لحظات لذت در این شغل سخت

فرنگیس محبی

دکتر فرزین فتح اردوبادی، پزشک متخصص قلب در بریتانیا با نصب پمپ جدیدی به نام امپلا در قلب بیماری در حال مرگ و نجات جان او نام خود را در جامعه پزشکی انگلیس ثبت کرد.

در گفتگویی با دکتر اردوبادی او از عمل بی‌سابقه‌ای که جان جورج فولکس ۶۵ ساله را نجات داد می‌گوید:

دکتر فرزین فتح اردوآبادی

ایشان مریضی بودند که برای یک عمل خیلی ساده به بیمارستان آمده بودند. وقتی به او داروی بیهوشی زدند؛ واکنشی شدید باعث شد قلب او بایستد. در آن لحظه قلب او اصلا کار نمی‌کرد. به اصطلاح می‌گویند (ایست قلبی) Cardiac Arrest کرده بود. بایستی به او شوک می‌دادند. بعد از دادن شوک هم قلب اصلا کار نمی‌کرد. فشار خون او شدیدا پایین بود و قلبش نارسایی شدید داشت.

در آن زمان ما یک دستگاه جدید را آزمایش می‌کردیم. این دستگاه که مثل یک پمپ است، کوچکترین دستگاهی‌ست که می‌تواند خون را از قلب بیرون بدهد و به گردش خون کمک کند.

مدتی کوتاهی بود که ما داشتیم این دستگاه را روی یک مریض دیگر آزمایش می‌کردیم. البته در کشورهای دیگر اروپا استفاده شده بود اما در انگلستان اولین بار بود که این دستگاه استفاده می‌شد. در آن شرایط این دستگاه را برای او گذاشتیم که خیلی خیلی به حال او کمک کرد. معمولا در چنین شرایطی بیمار یا اصلا زنده نمی‌ماند یا اگر هم بماند، زمان درازی طول خواهد کشید تا حال او خوب بشود یا قلب او به حالت نرمال برگردد.

اما ایشان با کمک این دستگاه در عرض 24 ساعت قلبش شروع کرد به حالت نرمال زدن و بعد از دو روز ‌توانستیم بیمار را از بیمارستان مرخص کنیم. خیلی خیلی شانس آورد و از همه لحاظ خوب پیش رفت.

گویا شما همان موقع که داشتید این پمپ را روی بیمار دیگر ی امتحان می‌کردید همزمان شده با وقتی که آقای فوکس سکته می‌کنند و مسئول فروش این پمپ‌ها اتفاقا یکی از این پمپ‌ها در اتوموبیل داشته.

بله خب این دستگاه نسبتا گران است و ما می‌خواستیم ببینیم چه شکلی است. از آن‌ها خواسته بودیم یک دستگاه بیاورند. بیماری را بعد از مدت‌ها انتخاب کرده بودیم که این آزمایش را روی او انجام دهیم. معمولا هم این‌طور است که یکی بیشتربا خودشان نمی‌آورند. اما خوشبختانه او یکی اضافه در اتوموبیل خود داشت که رفتند آن‌را آوردند و ما استفاده کردیم.

حتما در آن لحظه خیلی خوشحال شدید که جان یک نفر که سکته کرده بود و ممکن بود که بمیرد را نجات دادید.

خوب البته همیشه خیلی خوشحال کننده است. در این شغل واقعا لحظات ناراحت کننده زیاد است، اما لحظات لذت آن زمانی‌ست که آدم می‌بیند یک کار مثبتی کرده و شرایطی بوده که توانسته کمک کند به شخصی که بهرحال زندگی‌اش در خطر بوده را نجات دهد، و خب آدم خودش کلی از این خوشحال می‌شود.

حالا که این پمپ‌ها برای دو بار روی بیمار استفاده شده و جان آن‌ها را نجات داده شده؛ تا چه حد می‌تواند در انگلستان این پمپ‌ها در اختیار بیماران باشد؟ ایا آزمایشات کامل روی آن انجام شده؟

در اروپا و جاهای دیگر استفاده شده و بعضی از بیمارستان‌ها آن را دارند. فقط در انگلستان نبوده. این هم بستگی به شرایط مالی بیمارستان دارد. ‌از آن وقتی که ما شروع کردیم به استفاده از این دستگاه، تبلیغات بیشتری هم شده. خیلی از بیمارستان‌های دیگر در این کشور شروع کرده‌اند به استفاده کردن، و همین تبلیغی شده برای این دستگاه. خیلی از بیمارستان‌های دیگر با ما تماس گرفتند و می‌خواستند راجع به تجربه ما بدانند. می‌دانم خیلی از بیمارستان‌ها شروع کرده‌اند به خریدن تعدادی از این دستگاه‌ها.

