«افت لژیونرها متاثر از افت فوتبال ایران است»

ایرج ادیب‌زاده

تماشایی‏ترین بازی‏های لیگ فوتبال اروپا، بدون شک لیگ یک انگلیس در روزهای شنبه و یکشنبه‏ی گذشته بود.سه باشگاه حریفان خود را شش‏تایی کردند:

فریدون شیبانی، روزنامه‏نگار و کارشناس جهانی فوتبال، علت ناپدید شدن بازیکنان ایرانی در بوندس لیگای امسال را افت کنونی فوتبال ایران می‏داند:

می‏توانیم بگوییم که فوتبال ما در جام جهانی سال ۱۹۹۸ یک بار دیگر اوج گرفت و همین اوج‏گیری باعث شد سیل بازیکنان ما یا دست‏کم تعداد خیلی زیادی از بازیکنان ما به سمت فوتبال غرب و حرفه‏ای بیایند. بیش‌تر آنان نیز به بوندس لیگای آلمان کشیده شدند. این میل در بسیاری از بازیکنانی که در ایران بودند و نتوانستند به این طرف بیایند نیز افزایش پیدا کرد.

فریدون شیبانی، کارشناس جهانی فوتبال

در چنین شرایطی بازیکنان خیلی زیادی که داشتند متبلور می‏شدند، به آلمان آمدند و بدون این که بتوانند خودشان را با زندگی حرفه‏ای فوتبال وفق بدهند، بارور نشده، تمام شدند که تعدادشان هم کم نبود. البته چند بازیکن هم توانستند خیلی خوب خود را مطرح کنند و نام فوتبال ایران را مقداری اروپایی کردند. از این میان می‏توانیم به علی دایی، هاشمیان و مهدوی‏کیا اشاره کنیم.

مسئله‏ی فوتبال امروز ایران اما به‏خصوص بعد از جام جهانی سال ۲۰۰۶ این است که هیچ‌کدام از بازیکنان ما نتوانستند در آن جام جهانی خودی نشان بدهند. این امر موجب شد که به‏تدریج عدم درخواست و میل فوتبال اروپا و به‏خصوص فوتبال آلمان برای جذب بازیکنان ایرانی پیش بیاید. از سوی دیگر بازیکنان ایرانی نیز افزایش نرخ کاذبی پیدا کردند. طوری که بسیاری از بازیکنان دیدند در همان ایران می‏توانند معادل یا بیش‌تر از رقمی که در خارج برای‏شان تعیین می‏کنند به‏دست بیاورند، بدون این که لازم باشد به خودشان فشاری بیاورند.این شرایط باعث شد فوتبال امروز ما درخواستی برای دعوت از یک بازیکن، حتی از کشورهای منطقه‏ی خلیج فارس نداشته باشد.

فکر نمی‏کنید یکی از مشکلات بازیکنان ایرانی در بوندس‏لیگای آلمان این بود که نتوانستند خودشان را با فوتبال این کشور و شرایط آن‏ تطبیق بدهند؟

این‏که گفتم بازیکنان نتوانستند خودشان را با فوتبال حرفه‏ای وفق بدهند، منظورم همین بود. یعنی نتوانستند خود را با آلمان و هم‏چنین فوتبال این کشور وفق بدهند. دنیای حرفه‏ای فوتبال را اگر نخواهیم از جنبه‏ی منفی- که در ایران متأسفانه این‏گونه به آن نگاه می‏کنند- ببینیم، امروز یک علم شده است؛ یک علم اقتصادی. فوتبال امروز دنیا یک صنعت است.

در چنین دنیایی، بازیکن در قبال باشگاه، باشگاه در قبال بازیکن و هردوی آنها در برابر تماشاگران‌شان و در برابر جامعه‏ی فوتبال‏شان تعهد دارند. وقتی این تعهد را اجرا نمی‏کنند، به بلایی دچار می‏شوند که الان فوتبال ما در آن قرار دارد.در فوتبال امروز ایران، شما نمی‏توانید حتی روی یک بازیکن- به‏طور متوسط- عنوان ستاره بگذارید و بگویید اینها بازیکنانی هستند که می‏توانند آینده داشته باشند. این شرایط از آن سرچشمه می‏گیرد که ما نه تنها فوتبال تجربی خودمان را حفظ نکرده‏ایم، بلکه نتوانسته‏ایم درک کنیم که فوتبال حرفه‏ای چیست و چه تعهداتی از هر سو دارد.

امسال می‏بینیم که بازیکنانی از کشورهای کوچک آفریقایی و حتی آسیایی در بوندس‏لیگای آلمان حضور دارند، اما در این میان هیچ بازیکنی از ایران نیست. آیا مشکل به همین مسائلی که اشاره کردید، برمی‏گردد؟

صددرصد همین‏طور است. الان حتی کشوری مانند لبنان که هیچ‏وقت در سطح درجه‌ی یک فوتبال آسیا قرار نگرفته و جزو قدرت‏های برتر فوتبال نبوده است، در بوندس‏لیگا بازیکن دارد که در کلن بازی می‏کند.ایران اما پس از جام جهانی سال 1998، برای اولین‌بار است که حتی یک بازیکن در این بازی‏ها ندارد. طبیعتاً بازیکنی را که زاده‏ی آلمان است و اصلاً فارسی نمی‏تواند صحبت کند، نمی‏توانیم به عنوان بازیکن ایرانی محسوب کنیم. فوتبال بوندس‏لیگا دیگر از بازیکن ایرانی تهی شده است.

