دلگرمی گوردون براون به اسراییل درباره‌ ایران

فرنگیس محبی

گوردون براون، نخست‌وزیر بریتانیا، روز دوشنبه در پارلمان اسراییل سخنرانی کرد و در مورد برنامه‌های اتمی ایران هشدار داد. او اظهارات تهدید‌آمیز مقامات جمهوری اسلامی علیه ایران را محکوم کرد و گفت مردم اسراییل حق دارند در کشور خود در نهایت امنیت و آزادی زندگی کنند و گفت اگر صلح، ثبات و موجودیت اسراییل به خطر بیفتد، بریتانیا در کنار آن کشور خواهد ایستاد.

در همین ارتباط، در گفت و گویی با مئ‌یر جاودان‌فر، تحلیل‌گر ایرانی مقیم اسراییل، ‌ابتدا از او پرسیدم پیام‌های هشداردهنده نخست وزیر بریتانیا در مورد ضرورت به رسمیت شناختن حقوق و امنیت مردم اسراییل توسط دولت ایران، در شرایط فعلی تا چه حد می‌تواند برای مقامات و مردم اسراییل دلگرم‌کننده باشد؟

به نظر من، در شرایط فعلی سخنان آقای براون خیلی دلگرم کننده است. چون مردم اسراییل خیلی خودشان را تحت تهدید و تحت خطر اظهارات و اعمال آقای احمدی‌نژاد می‌بینند و وقتی رهبر یک کشور بزرگ و قدرتمند مثل انگلستان، از آن‌ها پشتیبانی می‌کند، برایشان بسیار مهم است.

مسأله مهم دیگر برای مردم این‌جا مهم است این است که می دانند دولت انگلستان در جریان مذاکرات با دولت ایران شرکت می کند و امید ما در این کشور این است که آقای براون بتواند از قدرت سیاسی کشورش برای رسیدن به یک راه حل مصلحت‌آمیز در رابطه با برنامه اتمی ایران، استفاده کند.

سخنان آقای براون و گفتارهای هشداردهنده‌شان به جمهوری اسلامی ایران در مورد اسراییل و غنی‌سازی اورانیوم، درست پس از مذاکرات ژنو در ارتباط با تعلیق غنی‌سازی اورانیوم، بیان شد. آیا این می‌تواند در اسراییل این‌گونه تعبیر شود که از این مذاکرات نتیجه چندان مثبتی حاصل نشده است؟

نه، به نظر من برای دولت اسراییل هنوز وقت هست. هنوز امکان دارد که دولت ایران موافقت کند. به نظر من در اسراییل، اظهارات آقای براون را به عنوان یک اخطار به جمهوری اسلامی می‌شود ترجمه کرد.

انگلیسی‌ها از این طریق می‌خواهند دولت ایران را تحت فشار قرار دهند که آقای سعید جلیلی‌ تا دو هفته دیگر جوابی داشته باشد.

کشورهای اروپایی و مخصوصاً اسراییل بر این نظرند که باید دولت ایران پاسخش را هرچه زودتر بدهد و این روند مثل بافتن قالی ایرانی نیست که سال‌های سال طول می‌کشد (آن‌طوری که آقای سعید جلیلی تشریح کردند) از نظر دولت اسراییل و جامعه بین‌المللی این مسأله باید هرچه زودتر حل شود. دولت ایران هرجه زودتر پاسخ دهد و امید این است که مسأله از راه‌های مصلحت‌آمیز تمام شود.

گوردون براون در کنار ایهود اولمرت

همان‌طور که واقفید، این تهدیدها مدت‌هاست که از جانب آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها ادامه دارد؛ اما جمهوری اسلامی ایران هم هم‌چنان به روش خرید وقت در سیاست خارجی‌اش در این مورد ادامه می‌دهد. فکر می‌کنید تحمل اسراییل تا چه زمانی است و موضع اسراییل در قبال این وقت خریدن‌ها از طرف جمهوری اسلامی ایران، چیست؟

دولت اسراییل می‌داند که دولت ایران حاضر به مذاکره با او نیست و دولت اسراییل در مذاکرات شرکت نمی‌کند. بنابراین در روند مذاکرات که مثل هر مذاکره دیگری سیاست چماق و هویج به‌قول انگلیسی‌ها در پیش گرفته‌، دولت اسراییل تنها کاری که می‌تواند بکنید این است که مثل چماق عمل کند. چون دولت ایران اصلاً اسراییل را به رسمیت نمی‌شناسد و هیچ امتیازی نمی‌خواهد از اسراییل بگیرد.

