«فوتبال ما تفکر تیمی ندارد»

ایرج ادیب‌زاده

در حالی که فوتبال لیگ برتر ایران از حالا به دربی دو تیم پرطرفدار پایتخت، پرسپولیس و استقلال، در روز جمعه‌ی آینده نگاه می‌کند، پرسپولیس با شکست برابر ملوان در ورزشگاه آزادی در بدترین شرایط به استقبال این مسابقه می‌رود.

پرسشی که با امیر برادران، روزنامه‌نگار و مفسر ورزشی در لندن، در میان گذاشته‌ام این است: چرا باید از یک باخت به‌جای درس‌گرفتن حماسه‌ای در اندازه‌های یک پیروزی بسازیم؟

شما به نکته‌ای بسیار اساسی اشاره کردید و آن دیدارهای تدارکاتی است. ما متأسفانه فلسفه‌ی بازی دوستانه و تدارکاتی را نمی‌دانیم. این دیداری بود که به طور مسلم کسی توقع نداشت که ایران بازی را ببرد یا با برزیل مساوی کند. نتیجه‌ی بازی هم نمی‌توانست چندان مهم باشد، اما مهم این بود که ما برویم و از این بازی درس‌های یک دیدار تدارکاتی را بگیریم.

تفکری که به اعتقاد من در نیمکت تیم ملی برزیل کاملاً حاکم بود. این تیم با بازیکنانی به دیدار تیم ملی ایران آمد که می‌توانم بگویم تعدادی از آنها برای اولین‌بار در دیدار بین‌المللی شرکت می‌کردند و مربی برزیل به دقت می‌دانست که از بازی تدارکاتی و از بازی دوستانه چه می‌خواهد. این تفکر متأسفانه در نیمکت تیم ملی ایران نبود. ما با تمام قوا به دیدار تیمی رفتیم که پیشینه‌ی بسیار بزرگی در فوتبال جهان دارد.

اگر توجه داشته باشید، همین تیم در جام جهانی۲۰۱۰ آفریقای جنوبی برابر یکی از حریف‌های ما در جام ملت‌های آسیا، مثل تیم کره شمالی، در یک بازی کاملاً رسمی که به اعتقاد من فضای آن از نظر روحی‌ـ روانی بسیار با یک بازی دوستانه فرق می‌کند، دو بر یک برنده شد. ما اما با تمام قوا می‌رویم به بازی دوستانه که هیچ تفکری از آن در نزد مربیان تیم ملی وجود ندارد و همان‌طور که شما اشاره کردید سه هیچ بازی را می‌بازیم و از این بازی ابراز رضایت می‌کنیم.

به اعتقاد من هیچ رضایتی در این بازی نمی‌توانست حاکم باشد. ما هیچ گونه تفکر تیمی نداشتیم. اشکالاتی را که در بازی غرب آسیا داشتیم، به‌وضوح در این بازی هم دیدیم. یکی از بهانه‌هایی که افشین قطبی برای شکست در بازی غرب آسیا داشت، نبودن بازیکنانی مثل نکونام و شجاعی بود، اما شما نگاه کنید، در بازی با برزیل، نکونام و شجاعی هیچ نقشی نداشتند و آمادگی نداشتند.

ما سعی نکردیم در این دیدار تدارکاتی شانس را به بازیکنان دیگر دهیم و با سیستم‌های دیگری بازی کنیم. با همان تفکر دفاعی به دیدار تیم ملی برزیل رفتیم. با همان پژمان نوری، آندرانیک تیموریان و نکونام ... هافبک‌هایی که به‌هیچ عنوان بازیکنان بازی‌سازی نیستند. در بازی ۹۰ دقیقه‌ای مقابل برزیل ما از هر دقیقه‌اش باید برای تدارکات تیم ملی‌مان استفاده می‌کردیم.

در بیست دقیقه‌ی آخر، کریم باقری را به زمین آوردیم. این نشان می‌دهد که هیچ تفکر تکنیکی در این تیم وجود نداشت. ما در واقع بیست‌دقیقه از بازی ۹۰ دقیقه‌ای را از دست دادیم به خاطر این که بازی خداحافظی کریم باقری بود. اگر من مربی تیم ایران بودم، اعتقاد داشتم که ما باید صددرصد از هر دقیقه‌ی این بازی نهایت استفاده را ببریم و به سود تیم ملی فوتبال‌مان عمل کنیم.