نه تنها در آلمان که در فوتبال انگلیس هم همین شرایط برقرار است. الان حدود دو یا سه سال است که آندرانیک تیموریان دیگر نقشی در فوتبال ندارد و در اوج دوران جوانی‏اش که باید دوران بلوغ او به عنوان بازیکن باشد، از صحنه محو شده است.دو بازیکن شاخص ما در اسپانیا نیز شرایطی پیدا کرده‏اند که تماشاچی‌ها با آنها تا حدی برخورد پیدا کردند و آن‏طور که باید موافق‌شان‏ نیستند.

چنین حالتی فقط و فقط از برخورد غیرحرفه‏ای با باشگاه سرچشمه گرفته است. چرا که در آن‏جا دیگر احساسی فکر نمی‏کنند. هرچند عاشق باشگاه هستند و طرفداران این تیم هستند، اما در عین حال به مسائل انضباطی هم آن‏قدر توجه دارند که وقتی دو بازیکن باهم، چهار روز در محل اردو و تمرین تیم شرکت نمی‏کنند، به اشکال مختلف مورد اعتراض قرار می‏گیرند.وقتی بازیکنان ما نمی‏توانند خود را با این شرایط تطبیق بدهند، بالطبع خواست دنیای غرب برای جذب بازیکن ما، به میزان خیلی وسیعی پایین می‏آید.

شما از آخرین لژیونرهای فوتبال ایران، نکونام و شجاعی در اُساسونا هم نام بردید، اما بسیاری از بازیکنان جوان و بااستعداد در ایران، هم‏چنان انتظار و آرزو دارند که بتوانند در یکی از لیگ‏های اروپایی بازی کنند. فکر می‏کنید این بازیکنان می‏توانند امید خود را هم‏چنان حفظ کنند؟

خواست بازیکن مسئله‏ی خیلی مهمی است، ولی باید زمینه‏ی آن خواست هم وجود داشته باشد. متأسفانه در ارتباط با فوتبال امروز ایران، نمی‏توانیم تمام مسائل انتقادی را به بازیکن بچسبانیم. باید به این قضیه توجه داشته باشیم که باشگاه، مدیریت تیمی و مدیریت فوتبالی باید تا همین سطح امروز و حرفه‏ای بالا رفته باشند و به این ورزش و مدیریت آن، حرفه‏ای فکر کنند.

بنابراین در چنین شرایطی، این خواست متأسفانه کافی نیست. ما نمی‏توانیم بگوییم امروز در ایران بازیکن مستعد نداریم. ما همیشه بازیکنان مستعد داشته‏ایم، ولی نمی‏توانیم آنها را پرورش بدهیم. امروز حوادثی که در حاشیه‏ی فوتبال ما می‏گذرد، کاملاً بر خود متن فوتبال حاکم شده است. یعنی می‏توانیم در یک جمله بگوییم: حاشیه بر متن فوتبال حاکم شده است.

همان‏طور که می‏بینید، خبرها و مسائل حاشیه‏ای در فوتبال خیلی بالاتر و پر سر و صداتر از متن فوتبالی می‏شود که در یک مستطیل سبزرنگ انجام می‏شود.بنابراین ما باید مقداری واقع‏گرا باشیم و به این مسئله توجه داشته باشیم که ما در صورتی از نظر فوتبال می‏توانیم به سمت دنیای غرب بیاییم که ابزار آن را هم فراهم کرده باشیم.
الان همه‏ی بازیکنان تیم‏های ملی آرژانتین و برزیل، با آن‌همه ریشه‏ای که ورزش فوتبال در این کشورها دارد، در تیم‏های اروپایی بازی می‏کنند. یعنی در دانشگاه فوتبال هستند. برای رسیدن به این دانشگاه باید ابزار آن فراهم شود که متأسفانه ما آن ابزار را نداریم.

چند خبر دیگر

پاریس برای نخستین‌بار میزبان هجدهمین دوره‏ی قهرمانی جهان بدمینتون مردان و زنان است.بهترین‏های این ورزش، برای بردن عنوان قهرمانی جهان در پنج رشته‏ی انفرادی مردان و زنان، دونفره‏ی مردان و زنان و مختلط دونفره‏ی یک زن- یک مرد، تا بیست‌ونهم آگوست، در پاریس گرد هم آمده‏اند.مسابقه‏های قهرمانی جهان در بدمینتون از سال ۱۹۷۷ آغاز شده است. این مسابقات ابتدا هردوسال یک‏بار و از سال ۲۰۰۳ به بعد، هرسال یک‌بار در سال‏های المپیک برگزار می‏شود.

برای نخستین بار چهارصد نفر از بهترین‏های زن و مرد جهان در ورزش بدمینتون، در ورزشگاه «پیردو کوبرتن» پاریس، با گنجایش چهار هزار و 500 تماشاگر رقابت می‏کنند.یک بدمینتون‏باز ایرانی هم در این رقابت‏ها شرکت دارد: کاوه‏ی محرابی که البته در جدول مسابقه‏ها، با نام علی شاه‏حسینی مشخص شده است. او در نخستین بازی خود، با شماره‏ی سه جهان از چین روبه‌رو خواهد شد.