رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۸ بهمن ۱۳۸۶

طنين آواز شجريان در شهر لندن

پرويز جاهد


کنسرت شجریان - لندن | عکس‌ها از پرویز جاهد

درآمد
صدها تن از ايرانیان مقيم لندن و عاشقان موسيقی سنتی ايرانی ديروز(يکشنبه ۲۹ آوريل) در سالن کادوگن هال لندن گرد آمدند و به صدای استاد آواز ايران محمدرضا شجريان گوش سپردند.

شجريان به همراه گروهش مرکب از سعيد فرج پوری نوازنده کمانچه، مجيد درخشانی نوازنده تار، محمد فيروزی نوازنده عود و همايون شجريان نوازنده تنبک در ميان استقبال گرم و پرهيجان حاضران برصحنه ظاهر شدند و بر روی سکويی که با فرش‌ها و گليم‌های زيبا و چشم‌نواز ايرانی آراسته شده بود نشستند و به اجرای برنامه پرداختند.


در اين برنامه که سخن سعدی نام داشت و مطابق معمول کنسرت‌های ايرانی در دو قسمت اجرا شد، شجريان تصنيف‌ها و آوازهايی را که همگی بر اساس غزليات عاشقانه سعدی تنظيم شده بود، اجرا کرد.

ماهور
در بخش اول برنامه که در دستگاه ماهور اجرا شد، شجريان به اجرای قطعاتی از ساخته‌های خود و مجيد درخشانی پرداخت. برنامه با قطعه انتظار ساخته مجيد درخشانی آغاز شد و با ساز و آواز ماهور ادامه پيدا کرد.

پس از آن شجريان به اجرای دوباره تصنيف مشهور سرو چمان از ساخته‌های خودش پرداخت. يکی از ويژگی‌های اجرای دوباره اين تصنيف و ديگر تصنيف‌هايی که در شب گذشته اجرا شد، همراهی فرزند استاد، همايون شجريان به عنوان خواننده با پدر بود. آنها که تا کنون صدای همايون را نشنيده بودند از شباهت صدای او و صدای استاد شگفت زده شدند. اگرچه تشخيص صدای پدر از پسر در بسياری از لحظه‌های اجرا برای شنوندگان عادی تا حد زيادی دشوار بود اما شنونده حرفه‌ای و متخصص می‌توانست تفاوت‌های خواندن پدر و پسر را در شيوه اجرا و طرز بيان اشعار دريابد.





اجرای دوباره تصنيف سرو چمان، خاطره کنسرت‌های گذشته را در ذهن دوستداران صدای استاد زنده کرد.

آنگاه شجريان غزل ديگری از سعدی را با همراهی کمانچه فرج پوری و عود محمد فيروزی اجرا کرد.

فرج پوری کمانچه نواز ماهری است. علاقمندان موسيقی سنتی ايرانی تا کنون اجراهای بسيار خوبی از او برصحنه ديده‌اند. بسياری از ايرانيان مقيم لندن همراهی استادانه او را با پريسا و حميد متبسم در کنسرت رويال فستيوال‌هال لندن به ياد دارند. به هرحال فرج پوری قابليت‌هايش را در نوازندگی کمانچه نشان داده و ثابت کرده چيزی از کيهان کلهر کم ندارد و به خوبی توانسته جای خالی او را در گروه شجريان پر کند.

مجيد درخشانی نيز تارنواز قابلی است. او اگرچه فرصت نيافت در کنسرت ديشب، هنر نوازندگی خود را به تمام و کمال به نمايش بگذارد اما چهارمضراب زيبا و درخشان دلکش ساخته او که با آواز گرم و پرطنين شجريان در ميانه آن همراه شد، حاضران در سالن را به وجد آورد. اين قطعه، يکی از بهترين قطعاتی بود که در کنسرت شب گذشته شنيده شد. آوازی که شجريان در لابلای چهارمضراب درخشانی اجرا کرد آوازی بسيار ظريف و تکنيکی بود که نشان از مهارت، خلاقيت، دانش و تجربه وسيع استاد در اجرای اينگونه قطعات آوازی داشت.

پايان بخش قسمت اول برنامه، تصنيفی بود از ساخته‌های محمدرضا شجريان با عنوان سخن عشق که بر روی غزلی عاشقانه از سعدی ساخته شده بود. اگرچه تصنيف تازه‌ای نبود و استاد قبلا نيز چند بار آن را اجرا کرده بود.