امیر برادران

نه این که بازیکنی را در بیست دقیقه‌ی آخر به زمین بیاوریم که می‌دانیم در جام ملت‌های آسیا با ما بازی نمی‌کند. این بازیکن وقتی به زمین آمد، به نظر من یک درس به فوتبال ما داد که همان پاس خوب – تو در - او به میلاد می‌داودی بود. ما در طول تمام بازی، در طول بازی غرب آسیا و بازی تدارکاتی قبل از آن؛ و همین بازی با برزیل، به هیچ‌عنوان هافبکی نداشتیم که بتواند پاس‌های تو در – بین دو دفاع - را این طوری بدهد. در فوتبال فعلی ایران ما فاقد چنین بازیکنانی هستیم و متأسفانه جدا از این که حالا بیست دقیقه‌ی بازی را از دست دادیم و با ۷۰ دقیقه در مقابل برزیل قرار گرفتیم، اما تفکرات دفاعی و تفکرات محتاطانه‌ای که در افشین قطبی وجود دارد، باعث شد که نتوانیم از این بازی درس خوبی بگیریم.

با این وضعیتی که شما برشمردید، آیا می‌توان امیدوار بود که ایران در جام ملت‌های آسیا در ماه ژانویه قهرمان شود؟

ما ۳۵ سال جام ملت‌های آسیا را نبردیم. واقعیت‌هایی که در فوتبال ما وجود دارد، نشان می‌دهد دلایلی که امروز در فوتبال ما هست، باعث شده است که ما به این جام دسترسی پیدا نکنیم. عدم قهرمانی در جام ملت‌های آسیا به اعتقاد من ریشه‌هایش در سیستم سیاسی‌، فرهنگی و اجتماعی کنونی ایران است؛ در مسابقات لیگ ایران است؛ در نبود حضور مربیان خوب خارجی است؛ در نبود حضور مربیان سازنده در فوتبال ایران است.

اینها عواملی هستند که باعث شده ما ۳۵ سال جام ملت‌های آسیا را نبریم. ۳۵ سال است که در هیچ فینالی از جام آسیا نبوده‌ایم. ریشه‌‌ی این مسئله در فوتبال ایران است. امروز فوتبال ما صاحب یکی از بی‌اختیارترین و ضعیف‌ترین فدراسیون‌های تاریخ فوتبال ایران است. متأسفانه علی‌رغم این ضعف و بی‌اختیاری، شعارهای بسیاری هم داده می‌شود؛ شعار قهرمانی در جام ملت‌های آسیا! افشین قطبی یک‌سال پیش قراردادی را با تیم ملی فوتبال ایران امضا کرد که متن آن قرارداد به سایت‌های ورزشی داده شد. در آن قرار آمده بود که اگر تیم ملی فوتبال ایران تیم سوم جام ملت‌های آسیا شود، فدراسیون فوتبال صد هزار دلار پاداش به افشین قطبی می‌دهد!

در فاصله‌ی کمتر از یکسال، همین فدراسیون صحبت از قهرمانی در جام ملت‌های آسیا می‌کند و خود افشین قطبی هم متأسفانه هم‌صدا با آن از قهرمانی می‌گوید، اما در نظر نمی‌گیرد که چطور در فاصله‌ی یکسال، فدراسیونی که به مقام سوم در جام ملت‌های آسیا قانع بود و برای همین هم وعده‌ی صد هزار دلار پاداش برای افشین قطبی قید کرده بود، به قهرمانی در جام ملت‌های آسیا فکر می‌کند؟!

چه تغییری در فوتبال ما در این یک‌سال گذشته ایجاد شده است؟ امروز مربی‌ای در تیم ملی فوتبال ایران هست که به‌هیچ عنوان مورد تأیید و احترام مربیان لیگ فوتبال ایران نیست. خود افشین قطبی هم هیچ کدام از مربیان لیگ فوتبال ایران را قبول ندارد. او یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌های فوتبال ما در سطح تیم ملی ایران است. من اعتقاد دارم کسی که مربی تیم ملی ایران می‌شود، باید به‌طور حتم مورد حمایت و قبول مربیان لیگ فوتبال ایران باشد.

