آقای دکتر سروش، پاسخ دهید!

شنیدن فایل صوتی

با ممنوع‌التدریس ‌شدن تعداد دیگری از استادان دانشگاهها از جمله دکتر محسن کدیور و نیز محرومیت گروه دیگری از دانشجویان از تحصیل، باردیگر بحث سابقه‌ی این امر، یعنی مسئله‌ی «انقلاب فرهنگی» در دانشگاهها در سالهای اول انقلاب تازه شده و اینبار دکتر عبدالکریم سروش که از اعضای ستاد انقلاب فرهنگی بود، بخاطر مسکوت‌گذاشتن نقش خود در این ستاد و تصفیه‌ی استادان و دانشجویان مورد انتقاد قرار گرفته است. دکتر سروش چندی پیش طی مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی هم‌میهن، منتقدان خویش را در این باره سرزنش و از بسیاری مسایل مربوط به تصفیه‌‌ی فرهنگی در دانشگاه‌ها اظهار بی‌اطلاعی کرده بود. به همین خاطر گروهی از اعضا و فعالان گذشته و حال دفتر تحکیم وحدت در نامه‌ای سرگشاده، ضمن گله از دکتر سروش، خواسته‌اند که در این زمینه برخوردی روشنگرانه داشته باشد. قبل از آن، دکتر محمد ملکی رئیس اسبق دانشگاه تهران، دکتر نجفی وزیر اسبق علوم و دکتر صادق زیبا کلام استاد دانشگاه نیز طی مقالاتی در روزنامه‌ها نسبت به برخورد دکتر سروش انتقاد کرده بودند.

در گفت‌وگویی که با خانم ثمینا رستگاری، یکی از امضا‌کنندگان این نامه و فارغ‌التحصیل علوم سیاسی که خود بخشی از پایان نامه تحصیلی اش را به این مسئله اختصاص داده، داشتم، ابتدا پرسیدم که اکنون تا چه حد اطلاعات دقیق و قابل استناد در مورد انقلاب فرهنگی در دسترس هست؟

ثمینا رستگاری: یک سایتی خود شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد. چون بخش اصلی بدنه‌ی نظام همچنان از انقلاب فرهنگی حمایت می‌کند و جزوی از افتخارات جمهوری اسلامی در واقع همین انقلاب فرهنگی است. لذا پنهانش نمی‌کنند. سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوباتش را دارد از روز اولی که این شورا به فرمان امام تاسیس شده، بدون اینکه در قانون پیش‌بینی شده باشد. در سایتش گفته است که چه جوری گزینش می‌کنیم و اهدافمان چی بوده و همچنان هم افرادی که می‌خواهند به دانشگاه راه پیدا بکنند و اساتیدی که می‌خواهند عضو هیات علمی بشوند، توسط این شورا گزینش می‌شوند. لذا پنهان نیست، چون کسی هنوز شرمنده نیست از انقلاب فرهنگی.

آیا در مورد تعداد استادان و دانشجویانی که درجریان انقلاب فرهنگی تصفیه شدند و چند وچون دقیق‌ آن اطلاعاتی وجود دارد؟

به‌طور دقیق ۵۶۷۹ نفر است که اخراج شدند . من ممکن است تنها چند نفر را اشتباه بکنم. درهمین مصاحبه‌ها‌ئی هم از افرادی که دست‌اندرکارش بوده‌اند راجع به تصفیه ۷۰۰ استاد صحبت شده است. ولی بعد از اینکه دانشگاه پس از سه‌سال باز می‌شود، دقیقا ۵۶۷۹ نفر استاد و دانشجو بازمی‌مانند از اینکه دوباره به دانشگاه راه پیدا بکنند.