شور و افشاری
آنگاه پس از دقايقی تنفس، قسمت دوم برنامه با قطعه ديدار ساخته سعيد فرج پوری که در دستگاه شور ساخته شده بود آغاز شد. قطعه‌ای که بعد با آواز شجريان در شور دنبال شد.

پس از آن شجريان تصنيف بلند و زيباي ديگری از ساخته‌های خود را با عنوان دربند عشق با غزلی از سعدی اجرا کرد. همايون نيز مثل دفعات قبل، در اجرای اين تصنيف، با پدر همگام شد و تصنيف به شکل يک دوئت و مکالمه‌ای زيبا بين پدر و پسر اجرا گرديد:

به تو حاصلی ندارد غم روزگار گفتن
که شبی نخفته باشی به درازای سالی

آواز در دستگاه افشاری با کمانچه فرج پوری و تار درخشانی قسمت ديگری از اين برنامه بود که به دنبال تصنيف اجرا شد.

متاسفانه قطعات آوازی در بخش دوم برنامه، کيفيت بخش اول را نداشت. شجريان در اين قسمت، کمی خسته، بی حوصله و کسل به نظر می‌رسيد و آوازها را آنچنان که در توان و قابليت اوست اجرا نکرد.


به هرحال چهارمضراب تند رقص پروانه ساخته سعيد فرج پوری، کسالتی را که به سبب ريتم کند و تقريبا بی حال اجرای قطعه آوازی بر تالار موسيقي حاکم شد، شکست و شور و ولوله‌ای در ميان مخاطبان برنامه برانگيخت.

و سرانجام تصنيف عهد شکن از ساخته‌های ديگر شجريان، پايان بخش قسمت دوم برنامه بود.

اما تماشاگران برنامه پس از پايان اجرا حاضر به ترک سالن نشدند و با تشويق‌ها، ابراز احساسات و کف زدن‌های ممتد خود، بار ديگر شجريان و گروهش را برای اجرای تصنيفی ديگر به روی صحنه فرا خواندند.

استاد نيز با فروتنی به درخواست علاقمندانش پاسخ مثبت داد اما مسئولين تالار کادوگن به دليل تمام شدن وقت برنامه و رعايت مقررات سالن، آمپلی فايرها را بستند و نور صحنه را خاموش کردند. اما شجريان و همراهانش عليرغم خاموش بودن بلندگوها، در نهايت خضوع، دوباره برسکو نشستند و تصنيف زيبايی به نام ساقيا ساخته فرج پوری را بر اساس شعری از مولوی اجرا کردند.


فرود
به عنوان يکی از علاقمندان صدای شجريان که سال‌ها با تصنيف‌ها و آوازهای او سر کردم، بايد بگويم اجرای روز گذشته توقع و انتظار مرا برآورده نکرد. من در صلاحيت خود نمی‌بينم که در باره تصنيف‌ها و شيوه آهنگسازی شجريان نظر تخصصی دهم و اين کار را به متخصصان اين حرفه واگذار می‌کنم اما به عنوان يک شنونده و دوستدار صدای شجريان که همه فعاليت‌های هنری او را از سال‌ها قبل، دنبال کرده، کنسرت ديروز را نقطه اوجی در کا رهای او به حساب نمی‌آورم. شجريان اجراهای زيباتر، منسجم‌تر و به يادماندنی‌تری در گذشته داشته است و احتمالا در آينده نيز خواهد داشت. به نظر من کار گروهی شجريان از فقدان چيزی رنج می‌برد که من نمی‌دانم چيست. شايد در ترکيب بندی و رنگ آميزی سازها باشد، شايد در غيبت برخی از مهم‌ترين سازهای ايرانی مثل نی و سنتور باشد و يا در شيوه آهنگسازی شجريان. به هرحال شخصا منتظرم تا تجربه‌های درخشان کنسرت‌های نوا و راست پنجگاه او در جشن و هنر شيراز دوباره تکرار شود. پس تا آن روز.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

"او همیشه برای من سرمنشاء عقلی بزرگ بوده است. من نمی دانم در این دنیا چه خواهم کرد اگر کسی مثل سید حسین نصر در بین ما نباشد. از چه کسی باید سؤالات خودم را بپرسم. "
Prof. Aisha Gouvenor
آیین گرامی داشت پروفسور سید حسین نصر. فیلسوف و اسلام شناس معاصر.از 1۸ فروردین ماه تا ۳۱ خرداد ماه 1386 .
هر شب از ساعت 22.40 تا 23
در برنامه رادیویی "دارالفنون"
از رادیو تهران، صدای پایتخت .اف ام رديف ۹۵ . با حضور فلاسفه، اندیشمندان بزرگ جهان و همراهی پروفسور سید حسین نصر .
در آیین گرامی داشت استاد نصر، او و اندیشه هایش را می شنویم . ممنون می شوم اگر همیاری کنید و جهت اطلاع رسانی به دوستان و مخاطبان عزیزتان به این صفحه لینک بدهید

