قهرمانان کشتی ما خانه‌نشین شده‌اند

پانته‌آ بهرامی

ایرانیان پراکنده در جهان، در سال‌های قبل از انقلاب ۱۳۵۷شاید به چند صدهزارنفر نیز نمی‌رسیدند، امروز اما چند میلیون نفردر سراسر جهان پراکنده‌اند و کم نیستند کسانی که مجبور شدند در رشته‌های غیر تخصصی روزگار بگذرانند.درمیان ایرانیان پرتاب شده به خارج از مرزها یکی احمد رضایی، گرداننده‌ی یکی از مغازه‌های ایرانی در آمریکاست که برنده‌ی مدال طلا در رشته‌ی ورزش کشتی در سال ۱۹۷۱ بوده است.

او از دوران شروع علاقه اش به کشتی می‌گوید: «سال ۱۹۶۱ ایران صاحب پنج مدال طلا، یک نقره و یک برنز در یوکوهامای ژاپن بود. از آن زمان تصمیم گرفتم که به ورزش کشتی رو بیاورم، ولی بدنم ضعیف و سنم کم بود. ۱۴ سالم بود و معمولاً تا ۱۶، ۱۷ سالگی خانواده‌ها فرزندان‌شان را به کشتی نمی‌فرستادند. مجدداً ایران در سال ۱۹۶۵ قهرمان کشتی در منچستر شد. در این دوره دیگر می‌توانستم ورزش کشتی را شروع کنم. یک‌سال و نیم که ورزش کردم سرباز شدم و می‌بایستی به سربازی بروم. در وزن ۵۲ کیلو در مسابقات انتخابی ارتش‌های جهان انتخاب شدم. مسابقات در یونان بود. ایران قهرمان شد ومن مدال طلا گرفتم.»

اینجا مغازه‌ی ایرانی احمد رضایی در نیوجرسی آمریکا است. بوی شیرینی مغازه را پر کرده است. احمد رضایی که درسال ۱۹۷۱ در یونان برنده‌ی مدال طلا در کشتی آزاد در ورن ۵۲ کیلوگرم شد، از این طریق زندگی می گذراند. خود او در این زمینه می‌گوید: «مغازه‌ی من بیشتر پاتوق است تا فروشگاه.»

آمدن احمد رضایی به آمریکا با مربی‌گری او همراه شد. او نزدیک به یک دهه، مربی کشتی در دانشگاه کلمبیا بود. خودش خداحافظی از تشک کشتی و مربی‌گری را اینگونه توضیح می‌دهد: «از کارم راضی بودم. هرسال هم تمدید می‌کردند تا این‌که دیگر بدنم کشش نداشت. در کشتی برعکس ورزش‌های دیگر، مربی باید روی تشک باشد و فیزیکی کار کند. مثل فوتبال نیست که دستور دهد. دیدم چندبار ضرب می‌خورم. به همین دلیل با کشتی و مربی‌گری هم خداحافظی کردم.»

چه ویژگی خاصی کشتی را از ورزش‌های دیگر جدا می‌کند و چرا در ایران، ورزش کشتی نوعی سنت است و یکی از رشته‌های قهرمانی ما نیز همین ورزش است؛ ورزشی که در آن مدال طلا هم می‌بریم.

کشتی‌گیری‌های ایران به دنبال این بودند که مدال طلا ببرند و برای مملکت زحمت بکشند. کشتی‌گیری مثل عبدالله موحد، صاحب شش مدال طلا بود و دنبال پول نبود. کشتی ایرانی دو جور داریم: یکی پهلوان و یکی کشتی‌گیر. پهلوان‌ها کسانی هستند که جوانمردی خود را دارند، ولی کسانی هم هستند که می‌خواهند فقط کشتی بگیرند و قهرمان شوند. هر کشتی‌گیر احساس می‌کند که به مردم کمک کند. مثلاً وقتی در زلزله‌ی بویین زهرا تختی راه افتاد که پول جمع کند، هرکسی می‌توانست کمک می‌کرد.

تختی پهلوان بود و از این پهلوان‌ها ما کم نداشتیم. آقای موحد، علی غفاری که مدال نقره‌ی سال ۱۹۴۹ را در استانبول گرفت، سیدمحمد خادم، منصور رئیسی، نبی‌الله سروری که مدال طلای مسابقات جهانی ترکیه‌ی سال ۱۹۵۷استانبول را گرفت، محمدعلی فردین هنرپیشه‌ای که دارای دومدال نقره در مسابقات جهانی توکیو شد، تختی که سه تا مدال طلا و دونقره گرفت و قهرمان المپیک شد و ... اینها همه پهلوان بودند. کشتی همیشه در گود زورخانه بود. لنگ می‌بستند و کشتی می‌گرفتند و هرکس آن دیگری را به بیرون می‌انداخت، پهلوان آن زورخانه می‌شد. بعد سازمان تربیت بدنی درست شد

رئیس فدراسیون کشتی آن دوره سرلشگر دفتری بود که کشتی را از زورخانه روی تشک آورد. همه خجالت می‌کشیدند که با شلوار کشتی بیایند روی تشک و آن را زشت می‌پنداشتند. برخی کشتی را کنار گذاشتند. بعضی آمدند تا این‌که بعد مرسوم شد و منصور رئیسی در مسابقات المپیک در لندن در سال ۱۹۴۸ برای اولین بار نقره گرفت.

