فوتبال؛ نگاه‌ها به اروپا، حاشیه‌ها در ایران!

ایرج ادیب‌زاده

در فاصله‌ی ۶۶ روز مانده به گشایش جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی، همه‌ی نگاه‌ها به روزهای اوج و پایانی لیگ‌های اروپایی، همچنین به دیدارهای فردا و پس‌فردای لیگ قهرمانان اروپا دوخته شده، که مربع پایانی یا تیم‌های حاضر در نیمه‌نهایی معرفی می‌شوند.

در اسپانیا رویارویی دو رقیب بزرگ فوتبال این کشور، رئال مادرید و بارسلونا که به ال‌کلاسیکو معروف است، شنبه‌ی آینده تا حدود زیادی سرنوشت قهرمانی را مشخص می‌کند. هر دو تیم ۷۷ امتیاز دارند.

در انگلیس سه تیم در کورس قهرمانی هستند. آبی‌پوشان چلسی، با پیروزی در اولدترافورد مقابل منچستر یونایتد سه امتیاز مهم کسب کرند و حالا با ۷۴ امتیاز صدرنشین هستند، شیاطین سرخ منچستری، ۷۲ امتیاز دارند و آرسنال لندن، ۷۱ امتیاز دارد.

در ایتالیا، رم با ۲۲ بازی بدون شکست به پاشنه‌ی پای اینترمیلان صدرنشین چسبیده است و یک امتیاز دو تیم را از هم جدا می‌کند. آث میلان در ۳ امتیازی اینتر قرار دارد و نیم‌نگاهی به قهرمانی امسال دارد.

در آلمان و در فاصله‌ی ۵ هفته به پایان رقابت‌ها، بایرن‌مونیخ با شکست شالکه صدرنشین شد، بایرن‌مونیخ و شالکه رقابتی سخت برای قهرمانی امسال بوندس‌لیگا خواهند داشت.

در فوتبال ایران وضع مانند کشورهای دیگر عادی نیست. از جمله در دیدار تراکتور‌سازی و ابومسلم در مشهد، میان نیروهای پرشمار انتظامی و تماشاگران تراکتورسازی که بیش از هزار نفر بودند درگیری پیش آمد و عده‌ای بازداشت شدند. غیرعادی بودن این بازی فوتبال به دلیل حضور بیش از چهار هزار نفر از نیروهای انتظامی، ضد شورش، کماندو و نفربرهای زره‌ای در اطراف ورزشگاه مشهد و داخل ورزشگاه بوده است که با هزار نفر تماشاگر تیم تراکتورسازی درگیر شدند.

ال‌کلاسیکو؛ چیزی ورای فوتبال

در همین دیدار، بازیکنان تراکتورسازی در دقیقه‌ی ۶۴ با اعتراض به قضاوت داور، با دستور مربی و سرپرست تیم زمین را ترک کردند و بازی نیمه‌کاره، یک بر صفر به سود ابومسلم به پایان رسید. مسئله‌ی ترک کردن زمین در مسابقات مختلف به هر دلیل در فوتبال‌های امروز جهان به کلی منسوخ شده است.

درگیری دیگر در بازی پاس همدان با مقاومت شیراز پیش آمد، زمانی که دروازه‌بان پاس همدان با کارت قرمز داور از بازی اخراج شد، هنگام رفتن به سوی رختکن با مسئول گارد حفاظت ورزشگاه درگیر شد.

گذشته از این مسائل حاشیه‌ای لیگ ایران، در روز سی‌ام لیگ برتر هر چهار تیم بالای جدول یا شکست خوردند یا مساوی کردند. سپاهان صدرنشین با وجود شکست از استیل‌آذین، همچنان بالانشینی جدول را حفظ کرد، ذوب‌آهن تیم تعقیب کننده سپاهان، مساوی کرد. پرسپولیس و استقلال نیز نتوانستند از این موقعیت استفاده کنند و هر دو شکست خوردند.

همچنین پرسپولیس با علی دایی، نخستین شکست سال ۸۹ را برابر سایپا مزه مزه کرد، استقلال نیز از صبای قم شکست خورد.

و باز فوتبال ایران؛ فدراسیون فوتبال ایران در نامه‌ای به فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا، حذف تیم ملی نوجوانان ایران را به دلیل داشتن حجاب اجباری مورد اعتراض قرار داده است و آن را غیرقانونی توصیف کرده است.

