حسن کامرانی‌فر: شاید دیگر ادامه ندهم

آرمین

مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی مراحل پایانی خود را نیز پشت سر گذاشت و شور و شوق و حواشی این مسابقات پایان گرفت تا چهار سال دیگر در برزیل از سر گرفته شود.

در همین زمینه با حسن کامرانی‌فر گفت‌وگو کردم و از تجربیات وی در این دوره از مسابقات جام جهانی پرسیدم.

حسن کامرانی‌فر، کمک‌داور ایرانی حاضر در مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰

لطفاً برای ما به‌طور فشرده درباره‌ی روند انتخاب‌تان به‌عنوان داور جام جهانی توضیح بدهید.

من سه سال پیش به اتفاق آقای مرادی، داور ایرانی نامزد قضاوت در جام جهانی شدیم. در اولین مرحله در المپیک سال ۲۰۰۸ قضاوت داشتیم، تیم ما در مرحله‌ی کوارتر فینال قضاوت داشت و بعد از المپیک در اولین گزینش فیفا برای قضاوت داور در جام جهانی ۲۰۱۰، تیم ما که جزو هشت تیم آسیایی بود، به اتفاق دو تیم داوری دیگر، در آن مرحله از ادامه‌ی فعالیت برای جام جهانی ۲۰۱۰ خارج شدند که البته من هم به اتفاق آقای مرادی از این قضیه مستثنی نبودم و از لیست داورها خارج شدم.

بعد از مدتی، فکر می‌کنم یک‌سال، به‌خاطر عملکردم در بازی‌های آسیایی و هم‌چنین در مسابقات جام ملت‌های آفریقا در آنگولا، مجدداً به‌عنوان کمک داور خلیل المغدی داور عربستان انتخاب شدم و در دوره‌ها و تست‌های فیفا شرکت کردم و خوشبختانه توانستم در اکثر آزمون‌ها نمره‌ی قبولی بگیرم و در جام جهانی ۲۰۱۰ هم حضور داشته باشم.

شما در جام جهانی دو بازی را به‌عنوان کمک داور اول قضاوت کردید. در دو بازی هم کمک داور ذخیره بودید. بازی اولی که حضور داشتید، بین فرانسه و مکزیک بود. در آن بازی مکزیک با استفاده از مهاجم‌های سرعتی، فرار از سلاح آفساید را در دستور کارش داشت. این موضوع، کار را برای کمک داورخیلی سخت می‌کند. در مورد این بازی برای‌مان بگویید و چالش‌هایی که داشتید؟

در نیمه‌ی اول چون روی دفاع مکزیک بودم، بازی به صورت معمولی پیش می‌‌رفت. ولی در نیمه‌ی دوم که من روی دفاع فرانسه بودم و مکزیک‌ها حمله می‌کردند، روش‌شان این طور بود که روی یکی دو بازیکن در منطقه‌ی آفساید قرار می‌گرفتند. این کار باعث می‌شد که دفاع را به عقب بکشند. در صحنه‌های آخر این دو سه بازیکن از آفساید خارج می‌شدند و دو سه بازیکن دیگر حمله می‌کردند.

این صحنه‌های خیلی زیادی داشت و نیمه‌ی دوم آن بازی، شاید بتوانم بگویم که خیلی بازی سختی شد. در یک صحنه فکر می‌کنم هم تمرکز و هم جای‌گیری خیلی خوبی داشتند. توانستند یک تصمیم‌گیری خوب کنند و خوشبختانه یک گل خیلی قشنگ به ثمر رسید که به گفته‌ی خیلی‌ها، تا آن موقع که من در جام جهانی حضور داشتم، یعنی بعد از بازی‌های کوارتر فینال، شاید قشنگ‌ترین و حساس‌ترین تصمیم یک داور در جام جهانی بود. خوشحالم که توانستم یک تصمیم خوب بگیرم تا یک گل سالم به ثمر رسد و یک نتیجه‌ی عادلانه داشته باشد.

واکنش کمیته‌ی داوران فیفا در مورد این تصمیم شما چه بود؟

شاید باورتان نشود. در طول مدتی که من آنجا بودم، فقط یک‌بار یک داور مورد تشویق همه قرار گرفت. آقای گارسیا آراندا، دبیرکل کمیته‌ی داوران، فقط یک‌بار از داورها خواست که فقط برای یک‌نفر دست بزنند و او را تشویق کنند، آن هم من بودم.

بعد از بازی، اکثر داوران خوبی که آنجا حضور داشتند و برای بازی‌ از کشورهای دیگر انتخاب شده بودند، که شاید بالغ به هفتاد نفر می‌شدند، با استقبال خیلی خوبی روبه‌رو شدم. در رفتار‌شان، تغییر دیدگاه‌ شان نسبت به خودم را می‌دیدم و این تقویت روحیه‌ی خوبی برای من بود. خوشحالم که توانستم با یک تصمیم خوب، شرایط خوبی را برای جامعه‌ی داوران، برای داوران ایران به‌وجود آورم.

