار اجلاس آتی شورای امنیت موثر باشد؟

هوشنگ امیر احمدی : اگر جدا در دستور کار قرار بگیرد که حتما موثر خواهد بود.ولی من شک دارم که آمریکا بخواهد چنین پیشنهادی را از اروپا بپذیرد یا اینکه اروپا رسما چنین پیشنهادی را روی میز بگذارد. کسانی هستند در اروپا که فکر می‌کنند غنی‌سازی بهرحال در چارچوبی بسیار محدود یک واقعیت است در جمهوری اسلامی، و اینکه برگرداندن آن به صفر ممکن است واقعبیانه نباشد و بنابراین دارند سعی می‌کنند که حداقل برای ورود به یک میدان مذاکره‌ی سازنده این بحث غنی‌سازی محدود را هم روی میز بگذارند. اما به نظر می‌رسد که اسراییلی‌ها خیلی شدید پشت سر آمریکایی‌ها هستند و تحریک و تهدید می‌کنند که چنین سازشی با ایران انجام نگیرد. و من اعتقاد دارم که حداقل دولت بوش شانس این را که چنین پیشنهادی را بپذیرد بسیار کم است.

در دستگاه رهبری واشنگتن دست‌کم دو نظر متفاوت در ارتباط با پروژه‌ی هسته‌ای ایران وجود دارد. آیا می شود گفت که خط مشی‌ که کاندالیزا رایس و همفکرانش در ارتباط با راه ‌حل دیپلماتیک دنبال می‌کنند اکنون با تغییر جدی روبه‌رو شده و در حال تضعیف هست؟

ببینید، هر دو جناح حکومت آمریکا در اینکه ایران نباید غنی‌سازی بکند با هم توافق دارند. جایی که اختلاف دارند این است که چه جوری به این نتیجه برسند. کاندالیزا رایس و آقای رابرت گیتس وزیر دفاع اعتقاد دارند که می‌شود از طریق دیپلماسی زور، از طریق فشارهای سیاسی و اقتصادی ایران را مجبور کرد که دست از غنی‌سازی بردارد. در مقابلش کاخ سفید و مخصوصا آقای دیک چینی که معاون رییس جمهور هست اعتقاد دارد که هر نوع مذاکره‌ای و هر نوع دپیلماسی با ایران در تحلیل نهایی محکوم به شکست است و اینکه تنها راهی که می‌ماند برخورد نظامی‌ست. من اعتقاد دارم که آن نظر طرف کاخ سفید و آقای چینی دارد بیش از پیش الان در این دولت آمریکا اعمال می‌شود، برای اینکه سیاست دیپلماسی تا این لحظه از دید آنها عملکرد واقعی مثبتی نداشته است.

آقای امیراحمدی اگر اختلاف نظر بین آمریکا و اروپا بر سر مناقشه‌ هسته‌ای ایران جدی بشود، آیا احتمالش هست که آمریکا به تنهایی یا با اسراییل دست به اقدامات مستقلی بزند؟

اولا من فکر نمی‌کنم که واقعا آمریکا و اروپا بر سر مسئله‌ی هسته‌ای ایران اختلاف نظر پیدا کنند. اروپایی‌ها معمولا ممکن است یک مقدار غر بزنند، و در این رابطه پشت صحنه حرفهای ضد و نقیض بزنند، اما در نهایت به نظر من پشت خط آمریکا قرار می‌گیرند و از موضع آمریکا حمایت خواهند کرد. برای اینکه اکثر این کشورها، مخصوصا کشورهایی مثل فرانسه، انگلستان و آلمان‌ هم اعتقاد دارند و این را مرتب تکرار کرده‌اند که آنها هم غنی‌سازی صفر می‌خواهند. بنابراین از آن نظر اختلافی نیست. اما اگر چنین اختلافی واقعا پیش بیاید، من اعتقاد دارم که آمریکا به‌تنهایی این جریان را با ایران در چارچوب یک برخورد نظامی پیش می‌برد. البته اسراییل به‌هیچ‌وجه تا آمریکا به آن چراغ سبز ندهد، وارد میدان مبارزه با ایران نخواهد شد. اگر یک وقت اسراییل وارد این میدان بشود، بدانید که حتما آمریکا چراغ سبز داده است. حالا اگر هم حتا اسراییل چراغ سبزی از آمریکا نگرفته باشد و بخواهد وارد میدان مبارزه با ایران بشود، یعنی وارد جنگ بشود با ایران، آن‌وقت با این استراتژی پیش خواهد رفت که بالاخره آمریکا را درگیر بکند.

برای اینکه یادمان باشد که اسراییل آن قابلیت از بین‌بردن امکانات هسته‌ای ایران را به تنهایی ندارد، یعنی اسراییل می‌تواند حمله بکند، اما نمی‌تواند این کار را تمام بکند. اگر اسراییل هم حمله بکند، باید آمریکا تمامش بکند. به همین دلیل هم اگر هم اسراییل حمله بکند، استراتژی‌اش درگیرکردن آمریکا خواهد بود، نه اینکه خودش به‌تنهایی برود جلو. و این جایی‌ست که خطر وجود دارد، به این معنا که اسراییلی‌ها خیلی علاقمندند که ایران را از نظر غنی‌سازی و یا از نظر حتی به عنوان یک کشور تضعیف کنند و به همین دلیل هم نیروهایی که الان پشت سر اسراییل قرار دارند، تمام زورشان را دارند می‌زنند که یک جنگ بین ایران و آمریکا راه بیندازند و سر این بسیار مصر و مصمم‌اند. من اعتقاد دارم که اسراییلی‌ها اگر وضعیت به این شکل که الان دارد ادامه پیدا می‌کند بین ایران و آمریکا، ادامه پیدا کند،‌ مخصوصا سرغنی‌سازی، اسراییل حتما این جنگ را به آمریکا و ایران تحمیل خواهد کرد.