-- hoseini ، May 1, 2007 در ساعت 06:48 PM

کنسرت ِ استاد محمد رضا شجر یان در لندن چه ارتباطی با گرامی داشت ِ سید حسین نصر دارد؟ اگر جا به جا نوشته شده اند چرا تصحیح نمی شوند؟ بهر روی استاد شجر یان از نوادر ِ روزگار ِما ایرانیان است ،ایشان زحمت ِ بسیاری برای ضبط و نگهداری ِ آثار موسیقائی استادان گذشتهء ایرانی کشیده اند ( ترتیب و ضبط ِ ردیف های آوازی ِ ایران) ، تندرستی ودرازی ِ عمرش را آرزو مندم.

-- بدون نام ، May 2, 2007 در ساعت 06:48 PM

با سلام

فقط ميتوان گفت اسطوره آواز ايران زمين بزرگ مرد تاريخ ايران سلطان آواز ايران و رنسانس ايران استاد محمدرضا شجريان

-- بدون نام ، May 3, 2007 در ساعت 06:48 PM

با سلام و عرض ادب به همه هنر دوستان ایران زمین
افسوس كه قدر استاد را ندانستيم و نمي دانيم و نخواهيم دانست.

-- افراسیاب - تهران ، May 4, 2007 در ساعت 06:48 PM

در جایی خواندم شخصی بنام منصور ملکی حرفهای ضد و نقیض و دور از منطق و عقلی راجع به اسطوره آواز ایران استاد محمد رضا شجریان زده است که هر کس این مطالب را میخواند پی به بی منطقی و دشمنی وی با استاد میبرد. البته آقای منصور ملکی در حدی نیستند که بخواهند راجع به استاد نظر دهند البته ایشان با این حرفهایشان بیشتر بنظر میرسد میخواهند نام خود را سر زبانها بیاندازند و معروف کنند چون همه استاد شجریان را میشناسند و از شخصیت والا و انسانی استاد با خبرند.

-- babak_mahoor ، May 13, 2007 در ساعت 06:48 PM

ba arze salam
ostad shajarian shamii dar hal khamoosh shodan ast
kasi ghadr oo ra nmidanad
ostad besiar baraye mosighi iran zahmat keshideand
cheghadr khoob bood ostad dar seda va sima hozoor dasht

-- افشين ، May 17, 2007 در ساعت 06:48 PM

وقتی شجریان می خواند روح لبریز از عشق میشود .قلبها در عبور خاطرات گم میشودوحافظ به تماشای زیبایی افریده هایش می نشیند.ودر یک ان زمان سرمست اوازهایش میشود جوری که مرگ از یاد میرود.

-- احمد برزگر ، May 22, 2007 در ساعت 06:48 PM

صداي استاد سكوي پرواز من به سوي خداست و من قرابتم با معبودم را مديون اين صداي روحاني ميدانم و دوستش دارم.

-- تينا ميرمحسني ، May 23, 2007 در ساعت 06:48 PM

درود بر خسرو آواز ایران .. تازگی و طراوت همیشه در کارهایش جریان دارد .

-- Sina Maddah ، May 29, 2007 در ساعت 06:48 PM

ربي يحفضك على هد الصوط الدي لا يعلا ولم ولن يتكرر بالعالم لمن يعرف الاسواط اترج منكم تبعثولي الخغلة الدي سارت بالمغرب مهما كلفتني من ملغ

-- ابوسلطان ، Jun 5, 2007 در ساعت 06:48 PM

تنها كسي كه اميد زندگي به من داده و ميده

-- azad ، Jun 7, 2007 در ساعت 06:48 PM

خداوندا نگهدار اززوالش....

-- مصی ، Jun 12, 2007 در ساعت 06:48 PM

درود بر خسروی آواز ایران

-- مجید ، Jun 29, 2007 در ساعت 06:48 PM

احترام ابدی نثاراستاد شجریان

-- محمود ، Sep 14, 2007 در ساعت 06:48 PM

محمد رضا شجریان چهره یگانه تاریخ این سرزمین

-- منیر ، Jan 28, 2008 در ساعت 06:48 PM