آیا خود دفترتحکیم وحدت یا فعالان دانشجویی در این زمینه کار مدونی انجام داده‌اند، و آیا تحقیقی در این زمینه صورت گرفته است؟

در دفتر تحکیم وحدت، نه! صورت نگرفته است. چون متاسفانه ويژگی تاریخی ‌ما این است که حافظه مان کوتاه مدت است. در حالیکه تا به امروز هم ما بیشتر شاهد نقش انقلاب و تاثیر انقلاب فرهنگی در جنبش دانشجویی هستیم. دفتر تحکیم وحدت هم خودش بعنوان یکی از معلولهای انقلاب فرهنگی ا‌ست. یعنی جریانی است که بخاطر سیاست گذاری انقلاب فرهنگی یکه تاز میدان شده است در دانشگاهها و کل اتفاق‌هایی هم که تا امروز برایش افتاده به همین دلیل است که بار جنبش دانشجویی بر دوش یک تشکل افتاده است. تمامی تشکل‌ها بیرون رفته‌اند و همین حالا هم می‌بینیم که در داخل یک انجمن اسلامی گروههایی بازتولید می‌شوند که بعضا اسلامی نیستند. و این بخاطر این است که هیچ مجرای دیگری برای ورود و فعالیت‌ سیاسی در دانشگاهها وجود ندارد.

آیا تحقیق دانشگاهی در این زمینه ، یعنی از جنبه‌ی پژوهشی کاری صورت می‌گیرد؟

صورت که می‌تواند بگیرد. من خودم یک فصلی از پایان‌نامه‌ام راجع به انقلاب فرهنگی و تاثیر مصوبات انقلاب فرهنگی که تا امروز هم پابرجاست در جنبش دانشجویی در ایران است.

خانم رستگاری! در نامه‌ای که شما و تعداد دیگری از اعضای دفتر تحکیم وحدت خطاب به آقای دکتر سروش نوشته‌اید، از ایشان انتقاد کرده‌اید. اساسا انتظار شما و دیگر دانشجویان یا اعضای دفتر تحکیم وحدت از آقای دکتر سروش در ارتباط با مسایل مربوط به انقلاب فرهنگی چیست؟

مسئله مهم، یعنی انتظارمهمی که دانشجویان از ایشان داشتند این بود که نقش خودشان را در انقلاب فرهنگی شفاف بکنند وبگویند که در آن تاریخی که اساتید و دانشجویان به جرم دگراندیشی حذف می‌شدند از دانشگاه، ایشان چه نظری داشتند و چه دیدگاهی داشتند؟ چون همین طور که سمت ایشان هم در آن دوران طبق فرمان امام، جزو شورای انقلاب فرهنگی بودند. ولی ایشان همچنان آن نقش‌شان را در هاله‌ای از ابهام گذاشته‌اند و اگر هم صحبتی کرده‌اند دفاع کرده اند از آن دوران. در مصاحبه‌ی آخری هم که با یک روزنامه‌ای داشتند، همچنان دفاع کرده بودند از سالهای انقلاب فرهنگی. دلیل نگارش این نامه و همچنین سئوالی که ما از ایشان داشتیم این بود که، در آن سالهای غیرقابل دفاع شما چه می‌کردید در دانشگاه؟ خودتان بعدها قربانی حذف شدید، ولی آن وقتی که حذف تبدیل به قانون می‌شد، شما در راس امور بودید. اکنون محاکمه نمی‌کنیم شما را، ولی موضع‌تان را در آن سالها باید بیان بکنید.

آیا اساتیدی که در آن زمان تصفیه شدند از دانشگاهها، در این مورد اطلاعات یا خاطرات یا پژوهشی را منتشر کرده‌اند یا در دست تهیه دارند؟

خود کسانی که در مصاحبه‌ی ایشان مورد نقد قرار گرفته بودند جزو اساتیدی هستند که حذف شدند و راجع به مسئله‌ی انقلاب فرهنگی‌ هم توضیح داده اند، البته بیشتر در مصاحبه‌ها. بطور مثال آقای کاتوزیان. البته آقای زیباکلام جزو کسانی بودند که طرفدار انقلاب فرهنگی بودند، ولی سال ۷۷ گفتند من بخاطر نقشی که در انقلاب فرهنگی داشتم حلالیت می‌طلبم از مردم ایران.