المپیک مونیخ و حمله‌ی فلسطینی‌ها

احمد رضایی در تیم ملی اعزامی به مونیخ آلمان در سال ۱۹۷۲به عنوان کشتی‌گیر رزرو محمد قربانی حضور داشت.گروه سپتامبر سیاه، یک گروه پیکارجوی فلسطینی بود که برنامه‌ریزی و اجرای طرح حمله به ورزشکاران اسرائیلی را در این سال انجام داد.

در این حمله یازده ورزشکار اسرائیلی و یک پلیس آلمان غربی جان خود را از دست دادند. پنج پیکارجوی فلسطینی نیز در این عملیات کشته شدند. پیکارجویان فلسطین برای آزادی زندانیان فلسطینی در اسرائیل و جلب توجه افکار عمومی دست به این عملیات زده بودند.

احمد رضایی درباره‌ی این رویداد می‌گوید: «کشتی‌گیران ایرانی اتفاقاً در آپارتمانی بودند که به کشتی‌گیران اسرائیلی نزدیک بودند. شب قبل یک کشتی‌گیر ۷۴ کیلو با آقای برزگر کشتی گرفت و برزگر برنده شد. روز بعد کشته شد. فلسطینی‌ها از شش ماه قبل استخدام شده بودند برای چمن‌زنی و این نقشه را از قبل چیده بودند. بعد از عملیات ویلی برانت برای ۴۸ ساعت مسابقات را متوقف کرد و مسابقات المپیک پس از دو روز ادامه یافت. ما از بالا می دیدیم که هرکدام از ورزشکاران اسرائیلی را دریک تابوت گذاشتند و روی هر تابوت نیز یک مدال طلای المپیک گذاشتند و آنها را به اسرائیل فرستادند.»

خانه‌نشینی قهرمان‌ها

تیم ملی کشتی ایران تابه حال چهاربار قهرمان جهان شده است. احمد رضایی از تفاوت بین کشتی آزاد و فرنگی و سابقه‌ی قهرمانی‌های ورزشکاران ایرانی و بی‌مهری دولت و خانه‌نشین شدن بسیاری از آنها سخن می‌گوید.
در کشتی آزاد از همه‌ی بدن می‌توانید استفاده کنید ولی در کشتی فرنگی فقط از کمر به بالا می‌توانید کشتی بگیرید. در کشتی فرنگی، فقط سال گذشته برای اولین‌بار قهرمان جهان شدیم، البته فروپاشی شوروی باعث شد که رقبای ما که قبلاً در اتحاد جماهیر شوروی بودند اکنون به کشورهای کوچکی تبدیل شوند و شانس برای قهرمانی بیشتر شود.

صاحبان مدال در کشتی فرنگی بیشتر کشورهای اروپای شرقی مثل لهستان و آلمان شرقی هستند.
بهترین کشتی‌گیری که ایران و جهان به خود دیده عبدالله موحد است که صاحب شش مدال طلا از سال ۱۹۶۵ در منچستر تا ۱۹۷۲ شد. یعنی شش‌بار قهرمان اول دنیا و المپیک شد.

اگر بخواهید مقایسه‌‌ای بین کشتی آزاد ایران درقبل و بعد از انقلاب داشته باشید، چه مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی می‌توانید ببینید؟

من سیاسی نیستم، ورزشکارم. هرکسی هرکاری می‌کند باید تجربه‌ی آن را داشته باشد. یعنی خاک تشک را خورده باشد. در زمان ما کسانی که خودشان قهرمان بودند و سابقه داشتند مربی می‌شدند؛ مثل علی غفاری المپیک مونیخ، که خودش سابقه‌ی کشتی داشت و مدال گرفته بود. در واقع می‌دانست که کشتی‌گیر چه مشکلاتی دارد که باید حل شود و با خیال راحت روی تشک کشتی برود. الان یک آقایی را که پیش از این رئیس فدراسیون والیبال بوده رئیس فدراسیون کشتی کرده‌اند.

چون در آنجا موفق بوده فکر کردند رئیس فدراسیون هر رشته‌ی ورزشی بشود خوب است. ما این‌همه قهرمان جهان داریم. کسانی را داریم که هیچکس اسم‌شان را نمی‌برد. محمدابراهیم سیف‌پور که درتاریخ جهان هیچ‌کس نتوانسته در سه وزن مدال بگیرد، در وزن ۵۲ کیلو قهرمان المپیک شده، در وزن ۵۷ و در وزن ۶۲ کیلو هم قهرمان جهان شد. او الان در خانه نشسته و کسی سراغش را نمی‌گیرد.

او یکی از بهترین کشتی‌گیرها بوده است. ابراهیم جوادی هم صاحب چند مدال طلا و یکی از فنی‌ترین کشتی‌گیرهاست. خب در این صورت چرا فردی را از مسابقات والیبال آورده‌اند و رئیس فدراسیون کشتی کرده‌اند؟ حالا این چهارتا مدال را که کشتی‌گیران ما می‌گیرند یا نمی‌گیرند، به خاطر تلاش بچه‌هاست. تا موقعی که برزگر مربی بود ما مرتب مدال می‌گرفتیم، ولی کشتی‌گیرهای قهرمان‌مان خانه‌نشین شده‌اند.