شما در مورد مواظبت از بیماران قلبی، پیش از این‌که به بیمارستان بروند رساله‌ای نوشته‌اید که در کنگره‌ای هم در منچستر مطرح شده است. در باره این رساله بگویید.

رشته مخصوص من رشته مربوط به بیمارانی است که بیماری قلب دارند. خصوصا کسانی که دچار حمله قلبی می‌شوند و چطور حمله قلبی را می‌شود درمان کرد و در آن حالت به بیمار کمک کرد، و یا وقتی آدم سکته قلبی می‌کند چگونه می‌توان رگ‌ها را باز کرد.

البته راجع به این مساله تحقیقات زیادی شده و نشان داده شده که هر چه زودتر کمک به این بیماران برسد او هر زودتر خون به قلب برسد شانس نجات پیدا کردن بیشتر است. بعد یک مساله‌ دیگر این است که چطور بتوان سرویسی ایجاد کرد که هم زودتر به این بیمارها رسیدگی کرد و هم بهترین درمان را داد.

دو شیوه‌ی درمان وجود دارد یکی درمان دارو است که رگ‌ها را باز می‌کند و درمان دوم آن درمانی است که با دستگاهی که در اصطلاح به آن انژیوپلستی می‌گویند و با بالن رگ‌ها را با آن باز می‌کنند. این خیلی خیلی موثرتر است. اما خیلی خیلی سخت‌تر هم است در منچستر ـ جایی که ما هستیم ـ یکی از اولین بیمارستان‌های انگلیس بود که برای باز کردن رگ شروع به استفاده کردن از «بالن» کرد.

در حال حاضر در انگلیس و بیمارستان‌های مختلف به‌جای اینکه دوا را بدهند که رگ‌ها را باز کند با «بالن» رگ را باز کنند که خیلی بهتر هست. در این مسائل منچستر توانسته با لندن خیلی جلوتر از مثلا جاهای دیگر انگلیس باشد.

آیا این پمپ‌ها در ایران استفاده می‌شود؟

نه فکر نمی‌کنم.

شما علاقه‌ای دارید که این پمپ ها را به ایران ببرید؟

مسلما اگر پروژه‌ای باشد و راهی باشد. من خودم زیاد به سیستم ایران وارد نیستم اما می‌دانم که دکترهای خیلی خوبی وجود دارد و می‌دانم خیلی بیشتر کارهایی که ما این‌جا می‌کنیم در سطح خیلی خوبی در ایران هم انجام می شود.

این پمپ‌ها که شما البته گفتید گران هم هستند تا چه حد از مرگ بیماران قلب جلوگیری می‌تواند بکند؟

این برای کسانی استفاده می‌شود که شرایط آن‌ها خیلی خیلی بغرنج باشد. کسانی که معمولا اگر به آن‌ها نرسند هشتاد درصد آن‌ها می‌میرند. برای این‌که آن‌ها در حال مرگ بوده‌اند و این پمپ به اصطلاح کمک می‌کند تا خون به بدن برسد. البته چون یک دستگاه نسبتا جدیدی است، هنوز آنقدر آزمایش نشده که آدم بتواند بگوید که خوب شدن با آن چقدر است و یا چقدر باعث بهبود می‌شود.

خوبی این دستگاه‌ها نسبت به نوع قدیمی‌شان که بزرگ بود این است که دیگر لازم نیست سینه را بشکافند یا قلب را باز کنند. بگذارید این دستگاه را می‌شود از یک سوراخ کوچک از پا رد کرد و گذاشت. این برتری آن نسبت به دستگاه‌های دیگر است. اگرنه دستگاه‌های دیگر هستند شبیه این اما آنها خیلی بزرگ هستند و سخت می شود در بدن گذاشت.