فعلاً نقش دولت اسراییل این است که به آقای احمدی‌نژاد در رابطه با‌ سخنان تهدیدآمیزش نسبت به اسراییل تذکر بدهد که این سخنان برای این دولت قابل قبول نیست.

دولت اسراییل حق گزینه نظامی را برای خودش محفوظ می‌داند. اما به نظر من هنوز عجله‌ای برای حمله نظامی به ایران ندارد. چون‌ اولاً برای این حمله نیاز به حمایت آمریکا دارد که در حال حاضر دولت آقای بوش حاضر نیست.

ثانیاً دولت اسراییل باید صبر کند که روند مذاکرات با ایران تا حدی پیش برود. الان تازه آمریکا وارد این مذاکرات شده است. اگر اسراییل الان به ایران حمله کند، تمام مشروعیت خودش را در جامعه بین‌المللی از دست خواهد داد.

به نظر من، دولت اسراییل در حال حاضر سیاست‌اش این است که صبر کند. اما اگر دولت ایران نخواهد هیچ مذاکره‌ای بکند و نخواهد که جلوی برنامه هسته‌ای ‌خودش را بگیرد، و مخصوصاً (بایستی این نکته را تأکید کنم) اگر آقای احمدی‌نژاد جلوی تهدیدهای خودش علیه اسراییل را نگیرد، به نظر من امکان این‌که دولت اسراییل به دولت و تأسیسات اتمی ایران حمله کند، افزایش خواهد یافت.

‌طبق صحبت‌های شما، تهدیدهای اسراییل علیه مراکز هسته‌ای ایران اگر این مذاکرات به جایی نرسد، خیلی هم جدی است.

امکانش وجود دارد. کشورهای مختلفی در دنیا داریم که دارند برنامه اتمی‌شان را توسعه می‌دهند. برزیل در حال غنی‌سازی اورانیوم است. دولت اسراییل با این مسأله هیچ مشکلی ندارد. دولت پاکستان بمب اتمی دارد؛ ولی دولت اسراییل را تهدید نمی‌کند. بنابراین ما نمی‌بینیم که دولت اسراییل آن‌قدر نگرانی در این مورد از خودش نشان دهد.

این فقط برنامه هسته‌ای ایران نیست که دولت اسراییل را این‌قدر نگران می‌کند، این طرز فکر و طرز بیان و رفتار دولت آقای احمدی‌نژاد است که مسأله‌ساز می‌شود.

به نظر من، حتی اگر دولت ایران برنامه هسته‌ای هم نداشت‌، دولت آقای احمدی‌نژاد برای اسراییل یک خطر محسوب می‌شود. چه برسد به این‌که الان ایران برنامه هسته‌ای دارد و خیلی‌ها شک دارند که آیا این برنامه هسته‌ای برای اهداف نظامی است یا غیرنظامی.

مسأله این‌جا، سیاست‌های دولت آقای احمدی‌نژاد است در قبال اسراییل. به نظر من اگر این سیاست‌ها عوض شود و آقای احمدی‌نژاد سیاست‌هایش را نسبت به دولت اسراییل دوستانه‌تر کند، این فشار جنگ که الان در حوزه روانی ‌بین ایران و اسراییل حاکم است، خیلی کمتر خواهد شد.

آقای براون، اولین نخست وزیر بریتانیا است که در پارلمان اسراییل سخنرانی کردند. به نظر شما منظور واقعی از این سخنرانی و هشدارهایی که در آن به ایران دادند، چه بود؟ آیا حمایت دولت بریتانیا از هرگونه اقدام اسراییل علیه ایران بود؟ یا این که می خواستند به اسراییل بگویند که جامعه جهانی این مشکل را حل خواهد کرد و نیازی به دخالت اسراییل در این مورد نیست؟

به نظر من، گزینه دوم. همان‌طوری که شما گفتید. رییس‌جمهور فرانسه (سارکوزی) هم این‌جا بودند. پرزیدنت بوش هم دو ماه پیش در اسراییل در پارلمان صحبت کرد.

تمام این کشورها می‌خواهند به دولت اسراییل دلداری دهند که جامعه بین‌المللی با شماست. صبر کنید؛ ما الان می‌خواهیم سعی کنیم مذاکرات موفق شود. می‌دانیم که شما نگران و ناراحت هستید؛ ولی فعلاً ما به شما می‌خواهیم ضمانت بدهیم که ما با شما هستیم. شما را تنها نمی‌گذاریم.

هدفشان این است که دولت اسراییل ایمان داشته باشد به قدرت مذاکرات و به قدرت ابزار اقتصادی که این کشورها برای تحریم دولت آقای احمدی‌نژاد استفاده می‌کنند.