بر اساس تصمیم کمیته‌ی اجرایی فیفا که روز ۱۸ مارس گرفته شد. تیم فوتبال نوجوانان ایران به دلیل داشتن پوشش اسلامی از حضور در بازی‌های المپیک نوجوانان در سنگاپور کنار گذاشته شد و تیم تایلند، جایگزین تیم ایران در این بازی‌ها شده است.

در تصمیم فیفا به مسئله‌ی مذهب اشاره نشده است و دلیل حذف تیم دختران ایران، لباس اسلامی عنوان شده است.

بند چهار اساس‌نامه‌ی فیفا می‌گوید، برای حضور در مسابقات رسمی فیفا، لباس بازیکنان نباید خطرناک باشد، نباید تبلیغ سیاسی و نژادی داشته باشد و نباید جنبه‌ی مذهبی داشته باشد.

خانم فریده شجاعی، نایب رییس فدراسیون فوتبال و مسئول فوتبال زنان ایران به خبرگزاری ایسنا گفته است، آن‌ها فکر می‌کردند حجاب اسلامی، لباس محلی و رسمی کشور ما است و به ما گفتند اگر با لباس شما موافقت کنیم، از این پس دیگر کشورها نیز می‌خواهند با لباس‌های محلی خود بازی کنند. برای بررسی بیشتر این موضوع با آقای فریدون شیبانی، روزنامه‌نگار و کارشناس فوتبال در هلند تماس گرفتم.

بازیکنان تراکتورسازی در دقیقه‌ی ۶۴ با اعتراض به قضاوت داور، با دستور مربی و سرپرست تیم زمین را ترک کردند و بازی نیمه‌کاره، یک بر صفر به سود ابومسلم به پایان رسید

آقای شیبانی، مشکلی که باعث کنار گذاشته شدن تیم فوتبال نوجوانان دختر ایران از بازی‌های المپیک جوانان شده است در سال‌های اخیر بیش از پیش به ورزش زنان ایران لطمه زده است و بارها زنان ورزشکار ایران برای حضور در مسابقات جهانی با محدودیت روبه‌رو شده‌اند. این پوشش حتی با نوع پوشش دیگر کشورهای مسلمان نیز تفاوت دارد و سخت‌گیرانه‌تر است. ارزیابی شما چیست؟

من از یک طرف بسیار متاسفم که چنین موردی پیش آمده است زیرا بیشترین ضربه‌ی آن به جامعه‌ی ورزش زنان و دختران ما خورده است. در واقع بانوان در ۲۰ یا ۳۰ سال اخیر خیلی بیشتر متوجه ورزش شده‌اند و انصافا با محدودیت‌هایی که داشته‌اند، خیلی خوب پیشرفت کرده‌اند و در سطح آسیا خودی نشان داده‌اند. دختران ۱۵ ساله‌ی ما می‌توانستند تیم ملی آینده‌ی ایران باشند و این‌ها در جایی که چین، آمریکا، سوئد، نروژ و آلمان حرف اول فوتبال بانوان را می‌زنند می‌توانستند مانند فوتسال جایگاهی جهانی پیدا کنند. تیم ۱۵ ساله‌ها در واقع پایه‌ی آن می‌شد.

اما این‌جا نیز همان مسئله‌ی سخت‌گیری‌های تندروانه باعث ایجاد مانع بر سر راه آنان شده است. در قوانین بین‌المللی ورزش‌ها و در این‌جا فیفا که مربوط به فوتبال می‌شود، هیچ نوع گذشتی نیست. روی همه‌ی این‌ها مطالعه شده است و بر اساس آن رفتار می‌شود. در مورد همین محرومیت که البته ممنوعیت بوده است. این‌ها می‌آیند و به این مسئله تکیه می‌کنند که ما کشوری اسلامی هستیم. الآن کشورهای اسلامی تیم‌های بانوان دارند و بازی می‌کنند. در دو میدانی دونده با روسری می‌دود اما در فوتبال نباید پوشش حالت خطرناک داشته باشد.

استدلال فیفا بعد از ماجرای آن دختر مسلمان در کانادا که داور جلوی بازی آن را گرفته بود، این بود که روسری می‌تواند در موقعیت خطا توسط بازیکنی که تعقیب‌کننده‌ی بازیکن با حجاب است، باعث شود روسری این از پشت کشیده شود و این قطع نخاع یا خفگی را به وجود بیاورد. بنابراین خطرناک تشخیص داده شده است و گفته‌اند باید ممنوع باشد. کما این‌که ما می‌بینیم بازیکنان ضربه‌ی سر می‌زنند، نمی‌توانند با کلاه وارد میدان شوند. به غیر از دروازه‌بان که برای جلوگیری از آفتاب می‌تواند در شرایطی داشته باشد.

