مدیریت فوتبال، بحرانی که ابعاد تازه می‌گیرد!

ایرج ادیب‌زاده

سرانجام جام ملت‌های فوتبال آفریقا مهم‌ترین رویداد ورزشی قاره، یک‌شنبه دیروز، زیر اقدامات شدید امنیتی بدون تیم ملی توگو که دیروز آنگولا را با هواپیما ترک کرد آغاز شد.

در بازی گشایشی، آنگولا و مالی چهار بر چهار مساوی شدند.

تنها دو روز مانده به گشایش جام ملت‌های آفریقا اتوبوس تیم ملی توگو در مرز کونگو و آنگولا هدف حمله شورشیان مسلح قرارگرفت که به مرگ سه نفر از جمله کمک مربی، مسئول روابط عمومی، راننده اتوبوس و زخمی شدن پنج نفر دیگر منجر شد.

جبهه آزادی‌بخش برده‌های کابیندا که از سال ۱۹۷۵ برای استقلال این ایالت نفت خیز آنگولا در ساحل اوقیانوس آرام مبارزه می‌کنند، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.

امانوئل ادبایور کاپیتان سرشناس تیم ملی توگو دیروز پیش از ترک فرودگاه به سمت کشورش گفت: به خواسته رئیس جمهوری برای شرکت در سه روز عزای ملی به توگو باز می‌گردیم، اما اگر کنفدراسیون فوتبال آفریقا و برگزار‌کنندگان جام ملت‌ها در آنگولا موافقت‌کنند به مسابقه‌ها بر‌می‌گردیم.

بر اساس برنامه روز پنجشنبه توگو باید برابر بولکینافاسو بازی کند. حمله تروریستی به تیم ملی توگو نگرانی‌هایی برای ادامه مسابقات در آنگولا به‌وجود آورده از جمله برای تیم‌هایی که محل رقابت‌های‌شان کابینداست.

مسئولان تیم ملی موزامبیک خروج بازیکن‌هایشان از هتل محل اقامت را ممنوع اعلام کردند.

وحید هاللوزیت مربی تیم ملی ساحل‌عاج، از بخت‌های قهرمانی جام ملت‌های آفریقاست که تیمش امروز باید با بولکینوفاسو در کابیندا بازی‌کند، او می‌گوید فضای غم‌انگیزی به‌‌وجود آمده و همه از حادثه پیش‌آمده برای توگو شکه شده‌اند.

ادبایور کاپیتان تیم ملی توگو می‌گوید این حادثه تروریستی تصویر ما در آفریقا را در نگاه جهانیان عوض می‌کند. آن‌هم در حالی که می‌خواهیم بزرگ‌ترین رویداد جهانی فوتبال را برگزار کنیم و می‌افزاید من شرم دارم.

در این میان مربیان باشگاه‌های اروپایی که بازیکنان‌ آفریقایی آن‌ها در جام ملت‌های آنگولا حاظرند، نگرانی خود را ابراز داشتند.

هاری رتناب مربی تاتنهام در‌خواست کرده بازی‌کنان آفریقایی تیمش برگردند، اما آرسن ونگر مربی فرانسوی تیم آرسنال می‌گوید رقابت‌ها باید ادامه‌ یابد در غیر این‌صورت باید به خواسته تروریست‌ها گردن نهاد.

باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال فرانسه چهل و‌یک بازیکن در جام ملت‌های آفریقا دارند. این حادثه تروریستی و تهدیدهایی که جام ملت‌ها را در برگرفته، پرسش‌هایی در مورد امنیت جام جهانی فوتبال که شش ماه دیگر در آفریقای جنوبی برگزار می‌شود به میان آورده‌است.

ادبایور کاپیتان تیم ملی توگو می‌گوید این حادثه تروریستی تصویر ما در آفریقا را در نگاه جهانیان عوض می‌کند. در حالی که می‌خواهیم بزرگ‌ترین رویداد جهانی فوتبال را برگزار کنیم و می‌افزاید من شرم دارم.

اما در فوتبال ایران، تیم ملی فوتبال ایران در یک بازی آسان در برابر سنگاپور سه بر یک پیروز شد و به دور پایانی جام ملت‌های فوتبال آسیا که سال ۲۰۱۱ در قطر برگزار می‌شود، راه یافت.

افشین قطبی مربی تیم ملی که تیمش با سه شکست پی‌در‌پی برابر اردن، قطر و مالی روبه‌رو شده بود با انتقادهای گسترده روزنامه‌نگاران، کارشناسان فوتبال و فوتبال‌دوستان روبه‌روست.

این انتقادها متوجه مربیان باشگاهی نیز شد از جمله صمد مرفاوی مربی تیم باشگاه استقلال که تیمش دیروز به سختی و با گل دقیقه ۹۵ توانست در برابر سایپا یک‌ بر یک مساوی‌ کند، از سوی تماشاگران استقلال به‌شدت مورد انتقاد قرار‌گرفت و این انتقاد شامل حال مدیر دولتی این تیم واعظی آشتیانی نیز شد.

تماشاگران شعار می‌دادند «دوای درد آبی، رفتن آشتیانی»

درباره تمام این مسائل با آقای سیامک رحمانی روزنامه‌نگار ورزشی مستقل در تهران و کارشناس فوتبال تماس گرفته و از وضعیت کنونی تیم ملی فوتبال ایران از او پرسیدم:

در حقیقت تمام کارشناسان وکسانی که بازی‌های تیم ملی را دنبال می‌کنند اشاره دارند بر این‌که تیم ملی برای سعود به جام ملت‌ها برد آسانی را داشته‌است و بازی‌ها در این مدت اصلا راضی‌کننده نبوده است.