فکر می‌کنید عملکرد تیم داوری در همین بازی فرانسه و مکزیک بود که باعث شد فیفا از گروه‌تان برای بازی سوئیس‌ـ شیلی هم دعوت کند؟

فکر می‌کنم دقیقاً همین بود. چون کمیته‌ی داوران فیفا براساس عملکرد داوران در بازی‌های اول و براساس شناختی که از داوران داشتند، بازی‌ها را به داوران واگذار می‌کردند. ولی از بازی‌های دوم براساس عملکرد داورها بود که قضاوت‌های دیگر را به‌دست می‌آوردند. ما بازی دوم را براساس قضاوت بازی اول‌مان به‌دست آوردیم و این خیلی برای‌مان خوب بود.

یکی از جنجالی‌ترین صحنه‌های بازی سوئیس‌ـ شیلی، اخراج هافبک سوئیس در دقیقه‌ی ۳۱ بود. شما در آن صحنه به داور کمک کردید، یا این که وی به‌طور مستقل تصمیم به اخراج این بازیکن گرفت؟

نه، در این صحنه ما با مشورت همدیگر این کار را انجام دادیم و نظر هردومان بر اخراج بازیکن بود.

به نظرتان جای‌گیری شما در آن صحنه برای تصمیم‌گیری کمک‌کننده بود؟

من دوربین را چندبار نگاه کردم و حرکت این بازیکن را دیدم. من تصاویر مربوط به زمانی را که کاملاً آرنجش روی صورت بازیکن اصابت کرد دیدم. به عقیده‌ی من بیش‌تر از یک اخطار نیاز داشت و ناظر بازی بعد از بازی، اخراج بازیکن را به خاطر جو و شرایط بازی تأیید کرد. ناظر بازی می‌گفت که اگر این بازیکن اخراج نمی‌شد، آن بازی قطعاً چند بازیکن اخراجی داشت و از حالت طبیعی خارج می‌شد. ضمن این که من فکر می‌کنم آن صحنه به قضاوت دیگر داوران در جام جهانی هم کمک کرد. چون بعد ما صحنه‌ای شبیه به آن دیگر اصلاً نداشتیم.

در اینجا اشتباهات داوری در بعضی از بازی‌ها تأثیر گذاشت. به‌عنوان مثال بازی انگلیس‌ ـ آلمان و آرژانتین ‌‌ـ مکزیک که به دنبال آن شدت انتقادات به داوری بالا گرفت. تا جایی که حتی سپ بلاتر، رئیس فیفا هم از مردم انگلیس و مکزیک عذرخواهی کرد.

اکثر کارشناسان فکر می‌کنند که اگر فن‌آوری، مثلاً پخش مجدد صحنه به کمک داوری بیاید، این اشتباهات به حداقل می‌رسد. شما به‌عنوان کسی که در آنجا حضور داشت، آیا فکر می‌کنید که فن‌آوری در آینده‌ی نزدیک به کمک داوری بیاید؟

من باید قبل از این بگویم که فوتبال توسط انسان‌ قضاوت می‌شود و انسان اشتباه می‌کند. تا زمانی که انسان قضاوت می‌کند، این اشتباهات هم صورت می‌گیرد و حتی اگر سیستم تکنولوژی هم وارد شود، باز اشتباه هست. ولی آمار در این جام جهانی نشان می‌دهد که تا قبل از بازی فینال، ۱۳۳ گل به ثمر رسیده است.

در این ۱۳۳ گل، داورها در دو گل اشتباه کردند و دو گل سالم تیم‌ها را گرفتند. یکی همین بازی‌ای بود که شما به آن اشاره کردید و آن گلی که طی آن به ثمر رسید؛ و یکی هم بازی آمریکاـ اسلونی که گل سالم آمریکا در دقیقه‌ی ۹۳ به اشتباه گرفته شد.

در کل این مجموعه فقط دو گل ما داشتیم که به صورت اشتباه داوران از تیم‌ها گرفتند و نزدیک سه گل هم در شرایط غیر معمولی به ثمر رسید. ما در این جام جهانی ۱۵ پنالتی داشتیم که بازیکنان در این ۱۵ پنالتی فقط نه پنالتی را گل کردند و شش پنالتی را گل نکردند.

اگر بخواهیم آمار بگیریم، از ۱۳۳ گلی که به ثمر رسیده، داورها فقط دو گل را اشتباه کردند. ولی بازیکنان از ۱۵ پنالتی، شش‌تا اشتباه داشتند. اگر بازهم واقعاً بخواهیم براساس آمار نگاه کنیم، من عملکرد داوران را در این جام جهانی خیلی خوب می‌دانم. ضمن این که در آن صحنه انصافاً کمک داور به خاطر این که باید در خط آفساید باشد، کمی تشخیصش برای آن گل سخت بود. ضمن این که یک اصل برای داورها وجود دارد که گل واقعاً باید برای داور مسجل باشد و این که صدرصد گل شده باشد که داور بگیرد.