در این شرایط می‌گویند، مطابق قوانین فیفا پوشش داشته باشید. یادمان می‌آید روزی که تیم کامرون با پیراهن آستین حلقه‌ای مسابقه‌ای را برگزار کرد، فیفا توقیف و محرومش کرد و گفت شما باید جریمه شوید، زیرا مقررات فیفا را نقض کرده‌اید. با این‌که اصلا خطرناک هم نبود. بنابراین باید آن پوششی که مورد قبول فیفا است برای تمام کشورهای عضو قبول شود و هیچ استثنایی نیز ندارد. تنها موردی که این‌جا پیش آمده است، محرومیت دختران ما از یک حضور بین‌المللی است که می‌توانست پایه‌ای برای جهش این‌ها باشد.

زنان ورزشکار ایرانی به دلیل اجبارشان در حجاب همواره با محدودیت‌هایی رو به رو هستند

به این ترتیب که شما گفتید، فیفا قوانین خودش را نقض نکرده است اما فدراسیون فوتبال ایران در نامه‌ی اعتراضی خود، کنار گذاشتن تیم نوجوانان دختر ایران از بازی‌های المپیک در سنگاپور را غیرقانونی توصیف کرده است، آیا می‌شود گفت این مسئله غیرقانونی بوده است؟

قوانین فیفا را فرد نمی‌نویسد که عقیده‌ی خودش باشد و یک جا روی هدف‌های شخصی بیاید و قانون را نقض کند. این مسئله بر اساس همان قانون و مقرراتی است که فیفا دارد. هنگامی که فیفا به ما اخظار کرد که دولت نباید در کار فدراسیون دخالت کند، من خوب به یاد دارم که گفتند ما از فیفا شکایت می‌کنیم. این حالتی شعار گونه داشت زیرا به کجا می‌خواستند شکایت کنند؟ مرجعی که باید در این قضیه داوری می‌کرد و فیفا را محروم کند کیست؟ فیفا بر اساس قوانین خودش، رای می‌دهد، اخطار می‌کند و خواهان یک نوع بازنگری می‌شود.

این‌ها متاسفانه در همه‌ی شئون جمهوری اسلامی شایع شده است، از جمله در ورزش که می‌گویند این خلاف مقررات است، ما این کار و ان کار را می‌کنیم. در صورتی که اصلا چنین چیزی نیست وبه هیچ وجه نمی‌شود فیفا را در این قضیه محکوم کرد یا بگویند شما ناحق می‌گویید. زیرا فیفا فقط بر اساس مقرارت خود عمل می‌کند.

آقای شیبانی، پرسش آخرم در مورد خبرهایی است که در ماه‌های اخیر در مورد کشف حجاب ورزش‌کاران در ایران منتشر شد که تندرو‌های مذهبی به شدت انتقاد کردند. شما نیز این خبرها را شنیده‌اید؟

یک مورد از آن یک شاخه از تیم رزمی تکواندو بود که در آلمان اتفاق افتاد و چند نفری که کشف حجاب کردند به آلمان پناهنده شدند. شما می‌دانید مسئله‌ی ورزش با حجاب با همه‌ی حرف‌هایی که می‌گویند هیچ مانعی ندارد و ما به راحتی کار خود را انجام می‌دهیم، می‌بینیم که پوشش ورزش‌کاران با ۴۰ سال پیش تفاوت کرده است و دائما به جهتی رفته است که ورزش‌کار بتواند حرکت راحت‌تری داشته باشد. به دلیل این‌که حجاب اجباری در اکثر رشته‌های ورزشی مانع است، با عث می‌شود که در یک لحظه ورزش‌کار کشف حجاب کند، حجاب را بردارد. ما ماجراهای زیادی شنیده‌ایم که در ایران اتفاق افتاده است و با کسانی که به آن قضیه مربوط می‌شدند، برخوردهای سنگینی شده است.

ولی‌ خواه ناخواه این پوشش اسلامی با بسیاری از رشته‌ها در تضاد است. مثلا می‌بینیم رشته‌ش شمشیر‌بازی با پوشش کامل است اما این‌ها می‌گویند که این‌جا باید حتما پوشش اسلامی باشد و این با بهتر تشخص دادن و بهتر حرکت کردن و بهتر پیش‌بردن ورزش مغایرت دارد و همواره سدی میان ورزش و پوشش است.