دلایل مختلفی را برای این ضعف می‌توان بیان ‌کرد از جمله پایان نسل برتر فوتبالیست‌های تیم ملی و هم‌چنین عدم وجود یک مربی بزرگ، ولیکن مسئله‌ی غیر قابل تردیدی که وجود دارد این‌است که تیم ملی کنونی ایران بسیار ضعیف عمل می‌کند و در سطح تیم‌های دهه‌های پیش ایران و تیم‌های درجه یک آسیا نیست.

از نتایج بازی‌ها و نرسیدن ایران به جام جهانی می‌توان این را مشاهده‌کرد. ادامه این روش در فوتبال باشگاهی و فوتبال ملی سبب یک سیر نزولی و حسرت‌برانگیز خواهد‌شد.

آقای قطبی گفته‌اند که تیم ملی ایران را در جام ملت‌های آسیا به قهرمانی می‌رسانند تا چه حد این حرف به واقعیت نزدیک است؟

با توجه به نتایج گذشته آقای قطبی معمولا با در نظر نگرفتن واقعیت‌ها ادعاهای بزرگی داشته و خیلی دلگرم کننده صحبت می‌کنند. آقای قطبی در شرایط بسیار بحرانی تیم ملی ایران را به‌دست گرفتند و وعده رفتن ایران به جام جهانی را دادند در حالی‌که هیچ امیدی باقی نمانده بود.

آقای قطبی تیم‌های باشگاهی را برای بازی با سنگاپور تعطیل‌کردند و تیم‌ها را به تورنومتری فرستادند که با تیم‌های بزرگی بازی نکردند، این بسیار اعتراض‌برانگیز بوده و نتایج ضعیف شکست در مقابل قطر و مالی نیز حاصل آن بود.

ادعای قهرمانی فوتبال ایران در جام ملت‌های آسیا نیاز به زمینه‌ها و بازگشتی در فوتبال ایران دارد که زمانی طولانی‌تر از یک ماه و یک سال را نیاز دارد.

حتما آقای قطبی دلایلی برای این تحول دارند تا تیم ایران بتواند در مقابل قدرت اول قاره، که در جام جهانی حضور دارد و بازی‌کنان آن‌ها که در باشگاه‌های اروپایی بازی می‌کنند، ایستادگی کند. این دید کاملا خوش‌بینانه و خوش‌باورانه است.

مربیان در ایران با فشارهای زیادی روبه‌رو هستند، در لیگ امسال چندین مربی بعد از شکست تیم‌هایشان جای خودشان را به کسان دیگری دادند، این شکست‌ها در فوتبال ایران تنها مشکل مربیان است یا مشکلات دیگری نیز در فوتبال ایران وجود دارد؟

واقعیتی که وجود دارد این‌است که مربیان همیشه تحت فشار هستند، همه انتظار نتیجه مثبت از تیم‌ها دارند، همیشه نگاه‌ها بر روی نیم‌کت است و همه انتظار‌ دارند که یک مربی تغییرات لازم را داده و نمایش لازم را از تیمش بگیرد، این در ایران نیز مستثنی نبوده و طبیعی است که مربیان در سطح ملی و باشگاهی تحت فشار باشند ولی مسئله این‌است که در ایران انتخاب مربی برای تیم ملی دارای یک سیر منطقی و فنی نیست.

بازی‌کننان و طرفداران تیم‌ها حق دارند به این‌که مربی یک تیم به خاطر مسائل غیر فنی تیمی را ترک می‌کند و به تیم دیگری می‌پیوندد اعتراض داشته باشند. آقای قلعه‌نوعی که تیم سپاهان را به صدر جدول لیگ ایران آورد.

این اتفاقی‌است که در تیم ملی نیز می‌افتد و مردم دلایل‌ و معیار‌های انتخاب آقای افشین قطبی یا آقای علی دائی را نمی‌دانند.

عدم استقلال باشگاه‌ها و مدیریت دولتی آن‌ها سبب می‌شود که در انتخاب‌ها معیارهایی در نظر گرفته‌ شود که باعث ضربه‌پذیری مربیان شود حتی اگر لیاقت بالایی داشته ‌باشند به دلیل عدم طی‌کردن مسیر لازم جهت رسیدن به این جایگاه با عدم اطمینان مردم مواجه می‌شوند و فشارهای فزاینده آن‌ها را آزار می‌دهد.

آیا مدیریت باشگاه‌ها و مدیریت فوتبال یکی دیگر از مشکلات فوتبال ایران است؟

قطعاّ همین‌طور است، مدیر را هوادران انتخاب نکرده‌اند و هیچ ارتباطی با او ندارند، مدیران به دلیل روابط و مصلحت‌های غیر ورزشی انتخاب می‌شوند، فشارهایی که بر روی مربیان هست بر روی مدیران نیز وجود دارد.

آن مسیری که در باشگاه‌های معروف دنیا برای انتخاب یک مدیر تعیین می‌شود را طی نکرده‌اند، بنابراین طبیعی است که ضربه‌پذیر بشوند.

نگاه به فوتبال در ایران فنی و صحیح نبوده و انتخاب‌ها حکومتی و دولتی است و این باعث می‌شود که همه چیز ناهنجار و غیره‌طبیعی جلوه ‌کند.