داوران نمی‌توانند براساس حدس و گمان اعلام گل کنند. در مورد تکنولوژی، من فکر می‌کنم دوسال پیش در پاراگوئه یا یکی ازکشورهای آمریکای لاتین این سیستم انجام و اجرا شد و حتی در زمانی که از بالای تیر دروازه هم اوت می‌شد، آن سیستم صوت می‌کشیده و اعلام گل می‌کرده است.

فیفا حرف خیلی جالبی زد و آن این که در فوتبال چون در تمام دنیا انجام می‌شود، باید سیستمی اجرا شود که در تمام دنیا قابل اجرا باشد. نه این که فقط در یک تورنمنت خاص این سیستم اجرا شود. آیا این سیستم تکنولوژی درتمام دنیا قابل اجرا است؟ قطعاً این طور نیست. پس یکی از جذاب‌ترین شرایط فوتبال هم همین اشتبا‌ه‌ها است. همین غیر قابل پیش‌بینی‌بودن فوتبال و یک‌سری شرایط این چنینی است که باعث می‌شود فوتبال جذاب‌ترین رشته‌ی ورزشی دنیا شود.

شما با توجه به شرایط سنی‌تان و این که هفت سال دیگر می‌توانید قضاوت کنید، امکان قضاوت در جام جهانی آینده هم برای‌تان وجود دارد. شرایط را برای قضاوت در جام جهانی بعدی چطور می‌بینید؟ احتمال حضور شما در کنار یک تیم داوری ایرانی در جام جهانی بعدی هست؟

ما دقیقاً شش‌ماه دیگر مسابقات جام ملت‌های آسیا را داریم. جام ملت‌های آسیا برای انتخاب داوران جام جهانی سال ۲۰۱۴ فوق‌العاده اهمیت دارد. داورانی که در آن جام بتوانند خوب قضاوت کنند، قطعاً برای حضور در جام جهانی سال ۲۰۱۴ به‌عنوان نامزد قضاوت و انتخاب نهایی انتخاب خواهند شد. قبلاً هم گفتم چون هشت تیم داوری از آسیا انتخاب می‌شوند. ما در ایران داوران خیلی خوب و شایسته‌ای داریم که این توانمندی را دارند.

امیدوارم که در سال ۲۰۱۴ شاهد حضور داوران ایرانی باشیم. در مورد خودم، با این که دو دوره وقت دارم، ولی حقیقتاً حضورم در جام جهانی بعدی مشخص نیست. این که ادامه بدهم یا نه مشخص نیست. جام جهانی خیلی خوب است، ولی برای حضور در جام جهانی من خیلی چیزها را از دست دادم و شاید...

چه چیزی را از دست داده‌اید؟

داور برای این که به جام جهانی برسد، واقعاً باید وقت بگذارد. این جوری نیست که به این راحتی داورها برای جام جهانی انتخاب شوند. برای همین من خیلی از شرایط کاری و اجتماعی، بهترین روزهای زندگی‌‌ام را که می‌بایست کنار خانواده‌ام می‌بودم، نبودم و خیلی چیزها را از دست دادم. و این راه هم خیلی کمکم کرده است، ولی فکر می‌کنم یک مقداری باید منصف باشم و یکسری چیزها را رعایت کنم. چون حالا که رسیدم، باید وقت بگذارم برای زندگی‌ام، برای شرایط آینده‌ام. این چیزهایی است که باید بیش‌تر به آن‌ها توجه کنم و باید تصمیم‌گیری کنم. البته هنوز به یک تصمیم قاطعانه و صددرصد نرسیده‌ام. ولی عواملی هست که با توجه به شرایطی که برایم به‌وجود می‌آید، باید ببینم می‌توانم ادامه بدهم یا نه.

آیا عوامل مالی هم در تصمیم شما تأثیرگذار است؟

صددرصد. عوامل مالی هم تأثیرگذار است. من خیلی وقت گذاشتم. من نزدیک به ۲۰ سال است دارم قضاوت می‌کنم. ۱۰ سال است در سطح حرفه‌ای ایران دارم قضاوت می‌کنم و فکر می‌کنم که دیگر باید به شرایط دیگر زندگی هم توجه کنم.

نظر خانم‌تان چیست؟ از کار شما گله می‌کنند یا خوشحالند؟

ایشان هم خوشحالند از این که من بالاخره توانستم این شرایط را، با توجه به سختی‌هایی که باهم کشیدیم، به‌دست بیاورم. برای همین است خیلی من را چیز می‌کند. همسرم می‌گوید: ادامه بده، جلوتر برو. ولی من خودم یک‌سری چیزهایی را دارم می‌بینم و این برایم کمی سخت است. چون بالاخره وقتی می‌بینم آنها این قدر محبت دارند. چون واقعاً برای جام جهانی باید وقت گذاشت. در تورنمنت‌های مختلف، در دوره‌های مختلف باید شرکت کنیم. باید برنامه‌ی تمرین داشته باشیم. باید خیلی وقت بگذارم. فکر می‌کنم در این صورت وقت کمتری داشته باشم تا در کنار خانواده‌ام باشم. این کمی برایم سخت است. برای همین به یک تصمیم نهایی نرسیده‌ام.