برای همین وقتی به روش تیم ملی ما، به بازیکنان و سیستم انتخاب آن نگاه می‌کنید، می‌بینید که تیم ملی فقط ساز خودش را می‌زند. من اعتقاد دارم در فوتبال ما سازندگی وجود ندارد. اگر افشین قطبی نگاهی به لیگ فوتبال ایران کند، تیمی در لیگ ایران هست به نام ذوب آهن که در صدر جدول لیگ ایران قرار دارد. این تیم در نیمه‌ی نهایی بازی‌های باشگاه آسیا قرار دارد. تیمی است که در زمین خودش، الهلال عربستان، بنیادکار ازبکستان، الاتحاد عربستان و پوهانگ کره‌ی جنوبی قهرمان سال پیش باشگاه‌ آسیا را شکست داده است.

پس این تیم باید ویژگی‌هایی داشته باشد. متأسفانه تیم ما هیچ نگاهی به بازی لیگ ایران نمی‌کند. هیچ نگاهی به ذوب آهن نمی‌کند. من وقتی به بازی هفته‌ی گذشته‌ی این تیم نگاه می‌کردم، دیدم خط دفاع این تیم از نقطه‌های بسیار مؤثر آن است. بازیکنی به نام فرشید طالبی در میانه‌ی زمین تیم ذوب آهن یک بازیکن به تمام معنا کامل در دفاع میانی می‌تواند باشد.

اما نگاه کنید! این بازیکن حتی در جمع بیست بازیکن تیم ملی هم جا ندارد. در حالی که من اعتقاد دارم حتی اگر مربی تیم ملی اعتقاد دارد که فرشید طالبی، دفاع تیم ذوب آهن، در جمع یازده نفر نمی‌تواند باشد، اما می‌تواند ذخیره‌ی بسیار مناسبی برای فوتبال ما باشد. مسلم این است این که افشین قطبی نگاهی به فوتبال و به لیگ فوتبال ما ندارد. او هیچ هماهنگی با مربیان باشگاه ما ندارد.

با فوتبالی با چنین تفکری چطور می‌توانیم در جام ملت‌های آسیا بعد از ۳۵ سال قهرمان شویم؟! من این امکان را نمی‌دهم. در همین بازی غرب آسیا، عراق با تیم اولش نیامد. عراق با تیم دومش در مقابل ما قرار گرفت. عراق هم‌چنان برای ما تیم ناشناخته‌ای است، اما به نظر من خیلی حرفه‌ای عمل کرد. چون اولین بازی عراق در جام ملت‌های آسیا با تیم ملی ایران است. مهم‌ترین بازی‌اش در این گروه با تیم ملی ایران است. او می‌داند که اگر ایران را شکست دهد، شانس بسیار زیادی برای بالا رفتن از این گروه دارد، ولی ما به آن این طور نگاه نکردیم.

عراق تیم ناشناخته‌ای است و من مطمئن هستم که ما در اولین بازی‌مان در مقابل عراق در بازی جام ملت‌های آسیا مشکلات زیادی خواهیم داشت. من چنین امکانی را نمی‌دهم که تیم ملی ما حتی بتواند از گروه خودش بالا بیاید، چه رسد به این که قهرمان جام ملت‌های آسیا شود.

سرانجام این که حامد حدادی، بلندقدترین و معروف‌ترین بازیکن تیم ملی بسکتبال ایران، عضو باشگاه ممفیس در «ان‌بی‌ا» آمریکا به دلیل مشکلات قانونی هنوز نتوانسته است از ایران خارج شود. مشکلات ممنو‌ع‌الخروج شدن ملی‌پوش بسکتبال ایران هنوز روشن نشده، اما خود وی روز یکشنبه در صفحه‌اش در توییتر اعلام کرده که ممکن است بازگشتش نزدیک باشد و افزوده است: «زندگی تازه‌ای آغاز کرده‌ام. خیلی خوشحال هستم.»

اگر حامد حدادی نتواند خود را به‌موقع به تمرین‌های آغاز فصل تیمش گریزلیز ممفیس برساند، برای هر روز تأخیر جریمه خواهد شد. قرارداد امسال حدادی با ممفیس در- ان‌بی‌ا- لیگ حرفه‌ای بسکتبال آمریکا برای یک فصل یک و شش دهم میلیون دلار است.